TÜSİAD ve TÜRKONFED liderleri yüksek enflasyon ve faiz siyaseti niçiniyle hükümeti eleştirdi. Bir taraftan bırakınız uzun vadeli plan yapmayı, kısa vadeyi varsayım etmekte bile zorlanıyoruz. Bu şartlar yatırım yapma imkanını da sınırlamakta. Bu derece faiz düşüşüne karşın, gerçek kesim kaynak bulmakta zorlanmakta” diyen TÜSİAD Lideri Orhan Turan, Merkez Bankası faizi ile kredi faizleri içindeki kontağın koptuğunu, gerçek bölümün kredi bulmakta zorlandığını söylemiş oldu.
“Konu kredi, faiz ya da kur değil aslında tam da yüksek enflasyondur” diyen Turan, kelamlarına, “Enflasyonla gerçek sistemlerle gayret etmediğimizde, süreç bizi amaçlarımıza yaklaştırmadığında, bu süreci çok ağır regülasyonlarla yürütmeye çalışıp finans dalını zorluyoruz. Tam da bu sebepten, bugün faizi düşürseniz dahi krediye erişim son derece güç hale gelmiştir. Bu hususları yanlışsız siyasetlerle hakikat vakitte çözüp, enflasyon-kur-faiz sarmalından iktisadımızı çıkarmalıyız” diye sürdürdü.
Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) ‘Anadolu Buluşmaları’nın ikinci aktifliği Mardin’de düzenlendi. Dicle Sanayi ve İş Dünyası Federasyonu (DİCLESİFED) konut sahipliğinde gerçekleşen aktiflikte TÜSİAD İdare Heyeti Lideri Orhan Turan ve TÜRKONFED İdare Heyeti Lideri Süleyman Sönmez, yüksek enflasyonun, iş dünyası ve hane halkları üstündeki olumsuz tesirlerine dikkat çekti.
Orhan Turan kelamlarına, “İçinde yaşadığımız dünyada yüzleştiğimiz krizler ve riskler, coğrafik ya da kültürel farklılıkların, sınıfsal dengesizliklerin ötesinde tüm insanlığa yönelmiş durumda. Sıkıntılar, krizler ve riskler bu kadar çeşitli, bu kadar yaygınken, onlarla çaba etme biçimimiz de tıpkı derecede çeşitli, kapsayıcı ve yaygın olmak durumunda. TÜSİAD olarak, geleceğin inşası için ortaya koyduğumuz vizyonda benimsediğimiz yaklaşım da budur: Herkes için refah, herkes için ilerleme, herkes için kalkınma” diyerek başladı.
“Ekonomimizde son devirde kıymetli refah kaybı ve enflasyon artışı ile yüz yüzeyiz”
Sözlerinin devamında iktisada ait değerlendirmelerde bulunan Turan şunları kaydetti:
“Hepimizin bildiği üzere ekonomimizde son periyotta değerli refah kaybı ve enflasyon artışı ile yüz yüzeyiz. Enflasyonun yüksek olduğu bir iktisat hiç bir paydaşa; ne hane halkına, ne gerçek kısma, ne de finans dalına yarar sağlar. Hane halkının alım gücündeki şiddetli düşüş, vakit içinde tüm iktisada sirayet eder. Büyümenin sağlıklı sürdürülemediği, çok uzun kuvvetli ekonomik periyotlara sebep olur.
“Kısa vadeyi iddia etmekte bile zorlanıyoruz”
Öte yandan birebir zahmetli durum bugün gerçek kesim için de geçerli. Bir taraftan bırakınız uzun vadeli plan yapmayı, kısa vadeyi iddia etmekte bile zorlanıyoruz. Bu şartlar yatırım yapma imkanını da sınırlamakta. Bu derece faiz düşüşüne karşın, gerçek kesim kaynak bulmakta zorlanmakta. Merkez Bankası faizi ile tüm faizler içinde ilişki kopmuş, sık değişen regülasyonun yarattığı belirsizlik ortasında bugün bankalar kredi vermekte zorlanır hale gelmiştir. Sorunu; bir sonuç olan kredilerde değil, probleme sebep olan yüksek enflasyonda aramalıyız.
