Memleketler arası yardım kuruluşu Oxfam, güç ve besin fiyatlarındaki artışın dünya çapında milyonlarca insan üstündeki baskıyı artırmasıyla bir arada pandemi daha sonrası artan eşitsizliğin üstesinden gelmek için hükümetlere ivedilikle harekete geçme davetinde bulundu.
Dünyanın ekonomik ve siyasi seçkinlerinin Dünya Ekonomik Forumu için İsviçre’nin Davos kentinde biraraya geldiği gün “Acıdan Kâr Etmek” isimli bir rapor yayımlayan Oxfam, son 24 ayda 62 yeni besin milyarderi ortaya çıktığının altını çizdi.
Raporda, milyarder sayısının 573 artarak 2 bin 700’e yaklaştığı tespit edildi.
Raporda, milyarderlerin servetinin son 2 yılda evvelki 23 yıldaki kadar arttığı, güç ve besin bölümündeki zenginlerin servetinin her iki günde 1 milyar dolar arttığı ve pandemi devrinde her 30 saatte yeni bir varlıklı ortaya çıktığı açıklandı.
BESİN BÖLÜMÜNDE 62 YENİ MİLYARDER
Kuruluş, yalnızca besin kesiminde 62 yeni milyarder çıktığını vurguladı.
Oxfam’ın yöneticisi Gabriela Bucher rapor sunumunda, pazar günü başlayan Dünya Ekonomik Forumu tepesini işaret ederek “Milyarderler, servetlerindeki inanılmaz artışı kutlamak için Davos’a geliyor. Pandemi, besin ve güç fiyatlarındaki keskin artışlar, sıradançe söylemek gerekirse, onlar için bir lütuf oldu. Bu ortada, çok yoksullukla ilgili onlarca yıllık ilerleme artık bilakis dönüyor ve milyonlarca insan yalnızca hayatta kalmanın maliyetinde imkânsız artışlarla karşı karşıya” tabirlerini kullandı.
CARGİLL TARİHİN EN YÜKSEK KÂRINI AÇIKLADI
Besin meblağlarının rekor düzeylerde arttığı günlerde, besin şirketlerinin kârlarına kâr kattığını belirtilen raporda, Cargill’in 12 aile üyesi milyarder statüsüne sahip, bu sayı salgından evvel sekiz olduğu açıklandı.
Cargill şirketi global besin pazarının yüzde 87’sini elinde tutan dört şirketten biri. Şirketin 2021 yılında 5 milyar dolar ile tarihinin en yüksek kârını deklare ettiğı hatırlatılırken, 2022 yılında gelirleri açısından yeni bir rekor kırması beklendiği yazıldı.
Raporda, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte süratli bir biçimde artan güç fiyatlarıyla ilgili şu sözler kullanıldı:
“Enerji meblağlarının 1973’ten daha sonraki en yüksek seviyeyi görmesiyle, büyük güç şirketlerinin geliri ikiye katlandı. 2022’de güç tüketiminin maliyetinin ise yüzde 50 artacağı öngörülüyor. Son 12 ayda ham petrolün fiyatı yüzde 53, doğalgazın ise yüzde 148 arttı. Petrol, güç ve kömür bölümündeki zenginlerin serveti son 2 yılda 53,3 milyar dolar, bir öbür sözle yüzde 24 arttı. En büyük beş güç şirketi (Chevron, Exxon, Shell, BP ve TotalEnergies) geçen sene 82 milyar dolar gelir elde etti. Dakikada 2 bin 600 dolara denk geliyor.”
ACİL SERVET VERGİSİ ÖNERİSİ
İlaç kesiminde de kârların süratle arttığı açıklandı. Raporda, pandemide ilaç dalında 40 yeni milyarder ortaya çıktığının altı çizilirken, ilaç kesimindeki dev şirketlerin yalnızca aşılar yardımıyla dakikada bin dolar kazandığı kaydedildi.
Oxfam, Davos’taki başkanlara “son 20 yılın en büyük sefalet artışı” ile uğraş etmek için ivedilikle servet vergileri getirmeleri davetinde bulundu. Kuruluş, dünya devletlerinin Arjantin tarafınca uygulanan tek seferlik dayanışma vergisini örnek alması gerektiğini belirtti. Arjantin salgında servetlerini büyüten zenginlere getirdiği bu vergi ile 223 milyar peso (1,5 milyar dolar) toplamıştı.
Kuruluşun bir başka talebi ise krizlerden kâr etmenin önüne geçmek için büyük şirketlere süreksiz vergiler getirilmesi. Oxfam’a nazaran yalnızca 32 milletlerarası büyük şirkete getirilen bu biçim bir vergi 2020 yılında 104 milyar dolar kaynak yaratabilirdi.
