Rapora bakılırsa, Sinpaş’ın Kızılbük koyuna inşa ettiği devasa tesis Ulusal Park’ı, kıyıyı, ormanı ve endemik tipleri tahrip ediyor. Eksper, ÇED hazırlanmamasını bir epeyce yasaya karşıt buldu.
Birgün’den bahadır Özgür’ün haberine bakılırsa aylardır “Yapılan iş yasadışı. İktidar, belediye ve şirket cürüm işliyor” diyenler haklı çıktı. Mahkemenin atadığı uzman heyeti Sinpaş GYO’nun, Marmaris’te inşa ettiği “Kızılbük Resort Otel ve Devre mülk” projesinin kıyıyı, ormanı ve etraftaki hayatı tahrip ettiğini tek tek tespit etti. Rapora nazaran, Muğla Valiliği’nin “ÇED gerekli değildir” sonucu yasal değil ve proje için ÇED hazırlanmak zorunda.
Marmaris’te Ulusal Park’ın ortasındaki Kızılbük koyunda Sinpaş, 2 etaptan oluşan 2005 odalı bir otel ve 1407 adet devre mülkü kapsayan devasa bir tesis inşa ediyor. Tesis iki koyu direkt, iki koyu ise ormandan geçen yollarla dolaylı olarak kapatıyor.
Proje daha başından tartışmalıydı aslında. 30 yıl evvel Hattat ailesinin başlatmış olduğu ancak 2006’da iflas edince bitirilemeyen projeyi, Sinpaş satın almıştı.
Çeyrek asır evvel verilmiş izinlere dayanarak eskisinden epey daha geniş bir alana yayılan, yeni bir proje hazırlandı. Buna karşın Muğla Valiliği muhafaza altında bulunan bölgedeki projeye “ÇED gerekli değildir” sonucu verdi.
Lakin bu karar tartışmalara da yol açtı. Ülkenin gördüğü en büyük yangın felaketinde çabucak hemen birinci ateşin tutuştuğu günlerde bu biçimde bir karar verilmesi, soru işaretleri doğurdu. Hakikaten daha Valilik sonucu çıkmadan Sinpaş, Kızılbük projesini Borsa İstanbul’da halka arz ederek para toplamaya başlamıştı.
daha sonrasında Marmaris Kent Kurulu üyeleri, gönüllüler biraraya gelerek hukuksal gayrete giriştiler. Şirketin ağır tazminat davasına, lokal basın aracılığıyla yürüttüğü karalama kampanyasına karşın bölgeye gidip tahribatı belgelediler. Ve Muğla 3. Yönetim Mahkemesi’nde Valilik sonucunın iptali için dava açtılar.
Mahkeme,iddiaların incelenmesi için uzman heyeti atadı. Heyet,30 Aralık 2021 günü inşaat alanına giderek keşif yaptı ve durumu fotoğrafladı. Hazırlanan rapor geçen hafta mahkemeye sunuldu. Uzman, muhafaza altına alınmış bölgedeki inşaatın kıyı ve Ulusal Parkı tahrip ettiğini; fazlaca sayıda yasal düzenlemenin ihlal edildiğini; endemik tiplerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu; bölgenin statüsü ve inşaatın tesirleri dikkate alındığında, ÇED’in mecburî olduğunu vurguladı. Haliyle Muğla Valiliği’nin sonucunın iptal edilmesi istikametinde kanaat belirtti.
Heyetin raporundaki tespitler tek tek şu biçimde sıralanıyor:
ÖNEMLİ ETRAF TAHRİBATINA YOL AÇTILAR
Dava konusu parselin bulunduğu alanın doğal ve ekolojik pahası yüksektir. Plan kapsamında kalan alanlarda arazi kullanması ve yapılaşmanın fen, sanat, sıhhat ve etraf kaidelerine uygun olarak oluşmasının sağlanması, afet etkinliklerinin azaltılması; doğal, tarihi, kültürel etrafın ve ekosistemlerin korunması, yaşatılması ve geliştirilmesi gereklidir. Lakin keşif sırasında çekilen fotoğraflarda da görüleceği üzere tabiat ve ekosistem üzerinde önemli bir tahribat meydana gelmiştir. Çevreyi kirletmeyecek tedbirler alınmamıştır.
KIYI KAPATILAMAZ, HAFRİYAT YAPILAMAZ
Keşif sırasında dava konusu alanda kıyı ve kıyı şeridinde inşaatların bulunduğu görülmektedir. Kıyı Yasası’na nazaran; kıyı her insanın eşitlik ve özgürlükle yararlanmasına açık olup, buralarda hiç bir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve gibisi ile maniler oluşturulamaz. Kıyılarda kıyıyı değiştirecek boyutta hafriyat yapılamaz; kum, çakıl vesaire alınamaz yahut çekilemez.