“Konu kredi, faiz ya da kur değil aslında tam da yüksek enflasyondur”
Konu kredi, faiz ya da kur değil aslında tam da yüksek enflasyondur. Enflasyonla yanlışsız formüllerle uğraş etmediğimizde, süreç bizi amaçlarımıza yaklaştırmadığında, bu süreci çok ağır regülasyonlarla yürütmeye çalışıp finans kesimini zorluyoruz. Tam da bu sebepten, bugün faizi düşürseniz dahi krediye erişim son derece güç hale gelmiştir. Unutmayalım ki bir iktisatta gerçek kısmın sağlıklı işlemesi ne kadar değerli ise, o gerçek kesiti fonlayan bankacılık dalının de sağlıklı işlemesi şayet olmazsa olmazdır.
Bu mevzuları hakikat siyasetlerle gerçek vakitte çözüp, enflasyon-kur-faiz sarmalından iktisadımızı çıkarmalıyız. Gücümüzü küresel iktisatta değişen sistemi anlamaya ve bu sisteme nasıl ahenk sağlayacağımıza harcamalıyız.
“Öncelikle içeride enflasyon meselesini süratle ve yanlışsız tekniklerle çözmeli, sürdürülebilir uzun soluklu iktisadi siyasetler inşa etmeliyiz”
Türkiye iktisadı ister finans kesiti olsun ister gerçek kesim olsun bilançoları son derece uygun yönetilen, esnek ve potansiyeli devasa yükseklikte bir iktisat. Nasıl ki 2001-2013 devrinde attığımız gerçek iktisadi adımlarla ülkemizin dünyadan aldığı hisse %0.6’dan %1.2’ye çıktıysa, bir daha yanlışsız istikrarlı siyasetleri uyguladığımız takdirde iktisadımızı bir üst mertebeye gerçek taşıma imkanımız olacak. Ancak az evvelce belirttiğim üzere evvela içeride enflasyon problemini süratle ve gerçek usullerle çözmeli, sürdürülebilir uzun soluklu iktisadi siyasetler inşa etmeliyiz.”
“niçin yeni Aziz Sancar’lar çıkarmayalım?”
“Kalkınmanın dayanması gereken birinci sütun ‘insani gelişme ve yetkinleşme’dir. Ülkemiz için gerçek bir vizyon çerçevesinde muvaffakiyet, lakin yeterli yetişmiş, yetkinlikleri kuvvetli insan kaynağı ile hayata geçebilir” diyen Turan, şöyleki devam etti:
“Örneğin, bugün Mardin nüfusunun %61’ini 25 yaş altı gençlerimiz oluşturuyor. Bu, aslında harikulade bir potansiyel. Öte yandan Mardin’in de ortasında olduğu TRC3 bölgesi, %29,8 ile en yüksek işsizlik oranına sahip. Genç işsizliği ise maalesef %50’nin üzerinde ve bu bir daha düzey2 bölgeleri ortasında en yüksek oran. Genç nüfusumuz, uygun eğitim ile donattığımızda bizim en büyük hazinemiz. Gençlerimize bugünün, hatta yarının dünyasının gerektirdiği yetkinlikleri kazandırarak, her düzeyde kaliteli bir eğitim vermemiz gerekiyor. Bu, istihdama erişimlerini sağlamamız açısından da kritik ehemmiyet taşıyor. Son senelerda gençlerimizin istikbali öteki ülkelerde aradığına daha fazla şahit oluyoruz. Ekonomik zorluklar, özgürlük alanlarının daralması, yüksek ömür standartlarında gelecek umudunun azalması beyin göçünün hızlanmasına yol açıyor. Bu durumu bilakis çevirecek iklimi yaratmak hepimizin önceliği olmalı.
