TÜSİAD lideri Turan: Kira enflasyona yenilmiş olur

Mihriban

Global Mod
Global Mod
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) İdare Heyeti Lideri Orhan Turan, konut kiralarında yüzde 25’lik artış hududu getirilmesi için, “Sadece kira geliriyle yaşayan bir insan için alışılmış pek zorlayıcı bir karar. Kira enflasyona yenilmiş olur. Kayıt dışına da kaymalar olabilir. Beşerler kayıt dışına tetiklenmiş de olabilir. Yani bu tıp tedbirlerle bizim enflasyonu dizginlememiz güç görünüyor” yorumunu yaptı.

TÜSİAD İdare Heyeti, Ankara’da siyasi parti temsilcileriyle iki gün süren bir programda bir ortaya geldi. FOX TV’de İsmail Küçükkaya’nın sunduğu Çalar Saat programına bu sabah katılan TÜSİAD İdare Konseyi Lideri Orhan Turan, Ankara’daki ziyaretlere ait bilgi paylaştı ve ekonomik gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Ankara’da vakit içindema sebebi öne sürülerek randevu vermeyen MHP haricindeki tüm siyasi partilerin temsilcileriyle görüştüklerini belirten Turan, satır başlarıyla şunları söylemiş oldu:


Pandeminin efektiyle birlikte globalde aslında bir tedarik zinciri kırıldı. Bu birtakım mamüllerin besinde da dahil arz sorunu çıkmaya başladı ve emtia meblağları ağır bir biçimde arttı. Son bir yılda doğal gaza gelen endüstride yüzde 603. Güç meblağlarının yanı sıra ham unsur fiyatları da artıyor. Globalde artıyor doğal bu bahsetmiş olduğum. Bizde bir de bunun kur tesiri var. Doların da bir yıldaki artışı bildiğim kadarıyla yüze 100’e yakın oldu. Bu doğal olarak maliyetler üzerinde fazlaca önemli bir baskı yapıyor. Bilhassa güç ağır bölümlerin üretimlerinin ihracatta zorlandığını fazlaca net görüyoruz. Kimi dalları fazlaca net biliyorum. Avrupa’daki fiyatlarla rekabet edemeyecek noktaya geliyoruz.

‘Rekabetçi kurla ihracatı arttırma bahtımız yok’

Hep söylüyorum Türk ihracatçısı bu vakitte ünite fiyatlarını arttırmayı test ediyor. Biz daima ucuz iş gücüyle ve rekabetçi kurla ihracatı arttıracağımızı kurguladık. Eylül ayında tıpkı planı yapmıştık lakin bu 80’lerin 90’ların usulü. Yani bizim düşük iş gücü ve rekabetçi kurla ihracatı sürdürülebilir olarak arttırma bahtımız yok. O devir kapandı.

‘Katma pahalı ve markalı ihracat yapmamız gerekiyor’

Türkiye’nin ihracatını en epey arttığı devirler kurun sabit olduğu periyotlardır. Yani 2002-2008. Neredeyse bir dolar, 1,2 liraydı ve Türkiye ihracatını arttırdı ve verimliliğini de arttırdı. Bizim yüksek teknolojiliyi kullanmamız lazım. Nitelik insan kaynağı, Ar-Ge’ye, inovasyona yatırım yapıp daha katma pahalı ve markalı ihracat yapmamız gerekiyor. Yani bizim ithalatımız 3-4 dolar, ihracatımız 1 dolar ünite fiyatta. Risk primimiz 760’larda. Bu da sonuçta borçlanma maliyetimizi etkiliyor. Şu anda kuru muhafazalı mevduatı da koyarsanız, yaklaşık yüzde 72-73 mevduat büsbütün yabancı para ünitesinde. Ben de yatırım yapıyorum. Yatırım yapan arkadaşlara da söylüyorum. Yatırımın neredeyse yurt ortasında aldığımız ham unsurlar ve makine ekipman dahil yüzde 90 dövize endeksli. Yani bir biçimde aslında dolarize olmuşuz. Yabancı para ünitesine endeksliyiz.


