Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci’nin, “Afrika’da üretim yapabilecek durumdayız” açıklaması, iktidarın Sudan’da çiftlik projesini bir daha gündeme getirdi.
Dört milyon hektar tarım toprağının ekilmediği Türkiye’yi besinde dışa bağımlı hale getiren iktidarın, “Sudan’da tarım” projesi çıkmaza girdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tenkitlere karşı savunduğu projeyle ilgili CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen ulaştıkları ayrıntıları aktardı.
“HEDEF TANIDIK”
Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine göre Başevirgen, Kirişci’nin “hedefinin” tanıdık geldiğini söylemiş oldu. Sudan ile Türkiye içinde ziraî üretimin artırılması gayesiyle, 28 Nisan 2014’te muahede imzalandı. Kasım 2015’te mutabakat uygulamaya konuldu. Sudan’da 12 bin 500 hektar toprakta “pilot çiftlik” kurulması kararlaştırıldı. Bunun için yüzde 80’i TİGEM’e, yüzde 20’si Sudan’a ilişkin olan “Türk Sudan Memleketler arası Tarım ve Hayvancılık AŞ” kuruldu. Sudan’da neler yapıldığını araştırdıklarını belirten CHP milletvekili Başevirgen, ulaştıkları ayrıntıları şöyleki paylaştı:
“YARARI OLMADI”
“Türkiye için hiç bir faydası olmadı. Milyonlarca lira borcu olan TİGEM’in bu iştirake zorlandığı tabir edildi. Muahede imzalandıktan daha sonra nasıl bir işe bulaşıldığı anlaşılmış. Çiftlik kurulacak toprakların merkezi idarenin değil, eyaletlerin yahut kabilelerin denetiminde olduğu ortaya çıktı.
Türkiye’ye gösterilen toprakların ortasında köyler var. İşletme kurabilmek için bu köylerin ve köylülerin muhtaçlıklarının karşılanması gerekiyor. Aksi taktirde zorla girip istediklerini alabiliyorlar. Yerlerin toprak kalitesi uygun değil. Su ölçüsü ve sulama altyapısı yetersiz. Eserlerin koruması için kâfi tesis ve koruma ünitesi yok. Traktör ve tarım makinelerinin bozulması durumunda tamirinin yapılacağı yer ve yedek modül imkanı bulunmuyor. Sudan’da çiftliklerin birçoğu traktör ve makine mezarlığını andırıyor.”
“ZEKÂTLAR UÇTU GİTTİ”
Sudan’da güvenlik problemlerinin olduğunu, her an baskın yapılarak çalışanların rehin alınma ve hatta öldürülme riskiyle karşı karşıya bulunduklarına dikkat çeken CHP’li Başevirgen, “Kabile ve silahlı gruplarca işletmelerden ‘zekât’ ismi altında haraç isteniyor. Üstelik bir kere verilmesi de kâfi değil, diğer bir küme tekrar gelip istiyor. Haliyle insanın aklına, bu kadar problemli bir ülkeye biz niye bu biçimde bir yatırım yaptık, sorusu geliyor” dedi.
Kiralanan arazinin ne durumda olduğunun bilinmediğine dikkat çeken Başevirgen, “Yani anlayacağınız ‘öküz öldü iştirak bitti.’ Ödenen harcırahlar, konaklama sarfiyatları ve kabilelere verilen ‘zekâtlar’ uçtu gitti. TİGEM nazaranv ziyanı yazdı geçti ve olan vatandaşın vergilerine oldu” dedi.
“DERS ALINMADI”
Başevirgen, yeni bakanın açıklamalarının da yaşananlardan ders alınmadığını gösterdiğini söylemiş oldu. Başevirgen, iktidara şu biçimde seslendi: “Dört milyon hektar tarım toprağı artık ekilmiyor. TİGEM desen elindeki yerlerini, çiftliklerini yandaşlarınıza kiraya vermiş, kendisi ithal hayvan tedarikçiliğiyle uğraşıyor. Lütfen artık ülke hayrına bir şeyler yapın.”
ERDOĞAN SAVUNMUŞTU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Aralık 2020’de kabine toplantısının akabinde yaptığı konuşmada, tenkitler getirilen Sudan’da tarım projesini savunmuştu. Erdoğan, toprak kiralamada hedefin bir asır daha sonrasının taleplerine hazırlık yapmak olduğunu savunmuştu. Erdoğan, “bu biçimde bir kederi olmayanlar ülkemizin niçin Sudan’da Nijer’de toprak kiraladığını anlayamıyor. Bu çapsız zihniyet, her bahiste karşımıza çıkıyor” sözlerini kullanmıştı.
“BUNU DA REDDEDECEĞİZ”
TBMM Genel Kurulu’nda, dün GÜZEL Parti’nin “Hububat çiftçisinin sorunlarına” ait vermiş olduğu araştırma önergesi görüşüldü. GÜZEL Partili İbrahim Halil Oral’ın “İki hafta evvel tarımdaki girdi meblağlarında yüzde 45’lik artışa tahlil aranması için verdiğimiz önerge AKP ve MHP oylarıyla reddedilmişti” demesi üzerine, yerinden konuşan MHP’li Mehmet Taytak, “Bunu da reddedeceğiz, haberin olsun” sözlerini kullandı. Önerge toplantı kâfi sayısı bulunamadığı için oylanamadı.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Dört milyon hektar tarım toprağının ekilmediği Türkiye’yi besinde dışa bağımlı hale getiren iktidarın, “Sudan’da tarım” projesi çıkmaza girdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın tenkitlere karşı savunduğu projeyle ilgili CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen ulaştıkları ayrıntıları aktardı.
