Türkiye genelinde 442 AVM ve 500’e yakın marka içinde yıllardır devam eden genel-gider problemine düzenleme geldi. Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe bakılırsa yıllardır tartışılan idare masrafına son verilirken, reklam masraflarına ise standart getirildi.
Konuya ait Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, 2000’li yılların başından itibaren AVM sayılarının arttığı belirtilerek, bu durumun bir yandan iktisada katkı sağladığı, başka yandan da kiracı ve kiraya veren bağlantılarında sıkıntılar ortaya çıkardığı bildirildi.
Özellikle türlü masrafların karşılanmasında sorun yaşandığı vurgulanan açıklamada, daldan gelen talepler doğrultusunda Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yapıldığı söz edildi.
Dünya’dan Yener Karadeniz’in haberine nazaran sonucu kıymetlendiren perakende markalarının temsilcileri yönetmeliği memnuniyetler karşılarken, AVM tarafında ise moraller bozuldu.
AVM yöneticilerinin bulunduğu whatsapp kümelerinde karar ‘infial’ olarak değerlendirildi. AVM’lerin çatı kuruluşu Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin mevzuyla ilgili atağa geçtiği bilgisi açıklandı.
Son açıklanan sayılara nazaran Türkiye’de 81 ilin 67’sinde AVM bulunuyor. Haziran 2021 prestijiyle ülke genelinde AVM sayısı 442’ye çıkarken, kelam konusu AVM’lerin pazar kıymeti 59 milyar dolara toplam kiralanabilir alan ise 13 milyon 426 bin 898 metrekareye çıktı.
Alınan bilgilere göre geçen yıl ortalamada metrekare başına 35 TL civarında olan metrekare başına ortak alan sarfiyatı, bu yıl 70 TL’yi aşmıştı. Kaba bir hesapla 14 milyon metrekare kiralanabilir alana sahip AVM’lerin yıllık genel masraf faturası geçen yıl 5,8 milyar TL iken, bu yıl sayının 10 milyar TL’yi aşması bekleniyordu. Markaya ve pozisyona göre ortak masrafın kiraya oranı yüzde 7-8’den yüzde 25’e kadar çıkabiliyor.
Düzenlemeye göre idare masrafları bu aydan itibaren son bulurken, reklam ve tanıtım sarfiyatları ise mukavele devri sonunda sona erecek.
BMD: Karar memnuniyet verici
190 üye firmaya ilişkin 467 marka ve 59 bin yurtiçi mağazayı temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel, kimi AVM’lerde şeff afl ıktan uzak ve adil olmayan ortak alan masrafların organize perakende bölümünün en kıymetli problemleri içinde yer aldığını hatırlattı.
Bu kapsamda açıklanan yönetmelik değişikliğini memnuniyetle karşıladıklarını ve yönetmeliğin beklentilerini büyük ölçüde karşılandığını belirten Öncel, “Bazı AVM’lerde ödenen ortak alan sarfiyatı ikinci bir kiraya dönüşmüştü. Yaptığımız anketlerde üyelerimizin yüzde 95’inin en büyük sorun olarak gördüğü şeff afl ıktan uzak ortak alan konusu tahlile kavuştu. 100 bine yakın mağazayı yakından ilgilendiren yönetmelik, yeni haliyle organize perakende markalarımızın beklentilerini büyük ölçüde karşılıyor” dedi.
TMD: Markalar daha kârlı olacak
Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı markaları temsil eden Tescilli Markalar Derneği (TMD) Lideri İzzet Stamati de yönetmeliğin bölümde memnuniyet yarattığını belirtti.
Stamati, “Biroldukça beklentimizi karşılayan bir düzenleme. Bakanlıktaki toplantılarda da daima bu hususlar üzerinde konuşmuştuk. Bundan daha sonra herkes şeffaf bir biçimde temel sarfiyatları açıklayacak. Daha gerçek, adil hakkaniyetli bir düzenleme. Reklamlara yönelik düzenleme pek değerli. AVM’nin reklamına ödeme yapan marka, reklam sebebi ile ciro arttığında bir daha ciro kirası üzerinden daha yüksek sayı ödüyordu. İki sefer ödeme yapmış oluyordunuz. İdare masrafı ile ilgili karar merci değiliz. En yeterli biçimde yönetmek için kendileri harcayacak ve daha efektif bir biçimde yapacaklardır bundan daha sonraki devirde. ötürüsıyla gereksiz harcamalar da ortadan kalkacak hem AVM tıpkı vakitte perakendeciler için daha karlı bir devir olacaktır” diye konuştu.