‘Ürüne nazaran enflasyon ÜFE sayılarımız fazlaca daha farklı’

Dünyada enflasyon yüksek. Ben geçen hafta Prag’daydım. Avrupalı eş dünyasıyla beraberydim. Onların gündemi de bizden farklı değil. Gündemlerinin birincisi Rusya Ukrayna savaşı. İkincisi yüksek enflasyon. Üçüncüsü iktisat, dördüncüsü besin, beşinci sıralamayı güç maliyetleri var. Gelişmiş ülkelerde enflasyon 5 ila 7 içinde. Bizim akranımızdakilerinde ise 9-10 civarında. Bizde 72,5 TÜFE, ÜFE yüzde 32 fakat kimi kesimlerde daha fazla. Konuştuğum, endüstrici arkadaşlar, 2021 ocak ayında 100 liraya ürettiğimi bugün 350 liraya üretiyorum’ diyor. Yani esere nazaran enflasyon sayılarımız epey daha farklı.

‘Büyümeden de bir ölçü fedâkarlık yapılabilir’

Yapılan hesaplamalara bakılırsa 70 puanın 20 puanını ithal ediyoruz. 50 puanı ise bizim aldığımız kararların sonuçları. TÜSİAD olarak bizim önceliğimiz enflasyonla uğraş olmalı. Şöyle bir periyoda girildi. Büyümeden de bir ölçü fedakârlık yapılabilir. Zira enflasyon birinci öncelikli mevzumuz.

‘Bizden daha sonraki nesil yüksek enflasyonla iş yapmayı zorlanıyor’


Enflasyonda tüm iş kesitini, çalışanları, patronları yoruyor. Benim yüksek enflasyon tecrübem var lakin geçen gün Ankara’da bir küme endüstrici arkadaşla konuşuyorduk. Yönetici seviyesindeki CEO’ların yüksek enflasyonla iş yönetmeyi bilmediklerini söylemiş olduler. Ben 40 yıldır iş dünyasındayım. Fakat son 20 yılda iş dünyasına katılmış şu anda CEO yahut yönetici yahut üst seviye olan bireylerin yüksek enflasyonla iş yapma yetkinliği yok. Biz birebir şeyi 2002’de düşük enflasyonda iş yapmayı bilmiyorduk. daha sonra alıştık. Bizden daha sonraki nesil yüksek enflasyonla iş yapmakta zorlanıyorlar.

‘Bu kararla kira enflasyona yenilmiş olur’

Konut kiralarının, 1 Temmuz 2023’e kadar, bundan evvelki kira yılına ilişkin bedelin yüzde 25’ini geçmemesine ait karar TBMM Genel Konseyi’nden geçti. Yani, kiraya yüzde 25 artış sonu getiren düzenleme kabul edildi. Yalnızca kira geliriyle yaşayan bir insan için doğal çok zorlayıcı bir karar. Kira enflasyona yenilmiş olur. Kayıt dışına da kaymalar olabilir. Beşerler kayıt dışına tetiklenmiş de olabilir. Yani bu tıp tedbirlerle bizim enflasyonu dizginlememiz güç görünüyor.

‘MHP’den de randevu talep ettik ancak ziyaret edemedik’


Ankara’da siyasi parti başkanlarıyla görüştük onlar da enflasyonun yüksekliğinden rahatsız. Prag izlenimlerimi aktardım. Avrupa Birliği’ndeki iş dünyasının kriz ve savaş daha sonrasını nasıl hazırlandıklarını anlattık. Yaptığımız ekonomik tespitleri ve raporlarımızı sunduk. Âlâ bir görüşme geçti. MHP’den de randevu talep ettik ancak vakit içindeması pek uygun olmadığı için ziyaret edemedik. TÜSİAD olarak tüm siyasi partilere aralığımız birebir.”

Yatırım tavsiyesi içermez.
 
Üst