İnsani gelişimin epeyce değerli bir boyutu daha var. O da, toplumun yarısını oluşturan bayanların pozisyonunun güçlenmesidir. Bu, kalkınmanın daha adil olmasını sağlar. Eğitime ve çalışma hayatına erişebilen bayanlar, muvaffakiyetleri ile toplumumuza güç katıyor. Ancak bayan istihdamı ve girişimciliği oranlarımız gelişmiş ülkelere kıyasla düşük düzeyde. Türkiye’de 15 yaş üstü bayan işsizlik oranı 2021 yılı için yaklaşık %15 iken bu bölgemizde bu oran iki katıdır. Bayanların hayatın her alanına iştirakini sağlamalıyız. Toplumsal zihniyet dönüşümünü gerçekleştirmeden, hak ve özgürlüklerde ilerlemiş, refah düzeyi yüksek bir ülke gayesine ulaşamayız. Bayanlarını dahil etmeyen bir ülke vizyonunun gerçekleşmesi mümkün değildir. O yüzden gelecek hayalimizin merkezinde, kadın-erkek her vatandaşımızın eğitimine ve mesleksel gelişmenine yatırım yapmak yatıyor. Mardin, tek Nobel Mükafatı sahibi bilim insanımız Aziz Sancar’ı çıkarmış. niye yeni Aziz Sancar’lar çıkarmayalım?”
İkinci sütun: Bilim, teknoloji ve inovasyon
Kalkınmanın dayanması gereken ikinci sütunun ise “bilim, teknoloji ve inovasyon” olduğunu belirten Turan, “Dünyada teknoloji hayli süratli gelişirken, ülkemiz için hayallerimizi lakin bilim ve teknolojide ilerleme sağlayarak hayata geçirebiliriz” dedi.
“Refahın toplumun tüm bölümlerine yayıldığı, adil bir Türkiye hayalimiz var”
“Geleceğimizin yeni bir anlayışla inşasının dayanması gereken üçüncü sütun, ‘kurumlar ve kurallar’dır” diyen Turan, şunları kaydetti:
“Kurumlar ve kurallar; siyasi, ekonomik ve toplumsal hayatımızı düzenler. Ekonomik istikrarı, toplumsal inanç ve huzuru sağlar, uzlaşı ortasında karar almayı kolaylaştırır, alınan kararların aktif uygulanmasına yer oluşturur. bununla birlikte hukukun üstünlüğünü, adaleti, temel hak ve özgürlükleri, iştirakçi demokrasiyi, kamu idaresini düzenler. Bugün bu alanlarda ıstıraplar yaşıyorsak, bu, kurumlar ve kurallarla ilgili meselelerin göstergesidir.
Örneğin, hukukta öngörülebilirlik, kazanılmış hakların korunması ve eşit muamelenin hayata geçirilmesi hem vatandaşlar tıpkı vakitte iş dünyası için elzem. Yönetimin her türlü sürecinin bellilik, ölçülülük, nesnellik üzere hukukun temel prensiplerine uygun oluşturulmasına gereksinim var. Daima değişen düzenlemeler öngörülebilirliği imkansız hale getirir. İstihdam artışı için de iktisadın öngörülebilir bir müddetçten geçiyor olması lazım ki yatırım olsun, üretim olsun, işgücüne dilek ettiğimiz seviyede talep olsun. Yatırım ortamının güzelleştirilmesi için düzenlemelerin iştirakçi biçimde oluşturulması ile denetleyici ve düzenleyici kurumların özerkliği de şayet olmazsa olmazdır.
Bugün yakıcı bir hal alan gelir adaletsizliği ile uğraş etmek, toplumsal cinsiyet eşitliğini ve lisan, din, mezhep, ırk, köken ayrımı olmadan her insanın eşit ve özgür yaşamasını sağlamak da fakat ve lakin kapsayıcı ve sağlam kurumlar ile mümkün olur.