AYD dava hazırlığında
Karar AVM tarafında ise tabir caizse infiale yol açtı. Yöneticilerin olduğu Whatsapp kümelerinde karar hayal kırıklığına yol açtı. AYD Lideri Hüseyin Altaş, Danıştay’a dava açma hazırlığında olduklarını belirterek şöyleki konuştu: “Yönetmelik uzun müddettir konuşuluyordu fakat çıkmasını beklemiyorduk. Bu karar, AVM’lerin kontağını kapatmak manasına geliyor. Koyduğumuz ATM, baz istasyonları, önemli yatırım yaparak oluşturduğumuz reklam panolarının gelirlerini ortak gelir yapacaksınız, reklam pazarlama ve idare masrafını alamayacaksınız. Ortak alan gelir ve masrafı var. Biz bunu sıfıra sıfır noktasında tuttuyorduk. Artık ortak alan sarfiyatını yüzde 25 civarında sübvanse etmemiz manasına geliyor. Ana bahisler bunlar. ‘100 TL toplanıyor, 80 sarfiyat yapıyor kalanını cebine atıyor’ deniliyordu. Biz de buna karşılık ‘denetleyin bizi, hesap verelim her şeyi yapalım. Birkaç kişi bunu yapıyor diye bütün AVM’leri hırsız ilan etmeyin’ dedik. Artık namuslu davrananlara yüzde 25 civarında sübvanse etmek durumda bırakacak. Kontrol şeffaflık hesap verebilirlik hususlarını uygun buluyoruz. Ancak başka mevzuda hukuksal haklarımızı kullanacağız. Danıştay’da dava açacağız.”
“Feci yumruk almış gibi”
Döviz kurunun karşılığı olan TL ile enflasyon ile artırılan kira içinde inanılmaz bir uçurum meydana geldiğini belirten Murat İzci, şu biçimde devam etti: “Bazı oturmuş AVM’ler var, uygun iş yapıyor, yabancı da geliyor ancak muhakkak AVM’ler var ki pamuk ipliğinde gidiyor ve o pamuk ipliği daha da inceldi. Kasvet derinleşecek o taraflarda. Ben ortak alan sarfiyatlarında yüzde 100 şeff afl ığa sonuna kadar destekliyorum. Hesap verilmeli. Düzenlemede o da var lakin AVM’ye trafik kazandırmak üzerine yapılan etkinliklere yönelik düzenleme insanın tüylerini diken diken ediyor. Öngörü ortasında para toplanacak avans olarak. Yıl ortasında yapılan elektrik artırımı. Yaşadık, elektriğe yüzde 150 artırım geldi, siz onu sineye çekip takip eden yılı beklemek zorunda kalacaksınız onda da enflasyon oranında artış yapabileceksiniz. Sahiden işin ortasından çıkılmaz hale getiriyor. Bu durum AVM’ciliği sürdürülemez hale getirecek. esasen AVM eline geçen paradan kredi ödemesini yapıp üzerine de cebinden para veriyordu. Şu an cebinden verdiği para ölçüsü daha da artacak. Bu 10 yıldan daha yeni AVM’ler için kelam konusu. Örneğin bir AVM bundan 7-8 yıl evvel 11 milyon Euro yatırım kredisi ile başlanmış. 11 milyon Euro hala 11 milyon Euro olarak faizinin faizi ödenmeye çalışılıyor. AVM’lerde aktiflik yapılamaz hale gelecek. Dramatik bir şey. Düzenleme perakendeciyi gözetir usulde çıkmış lakin günün sonunda işlemeyen bir AVM kimsenin yararına olmaz.”
AVM tarafında infial yarattı
KDM Alışveriş Merkezleri Kiralama ve İdare Danışmanlık Kurucusu Murat İzci ise “Herkes büyük bir şok ortasında. AVM’ler esasen yaşamakta zorluk çekiyordu artık başta reklam ve pazarlama üzere sarfiyatların AVM yatırımcısı tarafınca üstlenmesi ve onun benzerinde biroldukca şey daha var. Tüm yaşananlar AVM tarafında infial yarattı. Genelde son 10 yılda yapılan yatırımların geriye dönüş mühleti olağan hayatın akışının hayli ötesine geçmişti. Yatırım bedeli 80 yılda dönen AVM vardı. Reklam ve pazarlama ile ilgili sayı da bunun üzerine binince ki ortada ayrıntılar da var. AVM tarafını zahmetli bir devir bekliyor. Dalın bunu epey kolay atlatabileceğini ya da sindirebileceğini düşünmüyorum. AVM’ler inanılmaz bir rekabet ortasında. Maalesef açılan AVM’lerin hepsinin kapsama alanı birbirinin içine geçiyor. Bu noktada farklılaşmak ismine reklam ve pazarlama faaliyetinde daha fazla bulunması gereken bir periyotta iken artık AVM yatırımcısı bunu üstlenmek zorunda kalacağı için bunu ne kadar yapar, bunun perakendeciye ne kadar yararı olur? Orda epey önemli soru işaretleri var” diye konuştu.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Konuya ait Ticaret Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, 2000’li yılların başından itibaren AVM sayılarının arttığı belirtilerek, bu durumun bir yandan iktisada katkı sağladığı, başka yandan da kiracı ve kiraya veren bağlantılarında sıkıntılar ortaya çıkardığı bildirildi.