Fakat keşif sırasında yapılan müşahedelere bakılırsa projenin uygulandığı alanda bu yasaklara dikkat edilmemiştir. Yapılan yapıların 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında kıymetlendirilmesi için ÇED sonucunın verilmesi gereklidir.
ULUSAL PARKLAR KANUNU’NA KARŞIT
Ulusal Parklar Kanunu’nda açıkça söz edildiği üzere bu alanlarda alışılmış ve ekolojik istikrar ve olağan ekosistem pahası bozulamaz ve her türlü müdahaleler ile etraf meseleleri yaratacak süreçler yapılamaz. Lakin keşif sırasında yapılan gözlemlerde ekolojik istikrarın bozulmasına yol açacak tahribatların oluştuğu belirlenmiştir.
Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nün uygun görüşü alınmamıştır. Marmaris Ulusal Parkı Uzun Devreli Gelişme Revizyon Plan Raporu’na nazaran yapıların pozisyonunun tayini, bitki örtüsüne ce doğal yapıya en az ziyan verecek biçimde yapılması zorunluyken, buna uyulmamıştır. Parsel ortasında ve haricinde yapılması mecburî yol, kanalizasyon, su isale çizgisi üzere altyapı tesisler Ulusal Park ortasında yapılacağı biçimde, bunlarla ilgili Marmaris Ulusal Park Genel Müdürlüğü’nden görüş alınmamıştır.
PROJEDEKİ DEVREMÜLK HİLESİ
Turizm Tesislerinin Niteliklerine Ait Yönetmelik’e göre, turizm evraklı konaklama tesisleri tek bir bağımsız kısım olarak kıymetlendirilir ve bu tesislerin kendi konaklama üniteleri üzerinde devre tatil hakkı tesis edilebilir.
Lakin bu tesislerin konaklama üniteleri üzerinde devre mülk, kat irtifakı ve kat mülkiyeti üzere kente bahis haklar tesis edilemez, bu cins tesislere turizm evrakı verilemez, bu sisteme kısmen yahut büsbütün geçen tesislerin evrakları iptal edilir.
Kelam konusu projenin Proje Tanıtım Dosyası’nda (PTD), “Öneri Konut Alanı” ve “Turistik Tesis ve Konut Alanı” olarak belirlenen alanlarda devre mülk projesi yapıldığı söz edilmektedir. Proje kapsamında yapılması hedeflenen 1407 adet devremülk, proje kapsamında toplu konut olarak değerlendirilmiştir. Ancak imar planında konut alanı olarak gösterilen alanların oluşturacağı nüfusun muhtaçlık duyduğu donatı alanlarına ait bir açıklama yapılmamış ve konut alanlarında devremülk projesi ile turistik gayeli tesis alanı oluşturulmuştur.
Projede “Sinpaş GYO AŞ. tarafınca Kızılkum Mevkii’nde 2 etaptan oluşan 2005 odalı otel ve 1407 adet devre mülk (konut) yapılması planlanmaktadır” deniliyor. Gaye ve işlev tarafından otel odalarıyla benzerliği niçiniyle her devre mülkün tek oda olarak tanımlanması durumunda, tesisin oda sayısı 1612 oluyor. ÇED yönetmeliğine göre, turizm konaklama tesisleri; oteller, tatil köyleri ve turizm kompleksi (500 oda ve üzeri) eşik pahasının aşılması niçiniyle, “çevre tesir değerlendirmesine tabi projeler” kapsamında kıymetlendirilmektedir.
ENDEMİK ÇEŞİTLERE ZİYAN VERDİLER
Bölgede müdafaası gereken endemik çeşitlerin olduğu, buna karşın alanda yaşayan canlı cins ve çeşitliliği bakımından kâfi bilimsel araştırmanın bulunmadığı, canlıların doğal hayatına ziyan verilerek tahribata uğratılmış olduğu, ayrıyeten proje sahibi şirket tarafınca verilen tüm taahhütlere karşın bu alanda yaşayan canlıların korunmasına ait gerekli tedbirlerin alınmadığı tespit edilmiştir. Su eserleri açısından da denizsel ortama tesir yapıldığı, bu niçinle denizsel tesirin de tekrar kıymetlendirilmesi gerekmektedir.