Refahın toplumun tüm kısımlarına yayıldığı, adil bir Türkiye hayalimiz var. İstikrarlı bölgesel kalkınmanın sağlandığı, mahallî demokrasinin güçlendirilerek bireylerin ve toplum kısımlarının idareye iştirakinin artırıldığı bir Türkiye, kurum ve kurallar alanında atacağımız adımlarla mümkün olabilecek.”
Yatırım tavsiyesi içermez.
“Konu kredi, faiz ya da kur değil aslında tam da yüksek enflasyondur” diyen Turan, kelamlarına, “Enflasyonla gerçek sistemlerle gayret etmediğimizde, süreç bizi amaçlarımıza yaklaştırmadığında, bu süreci çok ağır regülasyonlarla yürütmeye çalışıp finans dalını zorluyoruz. Tam da bu sebepten, bugün faizi düşürseniz dahi krediye erişim son derece güç hale gelmiştir. Bu hususları yanlışsız siyasetlerle hakikat vakitte çözüp, enflasyon-kur-faiz sarmalından iktisadımızı çıkarmalıyız” diye sürdürdü.
Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) ve Türk Endüstrici ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) ‘Anadolu Buluşmaları’nın ikinci aktifliği Mardin’de düzenlendi. Dicle Sanayi ve İş Dünyası Federasyonu (DİCLESİFED) konut sahipliğinde gerçekleşen aktiflikte TÜSİAD İdare Heyeti Lideri Orhan Turan ve TÜRKONFED İdare Heyeti Lideri Süleyman Sönmez, yüksek enflasyonun, iş dünyası ve hane halkları üstündeki olumsuz tesirlerine dikkat çekti.
Orhan Turan kelamlarına, “İçinde yaşadığımız dünyada yüzleştiğimiz krizler ve riskler, coğrafik ya da kültürel farklılıkların, sınıfsal dengesizliklerin ötesinde tüm insanlığa yönelmiş durumda. Sıkıntılar, krizler ve riskler bu kadar çeşitli, bu kadar yaygınken, onlarla çaba etme biçimimiz de tıpkı derecede çeşitli, kapsayıcı ve yaygın olmak durumunda. TÜSİAD olarak, geleceğin inşası için ortaya koyduğumuz vizyonda benimsediğimiz yaklaşım da budur: Herkes için refah, herkes için ilerleme, herkes için kalkınma” diyerek başladı.
“Ekonomimizde son devirde kıymetli refah kaybı ve enflasyon artışı ile yüz yüzeyiz”
Sözlerinin devamında iktisada ait değerlendirmelerde bulunan Turan şunları kaydetti:
“Hepimizin bildiği üzere ekonomimizde son periyotta değerli refah kaybı ve enflasyon artışı ile yüz yüzeyiz. Enflasyonun yüksek olduğu bir iktisat hiç bir paydaşa; ne hane halkına, ne gerçek kısma, ne de finans dalına yarar sağlar. Hane halkının alım gücündeki şiddetli düşüş, vakit içinde tüm iktisada sirayet eder. Büyümenin sağlıklı sürdürülemediği, çok uzun kuvvetli ekonomik periyotlara sebep olur.
“Kısa vadeyi iddia etmekte bile zorlanıyoruz”
Öte yandan birebir zahmetli durum bugün gerçek kesim için de geçerli. Bir taraftan bırakınız uzun vadeli plan yapmayı, kısa vadeyi iddia etmekte bile zorlanıyoruz. Bu şartlar yatırım yapma imkanını da sınırlamakta. Bu derece faiz düşüşüne karşın, gerçek kesim kaynak bulmakta zorlanmakta. Merkez Bankası faizi ile tüm faizler içinde ilişki kopmuş, sık değişen regülasyonun yarattığı belirsizlik ortasında bugün bankalar kredi vermekte zorlanır hale gelmiştir. Sorunu; bir sonuç olan kredilerde değil, probleme sebep olan yüksek enflasyonda aramalıyız.
