Altınsaç, “Tek maliyet faiz maliyeti sanılıyor. Faizi düşürünce maliyet düşecek bu biçimdece enflasyona tesiri olacak sanılmamalıdır. meğer döviz maliyeti bilançolar da epey daha ağırdır” dedi.
TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç KARAR TV’de Taha Akyol ve Mustafa Karaalioğlu’un sorularını yanıtladı. Gündemdeki Çin Modeline ve Türkiye’de uygulanabilirliği üzerine değerlendirmelerde bulunun Altınsaç, ”Orada olanla Türkiye’de olanı evvela ayrıştırmak gerekir. Benzerlikler mevcut olağan olarak en büyük benzerlik kamu bankalarının gerçek kesiti ucuzdan fonlamasıdır. Kesiştiği nokta ihracat üzerinden ele alınsa da temelde kesiştiği nokta budur” dedi.
BU BİR MODEL Mİ TAYİN ETMEK LAZIM
“Çin bir kalkınma değil büyüme modelidir. Çin’in gerektiğinde faiz yükselttiği görülmüştür. Yatırıma dayalı büyümüş bir modeldir. Verimlilik artışı yüksek olan ülkelerde para ünitesi de kıymet kazanır” diyen Altınsaç Çin modeline ait şunları söylemiş oldu:
”Öncelikle bu bir model değil bu bir tercih, nitekim gerçek kesiti ucuzdan fonlama tercihi nettir ve buna bir çerçeve çizilme gereksinimini doğurdu. O çizilen çerçevenin belirli ayakları Çin’e benziyor. Güney Kore’ye hiç benzemiyor. Çin bir kalkınma modeli değildir. Çin bir büyüme modelidir. Kalkınan Güney Kore’dir. İkisi içinde fark vardır. Bugün Güney Kore’ye baktığımızda kişi başı ulusal gelir 30 bin dolar, Çin’de 10 bin dolardır. Türkiye’nin gibisi Çin’de kişi başı ulusal gelir dağılımı eşitsizliği vardır. Güney Kore’nin kalkınması 50 yıl sürmüştür. Bu dönüşümde askeri rejimden demokrasiye geçişi de vardır”
”Hem Güney Kore’de tıpkı vakitte Çin’de verimlilik artışı var. Biz de verimlilik artışı yok gönül ister ki bunun üzerinden bir modelle gidelim. Güney Kore’nin kalkınmasının arkasında iki önemli mevzu var bunlardan birincisi toprak ıslahatı başkası ise eğitim reformudur. Eğitim reformuyla ilerleyen vadede yurt dışına insan gönderip ülkeye geri getirip ülkenin bürokrasisinde de yer almasını sağlıyorlar. Siyaset dizaynında bu donanımlı şahıslar büyük rol oynuyor”
Çin’de bankacılık sisteminde gerçek kısmı fonladıklarını söyleyen Altınsaç, “Bu niçinle periyot dönem şiddetli enflasyona da maruz kalıyor. Her bu şekil periyotlarda sıkılaştırmaya gidiyor, faizini yükseltiyor kamuyu kısıyorlar. Bu periyot kısa sürüyor ve akabinde fonlamaya devam ediyor. Bankacılık kesimde takibe giden alacakları da yüzde 30’lara gelmiş durumda çok batık var. Bu sebeple gelir dağılımı eşitsizliği mevcuttur. Çin yatırıma dayalı bir modeldir” diye kıymetlendirdi.
VERİMLİLİK ARTIŞI OLAN ÜLKELERİN PARA ÜNİTESİ PAHALIDIR
“Maliyet hesabı yapamamak yatırımı olumsuz tesirler. Verimlilik sağlamadan ihracatta performans kazanamazsınız. Fiyat istikrarı olmadan hiç bir model uygulanamaz” diyen Altınsaç kelamlarına şöyleki devam etti:
”Verimlilik artışı olan ülkelerde para üniteleri önemli kıymet kazanmaktadır. Çin’de de Güney Kore’de de verimlilik artışı muazzamdır. Bizde bir verimlilik artışı olmadığı üzere faiz indirimleri ve ucuz fonlama kararında Türk Lirası’nda fazlaca şiddetli paha kaybı oluyor. bu biçimdelikle ülkenin kendini fonlaması zorlaşıyor. Bir periyot daha sonra ülkenin bir kaynağa muhtaçlığı olacaktır”
Türk lirası iki kanaldan bedel kaybediyor diyen Altınsaç, bunun da kur üzerinde artışa niye olduğunu vurguladı. Altınsaç, “Türk Lirası 2 kanaldan paha kaybetmektedir. Biri portföy yani içeriye giren çıkan para kanalı bir de hane halkının dolara olan talebidir. Bu ikisi ister istemez kur üzerinde baskı oluşturunca maliyetler artmaktadır. Tek maliyet faiz maliyeti sanılıyor. Faizi düşürünce maliyet düşecek bu biçimdece enflasyona tesiri olacak sanılmamalıdır. halbuki döviz maliyeti bilançolar da epeyce daha ağırdır” dedi.