ATIKLAR İÇİN KÂFİ ALTYAPI YOK
Dava konusu tesis bitirilip işletmeye alındıktan daha sonra oluşacak atık suyun mevcut kanalizasyon tesisine verileceği belirtilse de, hem bölgenin fiziki pozisyonu niçiniyle cazibeli bir kanalizasyon sistemine bağlanamayacağı, birebir vakitte 30 lt/sn atık su debisinin civardaki nüfus ve mümkün kanalizasyon çizgisi düşünüldüğünde mevcut sistem ile bertaraf edilemeyeceği için ÇED’e muhtaçlık vardır.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Birgün’den bahadır Özgür’ün haberine bakılırsa aylardır “Yapılan iş yasadışı. İktidar, belediye ve şirket cürüm işliyor” diyenler haklı çıktı. Mahkemenin atadığı uzman heyeti Sinpaş GYO’nun, Marmaris’te inşa ettiği “Kızılbük Resort Otel ve Devre mülk” projesinin kıyıyı, ormanı ve etraftaki hayatı tahrip ettiğini tek tek tespit etti. Rapora nazaran, Muğla Valiliği’nin “ÇED gerekli değildir” sonucu yasal değil ve proje için ÇED hazırlanmak zorunda.
Marmaris’te Ulusal Park’ın ortasındaki Kızılbük koyunda Sinpaş, 2 etaptan oluşan 2005 odalı bir otel ve 1407 adet devre mülkü kapsayan devasa bir tesis inşa ediyor. Tesis iki koyu direkt, iki koyu ise ormandan geçen yollarla dolaylı olarak kapatıyor.
Proje daha başından tartışmalıydı aslında. 30 yıl evvel Hattat ailesinin başlatmış olduğu ancak 2006’da iflas edince bitirilemeyen projeyi, Sinpaş satın almıştı.
Çeyrek asır evvel verilmiş izinlere dayanarak eskisinden epey daha geniş bir alana yayılan, yeni bir proje hazırlandı. Buna karşın Muğla Valiliği muhafaza altında bulunan bölgedeki projeye “ÇED gerekli değildir” sonucu verdi.
Lakin bu karar tartışmalara da yol açtı. Ülkenin gördüğü en büyük yangın felaketinde çabucak hemen birinci ateşin tutuştuğu günlerde bu biçimde bir karar verilmesi, soru işaretleri doğurdu. Hakikaten daha Valilik sonucu çıkmadan Sinpaş, Kızılbük projesini Borsa İstanbul’da halka arz ederek para toplamaya başlamıştı.
daha sonrasında Marmaris Kent Kurulu üyeleri, gönüllüler biraraya gelerek hukuksal gayrete giriştiler. Şirketin ağır tazminat davasına, lokal basın aracılığıyla yürüttüğü karalama kampanyasına karşın bölgeye gidip tahribatı belgelediler. Ve Muğla 3. Yönetim Mahkemesi’nde Valilik sonucunın iptali için dava açtılar.
Mahkeme,iddiaların incelenmesi için uzman heyeti atadı. Heyet,30 Aralık 2021 günü inşaat alanına giderek keşif yaptı ve durumu fotoğrafladı. Hazırlanan rapor geçen hafta mahkemeye sunuldu. Uzman, muhafaza altına alınmış bölgedeki inşaatın kıyı ve Ulusal Parkı tahrip ettiğini; fazlaca sayıda yasal düzenlemenin ihlal edildiğini; endemik tiplerin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu; bölgenin statüsü ve inşaatın tesirleri dikkate alındığında, ÇED’in mecburî olduğunu vurguladı. Haliyle Muğla Valiliği’nin sonucunın iptal edilmesi istikametinde kanaat belirtti.
Heyetin raporundaki tespitler tek tek şu biçimde sıralanıyor:
ÖNEMLİ ETRAF TAHRİBATINA YOL AÇTILAR
Dava konusu parselin bulunduğu alanın doğal ve ekolojik pahası yüksektir. Plan kapsamında kalan alanlarda arazi kullanması ve yapılaşmanın fen, sanat, sıhhat ve etraf kaidelerine uygun olarak oluşmasının sağlanması, afet etkinliklerinin azaltılması; doğal, tarihi, kültürel etrafın ve ekosistemlerin korunması, yaşatılması ve geliştirilmesi gereklidir. Lakin keşif sırasında çekilen fotoğraflarda da görüleceği üzere tabiat ve ekosistem üzerinde önemli bir tahribat meydana gelmiştir. Çevreyi kirletmeyecek tedbirler alınmamıştır.
KIYI KAPATILAMAZ, HAFRİYAT YAPILAMAZ
Keşif sırasında dava konusu alanda kıyı ve kıyı şeridinde inşaatların bulunduğu görülmektedir. Kıyı Yasası’na nazaran; kıyı her insanın eşitlik ve özgürlükle yararlanmasına açık olup, buralarda hiç bir yapı yapılamaz; duvar, çit, parmaklık, telörgü, hendek, kazık ve gibisi ile maniler oluşturulamaz. Kıyılarda kıyıyı değiştirecek boyutta hafriyat yapılamaz; kum, çakıl vesaire alınamaz yahut çekilemez.