“Konu kredi, faiz ya da kur değil aslında tam da yüksek enflasyondur”
Konu kredi, faiz ya da kur değil aslında tam da yüksek enflasyondur. Enflasyonla yanlışsız formüllerle uğraş etmediğimizde, süreç bizi amaçlarımıza yaklaştırmadığında, bu süreci çok ağır regülasyonlarla yürütmeye çalışıp finans kesimini zorluyoruz. Tam da bu sebepten, bugün faizi düşürseniz dahi krediye erişim son derece güç hale gelmiştir. Unutmayalım ki bir iktisatta gerçek kısmın sağlıklı işlemesi ne kadar değerli ise, o gerçek kesiti fonlayan bankacılık dalının de sağlıklı işlemesi şayet olmazsa olmazdır.
Bu mevzuları hakikat siyasetlerle gerçek vakitte çözüp, enflasyon-kur-faiz sarmalından iktisadımızı çıkarmalıyız. Gücümüzü küresel iktisatta değişen sistemi anlamaya ve bu sisteme nasıl ahenk sağlayacağımıza harcamalıyız.
“Öncelikle içeride enflasyon meselesini süratle ve yanlışsız tekniklerle çözmeli, sürdürülebilir uzun soluklu iktisadi siyasetler inşa etmeliyiz”
Türkiye iktisadı ister finans kesiti olsun ister gerçek kesim olsun bilançoları son derece uygun yönetilen, esnek ve potansiyeli devasa yükseklikte bir iktisat. Nasıl ki 2001-2013 devrinde attığımız gerçek iktisadi adımlarla ülkemizin dünyadan aldığı hisse %0.6’dan %1.2’ye çıktıysa, bir daha yanlışsız istikrarlı siyasetleri uyguladığımız takdirde iktisadımızı bir üst mertebeye gerçek taşıma imkanımız olacak. Ancak az evvelce belirttiğim üzere evvela içeride enflasyon problemini süratle ve gerçek usullerle çözmeli, sürdürülebilir uzun soluklu iktisadi siyasetler inşa etmeliyiz.”
“niçin yeni Aziz Sancar’lar çıkarmayalım?”
“Kalkınmanın dayanması gereken birinci sütun ‘insani gelişme ve yetkinleşme’dir. Ülkemiz için gerçek bir vizyon çerçevesinde muvaffakiyet, lakin yeterli yetişmiş, yetkinlikleri kuvvetli insan kaynağı ile hayata geçebilir” diyen Turan, şöyleki devam etti:
“Örneğin, bugün Mardin nüfusunun %61’ini 25 yaş altı gençlerimiz oluşturuyor. Bu, aslında harikulade bir potansiyel. Öte yandan Mardin’in de ortasında olduğu TRC3 bölgesi, %29,8 ile en yüksek işsizlik oranına sahip. Genç işsizliği ise maalesef %50’nin üzerinde ve bu bir daha düzey2 bölgeleri ortasında en yüksek oran. Genç nüfusumuz, uygun eğitim ile donattığımızda bizim en büyük hazinemiz. Gençlerimize bugünün, hatta yarının dünyasının gerektirdiği yetkinlikleri kazandırarak, her düzeyde kaliteli bir eğitim vermemiz gerekiyor. Bu, istihdama erişimlerini sağlamamız açısından da kritik ehemmiyet taşıyor. Son senelerda gençlerimizin istikbali öteki ülkelerde aradığına daha fazla şahit oluyoruz. Ekonomik zorluklar, özgürlük alanlarının daralması, yüksek ömür standartlarında gelecek umudunun azalması beyin göçünün hızlanmasına yol açıyor. Bu durumu bilakis çevirecek iklimi yaratmak hepimizin önceliği olmalı.
