ABD’den ikinci ihtar: Oligarklarla çalışan şirketlere yaptırım gelebilir

Mihriban

Global Mod
Global Mod
Bu kapsamda Türkiye’ye ABD’den gelen ikinci heyetin yansımaları da ortaya çıkmaya başladı. Haziranda STK’lara gönderilen ‘mektuptan’ daha sonra, bu hafta başında Türkiye’ye gelen ABD heyetinin Türk iş insanlarını ve Ankara’yı yaptırımlar konusunda uyardığı açıklandı.

Ukrayna’daki savaşın uzamasıyla, ABD ve AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları arttı. Lakin Rusya’ya Türkiye üzerinden yapılan ticaretin hızlanması, Batı’yı kızdırdı. Haziranda STK’lara gönderilen ‘mektuptan’ daha sonra, artık de ABD hükümetinden ikinci bir heyet evvelki gün Türkiye’ye gelerek Türk iş insanlarını yaptırımlar konusunda uyardı.

Dünya’nın edindiği bilgilere nazaran DEİK’te iş insanlarıyla buluşan heyet, Rus oligarklar ve yüzde 75’i Rus sermayeli olan şirketlerle çalışanlara çeşitli yaptırımlar gelebileceği ikazında bulundu. Heyetin Ankara’yla da temaslarda bulunduğu öğrenildi. Öbür yandan, Rusya’ya mal akışını yavaşlatmak için lojistikte Türk TIR’larına yönelik tarife dışı mahzurlar başladı.

RUS ŞİRKETLER PARALEL İTHALAT İÇİN TÜRKİYE’DE TEMSİLCİLİK AÇTI

ABD ve AB’nin ambargolarıyla karşı karşıya kalan Rusya’da, hükümetin mart ayı prestijiyle paralel ithalata müsaade vermesi, Türkiye’yi bu ülkeye yönelik “transit hub”a dönüştürdü. Dünyanın farklı ülkelerinden gelen yükler, ambargo taramasının akabinde Türkiye’nin çeşitli limanlarına boşaltılıyor ve mallar millileştirilmeden reexport süreciyle Rusya’ya gidecek gemilere aktarılıyor. Gümrüklü bölgelerde karayolu taşımaları için de emsal bir usul kullanılıyor. Biroldukca Rus şirketi kelam konusu paralel ithalatı gerçekleştirebilmek için Türkiye’de temsilcilikler açtı, firma iştirakine gitti.

Türkiye’de kurulan Rus sermayeli şirket sayısı da bu yılın birinci 8 ayında yıllık bazda 4’e katlandı. Yılın sekiz ayında Türkiye’de 729 Rus sermayeli şirket kuruldu. Türkiye’den Rusya’ya ihracat da hızlandı. TÜİK bilgilerine bakılırsa; bu yılın 9 ayında Rusya’ya ihracat yüzde 43 artarak 5 milyar doları aştı. Rusya’dan Türkiye’ye ithalat ise yüzde 125’e yakın artarak, 45 milyar doları geçti.

OLİGARKLARLA ÇALIŞAN ŞİRKETLERE YAPTIRIM GELEBİLİR

İki ülke içinde artan ticaretin yanı sıra Türk ve Rus hükümetleri içindeki siyasi bağlantılar de güçlenince, Batı bir daha Türk iş beşerlerine yönelik ikazlarını artırdı. Ortalarında ABD Maliye Bakanlığı Terör Finansmanı ve Mali Hatalardan Sorumlu Müsteşar Elizabeth Rosenberg’in de bulunduğu ABD Dışişleri Bakanlığı ve ABD Hazine Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir heyet, bu hafta Türkiye’ye geldi.

Heyet, evvelki gün Dış Ekonomik İlgiler Kurulu’nda (DEİK) iş insanlarıyla buluştu. Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusunda bir sunum yapan heyet, Rus oligarkların şirketleriyle çalışan Türk iş insanlarının yaptırımla karşılaşılabileceği ihtarında bulundu.

Yaptırımlara maruz kalmamak için bilhassa Rusların yüzde 75’ten çok iştirake sahip olduğu şirketlerle çalışılmaması tavsiye edildi. Sunumun akabinde heyet, Türk iş insanlarının mevzuyla ilgili sorularını yanıtladı. ABD, daha evvel de mektupla ihtar yapmıştı. Başta TÜSİAD olmak üzere çeşitli iş dünyası örgütlerine gönderilen mektupta, Amerikan Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo, Türk şirket ve bankalarını Rusya ile çalışmamaları konusunda uyarmıştı.