“HEDEF TANIDIK”
Cumhuriyet’ten Mustafa Çakır’ın haberine göre Başevirgen, Kirişci’nin “hedefinin” tanıdık geldiğini söylemiş oldu. Sudan ile Türkiye içinde ziraî üretimin artırılması gayesiyle, 28 Nisan 2014’te muahede imzalandı. Kasım 2015’te mutabakat uygulamaya konuldu. Sudan’da 12 bin 500 hektar toprakta “pilot çiftlik” kurulması kararlaştırıldı. Bunun için yüzde 80’i TİGEM’e, yüzde 20’si Sudan’a ilişkin olan “Türk Sudan Memleketler arası Tarım ve Hayvancılık AŞ” kuruldu. Sudan’da neler yapıldığını araştırdıklarını belirten CHP milletvekili Başevirgen, ulaştıkları ayrıntıları şöyleki paylaştı:
“YARARI OLMADI”
“Türkiye için hiç bir faydası olmadı. Milyonlarca lira borcu olan TİGEM’in bu iştirake zorlandığı tabir edildi. Muahede imzalandıktan daha sonra nasıl bir işe bulaşıldığı anlaşılmış. Çiftlik kurulacak toprakların merkezi idarenin değil, eyaletlerin yahut kabilelerin denetiminde olduğu ortaya çıktı.
Türkiye’ye gösterilen toprakların ortasında köyler var. İşletme kurabilmek için bu köylerin ve köylülerin muhtaçlıklarının karşılanması gerekiyor. Aksi taktirde zorla girip istediklerini alabiliyorlar. Yerlerin toprak kalitesi uygun değil. Su ölçüsü ve sulama altyapısı yetersiz. Eserlerin koruması için kâfi tesis ve koruma ünitesi yok. Traktör ve tarım makinelerinin bozulması durumunda tamirinin yapılacağı yer ve yedek modül imkanı bulunmuyor. Sudan’da çiftliklerin birçoğu traktör ve makine mezarlığını andırıyor.”
“ZEKÂTLAR UÇTU GİTTİ”
Sudan’da güvenlik problemlerinin olduğunu, her an baskın yapılarak çalışanların rehin alınma ve hatta öldürülme riskiyle karşı karşıya bulunduklarına dikkat çeken CHP’li Başevirgen, “Kabile ve silahlı gruplarca işletmelerden ‘zekât’ ismi altında haraç isteniyor. Üstelik bir kere verilmesi de kâfi değil, diğer bir küme tekrar gelip istiyor. Haliyle insanın aklına, bu kadar problemli bir ülkeye biz niye bu biçimde bir yatırım yaptık, sorusu geliyor” dedi.
Kiralanan arazinin ne durumda olduğunun bilinmediğine dikkat çeken Başevirgen, “Yani anlayacağınız ‘öküz öldü iştirak bitti.’ Ödenen harcırahlar, konaklama sarfiyatları ve kabilelere verilen ‘zekâtlar’ uçtu gitti. TİGEM nazaranv ziyanı yazdı geçti ve olan vatandaşın vergilerine oldu” dedi.
“DERS ALINMADI”
Başevirgen, yeni bakanın açıklamalarının da yaşananlardan ders alınmadığını gösterdiğini söylemiş oldu. Başevirgen, iktidara şu biçimde seslendi: “Dört milyon hektar tarım toprağı artık ekilmiyor. TİGEM desen elindeki yerlerini, çiftliklerini yandaşlarınıza kiraya vermiş, kendisi ithal hayvan tedarikçiliğiyle uğraşıyor. Lütfen artık ülke hayrına bir şeyler yapın.”
ERDOĞAN SAVUNMUŞTU
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Aralık 2020’de kabine toplantısının akabinde yaptığı konuşmada, tenkitler getirilen Sudan’da tarım projesini savunmuştu. Erdoğan, toprak kiralamada hedefin bir asır daha sonrasının taleplerine hazırlık yapmak olduğunu savunmuştu. Erdoğan, “bu biçimde bir kederi olmayanlar ülkemizin niçin Sudan’da Nijer’de toprak kiraladığını anlayamıyor. Bu çapsız zihniyet, her bahiste karşımıza çıkıyor” sözlerini kullanmıştı.
“BUNU DA REDDEDECEĞİZ”
TBMM Genel Kurulu’nda, dün GÜZEL Parti’nin “Hububat çiftçisinin sorunlarına” ait vermiş olduğu araştırma önergesi görüşüldü. GÜZEL Partili İbrahim Halil Oral’ın “İki hafta evvel tarımdaki girdi meblağlarında yüzde 45’lik artışa tahlil aranması için verdiğimiz önerge AKP ve MHP oylarıyla reddedilmişti” demesi üzerine, yerinden konuşan MHP’li Mehmet Taytak, “Bunu da reddedeceğiz, haberin olsun” sözlerini kullandı. Önerge toplantı kâfi sayısı bulunamadığı için oylanamadı.
Yatırım tavsiyesi içermez.