Piyasa diken üstünde; tahsilat telaşı büyüyor

Mihriban

Global Mod
Global Mod
Çekler dövizle yazılıyor, dövizli süreçlerin vadeleri kısa tutuluyor. Ticari kartlar peşin ödemelere kurul ekleniyor. Tahsilatlarda yaşanan gecikmeler iş dünyasını huzursuz ediyor.

Dünya’dan Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran kurun ateşi bir türlü düşmeyince iç piyasada ticaretin kuralları günbegün değişmeye devam ediyor. TL ile süreçlerde vadeler birfazlaca dalda sıfırlanıp büsbütün peşine dönmüşken, vadeli süreçler dövizle yapılır olmuştu. Nakit ödemelerde de artık döviz isteyenlerin sayısı artmaya başladı, çekler dövizle yazılıyor. Dövizle yapılan vadeler de mühletler kısalmaya başladı. Ticari kartlar üzerinden yapılan firmalar ortası süreçlerde de komiteler konmaya başlandı. Dal temsilcileri piyasada dolarizasyonun yüzde 70’lere dayandığını söylüyor.


TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclis Lideri Onur Fayat, dövizdeki volatilitenin çok yüksek olduğunu vurgulayarak, “Volatilite o kadar yüksek ki, işi gücü bıraktık kura bakıyoruz” dedi. Dövizde bile artık peşine dönüldüğünü kaydeden Fayat, “Hammadde fiyatları dövizde bile değişiyor. Hammaddede döviz bazında da epey önemli volatilite var. Hammaddeci döviz bazında malını yerine koyup koyamayacağını bilemediği için, o gün peşin satıp yerine yeni malı koymak istiyor. ötürüsıyla artık her türlü vadeli satış hammadde satıcıları için risk oluşturmaya başladı.

Bölümlerde TL hiç çalışmaz oldu. Her şey dövizle ödeniyor oldu, döviz çeki veriyoruz artık. Bu oynaklık devam ettikçe dövizle alışveriş oranları artacak” diye konuştu. Kur farkı faturalarına da değinen Fayat, “Bugünlerde kur farkı faturasına maruz kalan kişi ihracata değil de iç piyasaya satış yapıyorsa maalesef fazlaca önemli ziyan yazıyor” sözlerini kullandı.

“TL fazlaca korunaksız”

Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) İdare Şurası Üyesi Ali Eren, piyasada adeta bir türbülans yaşandığını, bunun çiftçiden esnafa, sanayiciden herkese kadar sirayet ettiğini söylemiş oldu. Sürecin TL’den kaçış, tam dolarizasyona geçiş biçiminde açıklanabileceğini kaydeden Eren, “aslına bakarsan dolarize olan bir ekonomiyiz. Lakin evvelden bu dolarizasyon yüzde 30-40 iken, şimdilerde yüzde 70’lerde. Vadeler kısalıyor, dövizle peşin ödeme istenip, çekler dövizle yazılıyor. Bütün piyasa dövize dönüyor. Bu fazlaca olağan. Zira TL epeyce korunaksız. Tüm dünyada geçerli bir kural var, güçlü para zayıf parayı yer” diye konuştu.

“Piyasa diken üstünde”


İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, piyasanın diken üstünde olduğunu, fiyat sisteminin fazlaca bozulduğunu vurgulayarak, dövizle kesilen fatura sayılarının artmaya başladığını kaydetti. İki firma içinde yapılan alışverişte şayet müşteri ticari kartla süreç yapıyorsa artık farklı meblağların uygulandığını lisana getiren Önel, “Eskiden bu stil komitelere rastlanmazdı. Artık kartla peşin ödese bile kurul uygulandığını öğreniyoruz” dedi.

Şu anda günlük oynaklığın yüzde 3-5 civarında olduğuna dikkat çeken Önel, “TL ile fatura kesenler peşin ödemesini iki gün daha sonra aldığında kur farkı yeme riski olduğunu bildiği için artık faturasını dövizle kesiyor, döviz ödeme istiyor. Besin tarafında çabucak hemen dövizle fatura etme yok, lakin tutarlarımız artık günlük dolar kuruna göre belirleniyor” tabirlerini kullandı. Bilhassa ekim ve kasım periyodunda yaşanan çok oynaklığın tahsilatlara da yansıdığını lisana getiren Önel, her insanın ödemesini kısma eğiliminde olduğunu, bilhassa bir daha mal almayı planlamayanların ödemesini daha az yaptığını kaydetti. Önel, aralıkta nakitte sıkışıklığın daha da artabileceğini kelamlarına ekledi.

Doları dolara karşı muhafaza eğilimi

Silverline CEO’su Mustafa Laçin, evvelce piyasanın TL’yi dolara karşı müdafaaya çalışırken, şimdilerde doları dolara karşı muhafazaya çalıştığını, bu niçinle de peşinde de dövize döndüğünü lisana getirdi. Laçin, “Eskiden dolar endeksli TL istenirken, bugün direkt dolarla peşin ödeme istiyor, ya da dolarla çek istiyor. Bizim kesimimizde vadeli alımlar epey kıymetli. 120 güne kadar vade olabiliyordu. Artık en büyük kahrımız vadelerin de kısalması. Fakat tedarikçi de haklı. O da kendi sermayesini korumak istiyor. Bu fırsatçılık değil” tabirlerini kullandı.

“Kimse kur riskine girmek istemiyor”


TOBB, Plastik, Kauçuk ve Kompozit Bölüm Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, piyasada döviz formüllü fiyatlar üzerinden süreçlerin yapıldığını, ihracat talihi olanların kur riskine girmeyip dışarıya yöneldiğini söylemiş oldu. Bölümde dövizle satış trendinin 2018’den bu yana olduğunu belirten Eroğlu, lakin bu durumun artık geri dönülmez hale geldiğini lisana getirdi. Geri Dönüşüm ve Kazanımcılar Derneği (GEKADER) Lideri Fatih Eren de, piyasada fiyatların artık günlük olarak değiştiğini, dövizle kesilen faturaların arttığını söylerken bu noktada PETKİM’in satışlarını döviz üzerinden yapmasını eleştirdi. Eren, “PETKİM bile iç piyasaya satışlarını döviz ile yaparken son mamulde üreticinin fiyatını dövizle kesmek zorunda olması epey normal” tabirlerini kullandı.

Yatırım tavsiyesi içermez.
 
Üst