Özellikle türlü masrafların karşılanmasında sorun yaşandığı vurgulanan açıklamada, daldan gelen talepler doğrultusunda Alışveriş Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te değişiklik yapıldığı söz edildi.
Dünya’dan Yener Karadeniz’in haberine nazaran sonucu kıymetlendiren perakende markalarının temsilcileri yönetmeliği memnuniyetler karşılarken, AVM tarafında ise moraller bozuldu.
AVM yöneticilerinin bulunduğu whatsapp kümelerinde karar ‘infial’ olarak değerlendirildi. AVM’lerin çatı kuruluşu Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği’nin mevzuyla ilgili atağa geçtiği bilgisi açıklandı.
Son açıklanan sayılara nazaran Türkiye’de 81 ilin 67’sinde AVM bulunuyor. Haziran 2021 prestijiyle ülke genelinde AVM sayısı 442’ye çıkarken, kelam konusu AVM’lerin pazar kıymeti 59 milyar dolara toplam kiralanabilir alan ise 13 milyon 426 bin 898 metrekareye çıktı.
Alınan bilgilere göre geçen yıl ortalamada metrekare başına 35 TL civarında olan metrekare başına ortak alan sarfiyatı, bu yıl 70 TL’yi aşmıştı. Kaba bir hesapla 14 milyon metrekare kiralanabilir alana sahip AVM’lerin yıllık genel masraf faturası geçen yıl 5,8 milyar TL iken, bu yıl sayının 10 milyar TL’yi aşması bekleniyordu. Markaya ve pozisyona göre ortak masrafın kiraya oranı yüzde 7-8’den yüzde 25’e kadar çıkabiliyor.
Düzenlemeye göre idare masrafları bu aydan itibaren son bulurken, reklam ve tanıtım sarfiyatları ise mukavele devri sonunda sona erecek.
BMD: Karar memnuniyet verici
190 üye firmaya ilişkin 467 marka ve 59 bin yurtiçi mağazayı temsil eden Birleşmiş Markalar Derneği Lideri Sinan Öncel, kimi AVM’lerde şeff afl ıktan uzak ve adil olmayan ortak alan masrafların organize perakende bölümünün en kıymetli problemleri içinde yer aldığını hatırlattı.
Bu kapsamda açıklanan yönetmelik değişikliğini memnuniyetle karşıladıklarını ve yönetmeliğin beklentilerini büyük ölçüde karşılandığını belirten Öncel, “Bazı AVM’lerde ödenen ortak alan sarfiyatı ikinci bir kiraya dönüşmüştü. Yaptığımız anketlerde üyelerimizin yüzde 95’inin en büyük sorun olarak gördüğü şeff afl ıktan uzak ortak alan konusu tahlile kavuştu. 100 bine yakın mağazayı yakından ilgilendiren yönetmelik, yeni haliyle organize perakende markalarımızın beklentilerini büyük ölçüde karşılıyor” dedi.
TMD: Markalar daha kârlı olacak
Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı markaları temsil eden Tescilli Markalar Derneği (TMD) Lideri İzzet Stamati de yönetmeliğin bölümde memnuniyet yarattığını belirtti.
Stamati, “Biroldukça beklentimizi karşılayan bir düzenleme. Bakanlıktaki toplantılarda da daima bu hususlar üzerinde konuşmuştuk. Bundan daha sonra herkes şeffaf bir biçimde temel sarfiyatları açıklayacak. Daha gerçek, adil hakkaniyetli bir düzenleme. Reklamlara yönelik düzenleme pek değerli. AVM’nin reklamına ödeme yapan marka, reklam sebebi ile ciro arttığında bir daha ciro kirası üzerinden daha yüksek sayı ödüyordu. İki sefer ödeme yapmış oluyordunuz. İdare masrafı ile ilgili karar merci değiliz. En yeterli biçimde yönetmek için kendileri harcayacak ve daha efektif bir biçimde yapacaklardır bundan daha sonraki devirde. ötürüsıyla gereksiz harcamalar da ortadan kalkacak hem AVM tıpkı vakitte perakendeciler için daha karlı bir devir olacaktır” diye konuştu.