Oxfam, sıkıntıların tahlili için üç teklif sundu. Servetini katlayanlara uygulanacak yüzde 90’lık bir ekstra yarar vergisinin yanı sıra, milyonerlere yüzde 2, milyarderlere yüzde 5 oranında uygulanacak kalıcı servet vergisinin yılda 2,5 trilyon dolar kaynak yaratacağı açıklandı. Oxfam, ayrıyeten IMF, OECD ve AB’nin hükümetlere haksız kar vergisi getirilmesini önerdiğini bir dahalerken, İtalya’nın bu biçimde bir vergi uygulayan birinci ülke olduğu açıklandı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransa’nın yüzde 100’lük bir savaş periyodu vergisi getirdiği hatırlatılarak, “Benzer bir hırsa gereksinimimiz var” denildi.
Oxfam raporundan öne çıkanlar şöyleki:
•Dünyada 2668 milyarder var. Pandeminin başladığı 2020 yılına nazaran 573 kişi daha fazla
•En varlıklı 10 kişinin serveti, en yoksul yüzde 40’dan fazla
•En güçlü 20 milyarderin serveti, bütün Sahra Altı ülkelerinin gayri safi hasılasından fazla
•Elon Musk servetinin yüzde 99’ını kaybetse bile, bir daha de en varlıklı 0,00001’lik kümeye girebilir
•İnsanların yüzde 99’unun geliri pandemi niçiniyle geriledi.
•Zenginlerin serveti pandeminin birinci periyodunda yaşanan şoku atlatmasına karşın en düşük gelir kümesindekilerin geliri çabucak hemen pandemi öncesindeki düzeye gelemedi
•Pandemidilk evvel cinsiyet eşitsizliğinin 100 yılda kapanacağı iddia edilirken şu anda bu sayıya 136 yıl.
•2021 yılında, 2019’a göre, iş gücünde 13 milyon daha az bayan var.
•En yoksul ülkelerde her sene 5,6 milyon insanın sıhhat imkânlarına erişemediği için öldüğü varsayım ediliyor.
•En büyük 5 güç şirketi Chevron, Exxon, Shell, BP ve TotalEnergies 2021’de dakikada 2 bin 600 dolar gelir elde etti. İktisat Servisi
Yatırım tavsiyesi içermez.
Dünyanın ekonomik ve siyasi seçkinlerinin Dünya Ekonomik Forumu için İsviçre’nin Davos kentinde biraraya geldiği gün “Acıdan Kâr Etmek” isimli bir rapor yayımlayan Oxfam, son 24 ayda 62 yeni besin milyarderi ortaya çıktığının altını çizdi.
Raporda, milyarder sayısının 573 artarak 2 bin 700’e yaklaştığı tespit edildi.
Raporda, milyarderlerin servetinin son 2 yılda evvelki 23 yıldaki kadar arttığı, güç ve besin bölümündeki zenginlerin servetinin her iki günde 1 milyar dolar arttığı ve pandemi devrinde her 30 saatte yeni bir varlıklı ortaya çıktığı açıklandı.
BESİN BÖLÜMÜNDE 62 YENİ MİLYARDER
Kuruluş, yalnızca besin kesiminde 62 yeni milyarder çıktığını vurguladı.
Oxfam’ın yöneticisi Gabriela Bucher rapor sunumunda, pazar günü başlayan Dünya Ekonomik Forumu tepesini işaret ederek “Milyarderler, servetlerindeki inanılmaz artışı kutlamak için Davos’a geliyor. Pandemi, besin ve güç fiyatlarındaki keskin artışlar, sıradançe söylemek gerekirse, onlar için bir lütuf oldu. Bu ortada, çok yoksullukla ilgili onlarca yıllık ilerleme artık bilakis dönüyor ve milyonlarca insan yalnızca hayatta kalmanın maliyetinde imkânsız artışlarla karşı karşıya” tabirlerini kullandı.
CARGİLL TARİHİN EN YÜKSEK KÂRINI AÇIKLADI
Besin meblağlarının rekor düzeylerde arttığı günlerde, besin şirketlerinin kârlarına kâr kattığını belirtilen raporda, Cargill’in 12 aile üyesi milyarder statüsüne sahip, bu sayı salgından evvel sekiz olduğu açıklandı.