Fakat keşif sırasında yapılan müşahedelere bakılırsa projenin uygulandığı alanda bu yasaklara dikkat edilmemiştir. Yapılan yapıların 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında kıymetlendirilmesi için ÇED sonucunın verilmesi gereklidir.
ULUSAL PARKLAR KANUNU’NA KARŞIT
Ulusal Parklar Kanunu’nda açıkça söz edildiği üzere bu alanlarda alışılmış ve ekolojik istikrar ve olağan ekosistem pahası bozulamaz ve her türlü müdahaleler ile etraf meseleleri yaratacak süreçler yapılamaz. Lakin keşif sırasında yapılan gözlemlerde ekolojik istikrarın bozulmasına yol açacak tahribatların oluştuğu belirlenmiştir.
Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar Genel Müdürlüğü’nün uygun görüşü alınmamıştır. Marmaris Ulusal Parkı Uzun Devreli Gelişme Revizyon Plan Raporu’na nazaran yapıların pozisyonunun tayini, bitki örtüsüne ce doğal yapıya en az ziyan verecek biçimde yapılması zorunluyken, buna uyulmamıştır. Parsel ortasında ve haricinde yapılması mecburî yol, kanalizasyon, su isale çizgisi üzere altyapı tesisler Ulusal Park ortasında yapılacağı biçimde, bunlarla ilgili Marmaris Ulusal Park Genel Müdürlüğü’nden görüş alınmamıştır.
PROJEDEKİ DEVREMÜLK HİLESİ
Turizm Tesislerinin Niteliklerine Ait Yönetmelik’e göre, turizm evraklı konaklama tesisleri tek bir bağımsız kısım olarak kıymetlendirilir ve bu tesislerin kendi konaklama üniteleri üzerinde devre tatil hakkı tesis edilebilir.
Lakin bu tesislerin konaklama üniteleri üzerinde devre mülk, kat irtifakı ve kat mülkiyeti üzere kente bahis haklar tesis edilemez, bu cins tesislere turizm evrakı verilemez, bu sisteme kısmen yahut büsbütün geçen tesislerin evrakları iptal edilir.
Kelam konusu projenin Proje Tanıtım Dosyası’nda (PTD), “Öneri Konut Alanı” ve “Turistik Tesis ve Konut Alanı” olarak belirlenen alanlarda devre mülk projesi yapıldığı söz edilmektedir. Proje kapsamında yapılması hedeflenen 1407 adet devremülk, proje kapsamında toplu konut olarak değerlendirilmiştir. Ancak imar planında konut alanı olarak gösterilen alanların oluşturacağı nüfusun muhtaçlık duyduğu donatı alanlarına ait bir açıklama yapılmamış ve konut alanlarında devremülk projesi ile turistik gayeli tesis alanı oluşturulmuştur.
Projede “Sinpaş GYO AŞ. tarafınca Kızılkum Mevkii’nde 2 etaptan oluşan 2005 odalı otel ve 1407 adet devre mülk (konut) yapılması planlanmaktadır” deniliyor. Gaye ve işlev tarafından otel odalarıyla benzerliği niçiniyle her devre mülkün tek oda olarak tanımlanması durumunda, tesisin oda sayısı 1612 oluyor. ÇED yönetmeliğine göre, turizm konaklama tesisleri; oteller, tatil köyleri ve turizm kompleksi (500 oda ve üzeri) eşik pahasının aşılması niçiniyle, “çevre tesir değerlendirmesine tabi projeler” kapsamında kıymetlendirilmektedir.
ENDEMİK ÇEŞİTLERE ZİYAN VERDİLER
Bölgede müdafaası gereken endemik çeşitlerin olduğu, buna karşın alanda yaşayan canlı cins ve çeşitliliği bakımından kâfi bilimsel araştırmanın bulunmadığı, canlıların doğal hayatına ziyan verilerek tahribata uğratılmış olduğu, ayrıyeten proje sahibi şirket tarafınca verilen tüm taahhütlere karşın bu alanda yaşayan canlıların korunmasına ait gerekli tedbirlerin alınmadığı tespit edilmiştir. Su eserleri açısından da denizsel ortama tesir yapıldığı, bu niçinle denizsel tesirin de tekrar kıymetlendirilmesi gerekmektedir.
ATIKLAR İÇİN KÂFİ ALTYAPI YOK
Dava konusu tesis bitirilip işletmeye alındıktan daha sonra oluşacak atık suyun mevcut kanalizasyon tesisine verileceği belirtilse de, hem bölgenin fiziki pozisyonu niçiniyle cazibeli bir kanalizasyon sistemine bağlanamayacağı, birebir vakitte 30 lt/sn atık su debisinin civardaki nüfus ve mümkün kanalizasyon çizgisi düşünüldüğünde mevcut sistem ile bertaraf edilemeyeceği için ÇED’e muhtaçlık vardır.
Yatırım tavsiyesi içermez.