İnsani gelişimin epeyce değerli bir boyutu daha var. O da, toplumun yarısını oluşturan bayanların pozisyonunun güçlenmesidir. Bu, kalkınmanın daha adil olmasını sağlar. Eğitime ve çalışma hayatına erişebilen bayanlar, muvaffakiyetleri ile toplumumuza güç katıyor. Ancak bayan istihdamı ve girişimciliği oranlarımız gelişmiş ülkelere kıyasla düşük düzeyde. Türkiye’de 15 yaş üstü bayan işsizlik oranı 2021 yılı için yaklaşık %15 iken bu bölgemizde bu oran iki katıdır. Bayanların hayatın her alanına iştirakini sağlamalıyız. Toplumsal zihniyet dönüşümünü gerçekleştirmeden, hak ve özgürlüklerde ilerlemiş, refah düzeyi yüksek bir ülke gayesine ulaşamayız. Bayanlarını dahil etmeyen bir ülke vizyonunun gerçekleşmesi mümkün değildir. O yüzden gelecek hayalimizin merkezinde, kadın-erkek her vatandaşımızın eğitimine ve mesleksel gelişmenine yatırım yapmak yatıyor. Mardin, tek Nobel Mükafatı sahibi bilim insanımız Aziz Sancar’ı çıkarmış. niye yeni Aziz Sancar’lar çıkarmayalım?”
İkinci sütun: Bilim, teknoloji ve inovasyon
Kalkınmanın dayanması gereken ikinci sütunun ise “bilim, teknoloji ve inovasyon” olduğunu belirten Turan, “Dünyada teknoloji hayli süratli gelişirken, ülkemiz için hayallerimizi lakin bilim ve teknolojide ilerleme sağlayarak hayata geçirebiliriz” dedi.
“Refahın toplumun tüm bölümlerine yayıldığı, adil bir Türkiye hayalimiz var”
“Geleceğimizin yeni bir anlayışla inşasının dayanması gereken üçüncü sütun, ‘kurumlar ve kurallar’dır” diyen Turan, şunları kaydetti:
“Kurumlar ve kurallar; siyasi, ekonomik ve toplumsal hayatımızı düzenler. Ekonomik istikrarı, toplumsal inanç ve huzuru sağlar, uzlaşı ortasında karar almayı kolaylaştırır, alınan kararların aktif uygulanmasına yer oluşturur. bununla birlikte hukukun üstünlüğünü, adaleti, temel hak ve özgürlükleri, iştirakçi demokrasiyi, kamu idaresini düzenler. Bugün bu alanlarda ıstıraplar yaşıyorsak, bu, kurumlar ve kurallarla ilgili meselelerin göstergesidir.
Örneğin, hukukta öngörülebilirlik, kazanılmış hakların korunması ve eşit muamelenin hayata geçirilmesi hem vatandaşlar tıpkı vakitte iş dünyası için elzem. Yönetimin her türlü sürecinin bellilik, ölçülülük, nesnellik üzere hukukun temel prensiplerine uygun oluşturulmasına gereksinim var. Daima değişen düzenlemeler öngörülebilirliği imkansız hale getirir. İstihdam artışı için de iktisadın öngörülebilir bir müddetçten geçiyor olması lazım ki yatırım olsun, üretim olsun, işgücüne dilek ettiğimiz seviyede talep olsun. Yatırım ortamının güzelleştirilmesi için düzenlemelerin iştirakçi biçimde oluşturulması ile denetleyici ve düzenleyici kurumların özerkliği de şayet olmazsa olmazdır.
Bugün yakıcı bir hal alan gelir adaletsizliği ile uğraş etmek, toplumsal cinsiyet eşitliğini ve lisan, din, mezhep, ırk, köken ayrımı olmadan her insanın eşit ve özgür yaşamasını sağlamak da fakat ve lakin kapsayıcı ve sağlam kurumlar ile mümkün olur.
Refahın toplumun tüm kısımlarına yayıldığı, adil bir Türkiye hayalimiz var. İstikrarlı bölgesel kalkınmanın sağlandığı, mahallî demokrasinin güçlendirilerek bireylerin ve toplum kısımlarının idareye iştirakinin artırıldığı bir Türkiye, kurum ve kurallar alanında atacağımız adımlarla mümkün olabilecek.”
Yatırım tavsiyesi içermez.