AYD dava hazırlığında
Karar AVM tarafında ise tabir caizse infiale yol açtı. Yöneticilerin olduğu Whatsapp kümelerinde karar hayal kırıklığına yol açtı. AYD Lideri Hüseyin Altaş, Danıştay’a dava açma hazırlığında olduklarını belirterek şöyleki konuştu: “Yönetmelik uzun müddettir konuşuluyordu fakat çıkmasını beklemiyorduk. Bu karar, AVM’lerin kontağını kapatmak manasına geliyor. Koyduğumuz ATM, baz istasyonları, önemli yatırım yaparak oluşturduğumuz reklam panolarının gelirlerini ortak gelir yapacaksınız, reklam pazarlama ve idare masrafını alamayacaksınız. Ortak alan gelir ve masrafı var. Biz bunu sıfıra sıfır noktasında tuttuyorduk. Artık ortak alan sarfiyatını yüzde 25 civarında sübvanse etmemiz manasına geliyor. Ana bahisler bunlar. ‘100 TL toplanıyor, 80 sarfiyat yapıyor kalanını cebine atıyor’ deniliyordu. Biz de buna karşılık ‘denetleyin bizi, hesap verelim her şeyi yapalım. Birkaç kişi bunu yapıyor diye bütün AVM’leri hırsız ilan etmeyin’ dedik. Artık namuslu davrananlara yüzde 25 civarında sübvanse etmek durumda bırakacak. Kontrol şeffaflık hesap verebilirlik hususlarını uygun buluyoruz. Ancak başka mevzuda hukuksal haklarımızı kullanacağız. Danıştay’da dava açacağız.”
“Feci yumruk almış gibi”
Döviz kurunun karşılığı olan TL ile enflasyon ile artırılan kira içinde inanılmaz bir uçurum meydana geldiğini belirten Murat İzci, şu biçimde devam etti: “Bazı oturmuş AVM’ler var, uygun iş yapıyor, yabancı da geliyor ancak muhakkak AVM’ler var ki pamuk ipliğinde gidiyor ve o pamuk ipliği daha da inceldi. Kasvet derinleşecek o taraflarda. Ben ortak alan sarfiyatlarında yüzde 100 şeff afl ığa sonuna kadar destekliyorum. Hesap verilmeli. Düzenlemede o da var lakin AVM’ye trafik kazandırmak üzerine yapılan etkinliklere yönelik düzenleme insanın tüylerini diken diken ediyor. Öngörü ortasında para toplanacak avans olarak. Yıl ortasında yapılan elektrik artırımı. Yaşadık, elektriğe yüzde 150 artırım geldi, siz onu sineye çekip takip eden yılı beklemek zorunda kalacaksınız onda da enflasyon oranında artış yapabileceksiniz. Sahiden işin ortasından çıkılmaz hale getiriyor. Bu durum AVM’ciliği sürdürülemez hale getirecek. esasen AVM eline geçen paradan kredi ödemesini yapıp üzerine de cebinden para veriyordu. Şu an cebinden verdiği para ölçüsü daha da artacak. Bu 10 yıldan daha yeni AVM’ler için kelam konusu. Örneğin bir AVM bundan 7-8 yıl evvel 11 milyon Euro yatırım kredisi ile başlanmış. 11 milyon Euro hala 11 milyon Euro olarak faizinin faizi ödenmeye çalışılıyor. AVM’lerde aktiflik yapılamaz hale gelecek. Dramatik bir şey. Düzenleme perakendeciyi gözetir usulde çıkmış lakin günün sonunda işlemeyen bir AVM kimsenin yararına olmaz.”
AVM tarafında infial yarattı
KDM Alışveriş Merkezleri Kiralama ve İdare Danışmanlık Kurucusu Murat İzci ise “Herkes büyük bir şok ortasında. AVM’ler esasen yaşamakta zorluk çekiyordu artık başta reklam ve pazarlama üzere sarfiyatların AVM yatırımcısı tarafınca üstlenmesi ve onun benzerinde biroldukca şey daha var. Tüm yaşananlar AVM tarafında infial yarattı. Genelde son 10 yılda yapılan yatırımların geriye dönüş mühleti olağan hayatın akışının hayli ötesine geçmişti. Yatırım bedeli 80 yılda dönen AVM vardı. Reklam ve pazarlama ile ilgili sayı da bunun üzerine binince ki ortada ayrıntılar da var. AVM tarafını zahmetli bir devir bekliyor. Dalın bunu epey kolay atlatabileceğini ya da sindirebileceğini düşünmüyorum. AVM’ler inanılmaz bir rekabet ortasında. Maalesef açılan AVM’lerin hepsinin kapsama alanı birbirinin içine geçiyor. Bu noktada farklılaşmak ismine reklam ve pazarlama faaliyetinde daha fazla bulunması gereken bir periyotta iken artık AVM yatırımcısı bunu üstlenmek zorunda kalacağı için bunu ne kadar yapar, bunun perakendeciye ne kadar yararı olur? Orda epey önemli soru işaretleri var” diye konuştu.
Yatırım tavsiyesi içermez.