LOJİSTİK DALI ÜZERİNDEN ZIMNÎ YAPTIRIM

Diğer yandan, Türkiye’nin Rusya’ya yaptırım konusunda zayıf kaldığına inanan Batı, lojistik üzerinde Türkiye’nin ticaretini yavaşlatarak, adeta aba altından sopa gösteriyor. Birtakım ihracatçıların, Rusya’ya mal gönderirken bilhassa son günlerde lojistik pürüzlerle karşılaştığı bildirildi. Kimya bölümünde faaliyet gösteren bir iş insanı, “Karşı taraftan bedelini aldığım malı günlerdir Rusya’daki alıcısına gönderemiyorum. Gemi bulamıyorum. Mallar günlerdir depoda bekliyor” dedi.

Bazı armatörlerin, yaptırımlar konusunda risk almamak için bölgeye gitmediği belirtilirken, Türkiye’den Rusya’ya sistemli sefer yapan yerli armatörlük şirketlerinden Medkon’un Genel Müdürü Mahmut Işık, Rusya’ya giden transit yükleri taşırken ambargonun delinmemesi konusunda büyük bir hassasiyet gösterdiklerini vurgulayarak, “Şirketimizde bu hususla ilgilenen iki avukatımız var. ötürüsıyla bu bahiste bir sorun hayatıyoruz” dedi.

TÜRK TIR’LARININ SONDAN GEÇİŞİ ZORLAŞTI

Karayolunda ise daha büyük düşünceler yaşanıyor. Türkiye’nin Gürcistan ve Bulgar hudut kapılarında, bilhassa Rusya’ya gidecek TIR’larda sıkı kontrollerin başladığı, ‘yasaklı’ listesinde olmadığı biçimde birtakım mamüllerin geçişine müsaade verilmediği tabir ediliyor.

Dünya’nın Memleketler arası Nakliyeciler Derneği (UND) yetkililerinden aldığı bilgiye bakılırsa, bilhassa Gürcistan’a girişlerde kontrollerin arttığı ve tarife dışı pürüzlerle karşılaşıldığı belirtiliyor. Gürcistan’ın da Rusya’ya yaptırımları gündeme aldığı konuşuluyor. Milletlerarası Nakliyecilik ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yetkilileri de AB hudut kapılarındaki beklemelerin arttığını lisana getirdi. Bilhassa TIR’ların x-ray aygıtlarından geçme sürecinin eskiye oranla fazlaca daha uzun sürdüğü belirtiliyor. Gürcistan üzerinden Rusya’ya taşıma yapan bir nakliyeci de “Ambargo listesinde olmayan bir eser taşıyoruz. Gürcü yetkililer, ‘Bu ambargo listesinde’ diyor. ‘bu biçimde listeyi bizimle paylaşın’ diyoruz. Onu da kabul etmiyorlar. Kasıtlı olarak yapıyorlar” açıklamasını yaptı.

Diğer yandan, Türk TIR sürücüleri Schengen vizesi almakta da büyük zorluklar yaşıyor. Kimi iş dünyası temsilcilerine nazaran Batı, Türk hükümetini direkt karşısına almadan, lojistik bölümü üzerinden baskı kurarak Rusya ile ticareti engelleme yoluna gidiyor.

ABD ÇİN’DEN RUSYA’YA OLAN SINIRI KESMEYE ÇALIŞIYORLAR

ABD, Çin’den Rusya’ya yapılan ticareti lojistik mahzurlar üzerinden yavaşlatmaya çalışıyor. Bir yandan armatörlere yönelik baskıyı ve yaptırımları artırırken, öteki yandan tren yolu sınırını da çeşitli arıza mazeretleri ile kesmeyi deniyor. Çin’den Rusya’ya yapılan sevkiyatların aktarma noktası olan Kazakistan’da 3 vinçten ikisinin bozulduğu, taşımaların durma noktasına geldiği belirtiliyor. Arızanın kasıtlı olduğuna yönelik argümanlar var.

Diğer yandan, Rus gemilere yeni yaptırımların olacağı gündeme geliyor. Kimi klas kuruluşları Rus gemilere hizmet vermemeye başladı. Bu mevzuda birinci adım Lloyd’s Register’dan geldi. Rus Klası da IACS’tan çıkarttıldı. Ayrıyeten AB, aralık ayında Rus petrolüne ambargo başlatmaya hazırlanıyor. Bu kapsamda Rusya’dan ithal edilen petrole tavan fiyat uygulamasının devreye alınması planlanıyor. Tavan fiyatın üzerinde petrol taşıyan armatörlere yaptırım uygulanacağı söz ediliyor. Bu gemilerin sigorta kapsamına alınmayacağı öne sürülüyor.

Yatırım tavsiyesi içermez.
 
Üst