Cargill şirketi global besin pazarının yüzde 87’sini elinde tutan dört şirketten biri. Şirketin 2021 yılında 5 milyar dolar ile tarihinin en yüksek kârını deklare ettiğı hatırlatılırken, 2022 yılında gelirleri açısından yeni bir rekor kırması beklendiği yazıldı.
Raporda, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle birlikte süratli bir biçimde artan güç fiyatlarıyla ilgili şu sözler kullanıldı:
“Enerji meblağlarının 1973’ten daha sonraki en yüksek seviyeyi görmesiyle, büyük güç şirketlerinin geliri ikiye katlandı. 2022’de güç tüketiminin maliyetinin ise yüzde 50 artacağı öngörülüyor. Son 12 ayda ham petrolün fiyatı yüzde 53, doğalgazın ise yüzde 148 arttı. Petrol, güç ve kömür bölümündeki zenginlerin serveti son 2 yılda 53,3 milyar dolar, bir öbür sözle yüzde 24 arttı. En büyük beş güç şirketi (Chevron, Exxon, Shell, BP ve TotalEnergies) geçen sene 82 milyar dolar gelir elde etti. Dakikada 2 bin 600 dolara denk geliyor.”
ACİL SERVET VERGİSİ ÖNERİSİ
İlaç kesiminde de kârların süratle arttığı açıklandı. Raporda, pandemide ilaç dalında 40 yeni milyarder ortaya çıktığının altı çizilirken, ilaç kesimindeki dev şirketlerin yalnızca aşılar yardımıyla dakikada bin dolar kazandığı kaydedildi.
Oxfam, Davos’taki başkanlara “son 20 yılın en büyük sefalet artışı” ile uğraş etmek için ivedilikle servet vergileri getirmeleri davetinde bulundu. Kuruluş, dünya devletlerinin Arjantin tarafınca uygulanan tek seferlik dayanışma vergisini örnek alması gerektiğini belirtti. Arjantin salgında servetlerini büyüten zenginlere getirdiği bu vergi ile 223 milyar peso (1,5 milyar dolar) toplamıştı.
Kuruluşun bir başka talebi ise krizlerden kâr etmenin önüne geçmek için büyük şirketlere süreksiz vergiler getirilmesi. Oxfam’a nazaran yalnızca 32 milletlerarası büyük şirkete getirilen bu biçim bir vergi 2020 yılında 104 milyar dolar kaynak yaratabilirdi.
Oxfam, sıkıntıların tahlili için üç teklif sundu. Servetini katlayanlara uygulanacak yüzde 90’lık bir ekstra yarar vergisinin yanı sıra, milyonerlere yüzde 2, milyarderlere yüzde 5 oranında uygulanacak kalıcı servet vergisinin yılda 2,5 trilyon dolar kaynak yaratacağı açıklandı. Oxfam, ayrıyeten IMF, OECD ve AB’nin hükümetlere haksız kar vergisi getirilmesini önerdiğini bir dahalerken, İtalya’nın bu biçimde bir vergi uygulayan birinci ülke olduğu açıklandı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Fransa’nın yüzde 100’lük bir savaş periyodu vergisi getirdiği hatırlatılarak, “Benzer bir hırsa gereksinimimiz var” denildi.
Oxfam raporundan öne çıkanlar şöyleki:
•Dünyada 2668 milyarder var. Pandeminin başladığı 2020 yılına nazaran 573 kişi daha fazla
•En varlıklı 10 kişinin serveti, en yoksul yüzde 40’dan fazla
•En güçlü 20 milyarderin serveti, bütün Sahra Altı ülkelerinin gayri safi hasılasından fazla
•Elon Musk servetinin yüzde 99’ını kaybetse bile, bir daha de en varlıklı 0,00001’lik kümeye girebilir
•İnsanların yüzde 99’unun geliri pandemi niçiniyle geriledi.
•Zenginlerin serveti pandeminin birinci periyodunda yaşanan şoku atlatmasına karşın en düşük gelir kümesindekilerin geliri çabucak hemen pandemi öncesindeki düzeye gelemedi
•Pandemidilk evvel cinsiyet eşitsizliğinin 100 yılda kapanacağı iddia edilirken şu anda bu sayıya 136 yıl.
•2021 yılında, 2019’a göre, iş gücünde 13 milyon daha az bayan var.
•En yoksul ülkelerde her sene 5,6 milyon insanın sıhhat imkânlarına erişemediği için öldüğü varsayım ediliyor.
•En büyük 5 güç şirketi Chevron, Exxon, Shell, BP ve TotalEnergies 2021’de dakikada 2 bin 600 dolar gelir elde etti. İktisat Servisi
Yatırım tavsiyesi içermez.