FİYAT İSTİKRARINDA BİRİNCI SORUMLU MERKEZ BANKASIDIR
“Fiyat istikrarında birinci sorumlu Merkez Bankası’dır. Kurum kapasitesi ve inanç kıymetlidir. hiç bir kalkınma modelinde güçsüz kurumlar yoktur. Kalkınmada bilim, insan ve kurumlar kıymetlidir. Kuruma güvilk önceliktir” hatırlatmasında bulunan Altınsaç kelamlarına şöyleki devam etti:
“Türkiye fazlaca esnek bir iktisada sahiptir. İşler biraz rayına girerse nitekim sermaye çekebiliriz. Ülkemizde enflasyon düşmeden ve kalıcı olmadan işler rayına giremez. Enflasyon düşerken Türkiye’de 2000-2010 ortası ne olmuş yükselirken ne olmuş baktığımızda, resmi ortaya koyacaktır. Fiyat istikrarı epey önemli, ülke olarak enflasyon konusunda bir mutakabatımız yok. Bu bahis yalnızca siyasi otorite, Merkez Bankası vs değil gerçek kısmında o enflasyonun tek haneye gelmesinin ne manaya geldiğini içselleştirmesi gerekir”
“Bugün Türkiye’de 13-14 enflasyon olur oldukçata sorunlu olmaz dediğimiz noktada 20-25 gidiyoruz. Ve bu durum bu yılın süreci değil 2015’te net bozuluyor. 2018-19’da artıyor ve bugüne geldik. Burada benim yorumum tüm bölümlere düşen bir sorumluluk var ancak elbette ki fiyat istikrarında birinci sorumlu Merkez Bankası’dır bunun tartışılacak bir yanı yok. Merkez Bankası’nın asli vazifesini yapması gerektiği düşünüyorum”
TÜRKİYE’DE PARA SİYASETLERİ NASIL OLMALI
Türkiye’de para siyasetleri nasıl olmalı sorusunu da yanıtlayan Altınsaç son olarak şunları söylemiş oldu:
“En değerli para siyasetinden yani Merkez Bankası’ndan başlamak gerekiyor. Bir yumuşak geçişe gereksinim var çabucak faiz indirimlerinin duruyor olması lazım. Enflasyon hayli şiddetli olduğu için bir periyot daha sonra kademeli olarak faizin sıkılaşması gerekir. Gönül ister ki denetim edecek öteki bir aracımız olsun lakin yok geciktirdikçe döviz açığımız var olacak. Bir bütün olarak ele alıp dünyayı hayli gerçek okumamız gerekiyor”
Yatırım tavsiyesi içermez.
TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç KARAR TV’de Taha Akyol ve Mustafa Karaalioğlu’un sorularını yanıtladı. Gündemdeki Çin Modeline ve Türkiye’de uygulanabilirliği üzerine değerlendirmelerde bulunun Altınsaç, ”Orada olanla Türkiye’de olanı evvela ayrıştırmak gerekir. Benzerlikler mevcut olağan olarak en büyük benzerlik kamu bankalarının gerçek kesiti ucuzdan fonlamasıdır. Kesiştiği nokta ihracat üzerinden ele alınsa da temelde kesiştiği nokta budur” dedi.
BU BİR MODEL Mİ TAYİN ETMEK LAZIM
“Çin bir kalkınma değil büyüme modelidir. Çin’in gerektiğinde faiz yükselttiği görülmüştür. Yatırıma dayalı büyümüş bir modeldir. Verimlilik artışı yüksek olan ülkelerde para ünitesi de kıymet kazanır” diyen Altınsaç Çin modeline ait şunları söylemiş oldu:
”Öncelikle bu bir model değil bu bir tercih, nitekim gerçek kesiti ucuzdan fonlama tercihi nettir ve buna bir çerçeve çizilme gereksinimini doğurdu. O çizilen çerçevenin belirli ayakları Çin’e benziyor. Güney Kore’ye hiç benzemiyor. Çin bir kalkınma modeli değildir. Çin bir büyüme modelidir. Kalkınan Güney Kore’dir. İkisi içinde fark vardır. Bugün Güney Kore’ye baktığımızda kişi başı ulusal gelir 30 bin dolar, Çin’de 10 bin dolardır. Türkiye’nin gibisi Çin’de kişi başı ulusal gelir dağılımı eşitsizliği vardır. Güney Kore’nin kalkınması 50 yıl sürmüştür. Bu dönüşümde askeri rejimden demokrasiye geçişi de vardır”
”Hem Güney Kore’de tıpkı vakitte Çin’de verimlilik artışı var. Biz de verimlilik artışı yok gönül ister ki bunun üzerinden bir modelle gidelim. Güney Kore’nin kalkınmasının arkasında iki önemli mevzu var bunlardan birincisi toprak ıslahatı başkası ise eğitim reformudur. Eğitim reformuyla ilerleyen vadede yurt dışına insan gönderip ülkeye geri getirip ülkenin bürokrasisinde de yer almasını sağlıyorlar. Siyaset dizaynında bu donanımlı şahıslar büyük rol oynuyor”
Çin’de bankacılık sisteminde gerçek kısmı fonladıklarını söyleyen Altınsaç, “Bu niçinle periyot dönem şiddetli enflasyona da maruz kalıyor. Her bu şekil periyotlarda sıkılaştırmaya gidiyor, faizini yükseltiyor kamuyu kısıyorlar. Bu periyot kısa sürüyor ve akabinde fonlamaya devam ediyor. Bankacılık kesimde takibe giden alacakları da yüzde 30’lara gelmiş durumda çok batık var. Bu sebeple gelir dağılımı eşitsizliği mevcuttur. Çin yatırıma dayalı bir modeldir” diye kıymetlendirdi.
VERİMLİLİK ARTIŞI OLAN ÜLKELERİN PARA ÜNİTESİ PAHALIDIR
“Maliyet hesabı yapamamak yatırımı olumsuz tesirler. Verimlilik sağlamadan ihracatta performans kazanamazsınız. Fiyat istikrarı olmadan hiç bir model uygulanamaz” diyen Altınsaç kelamlarına şöyleki devam etti:
”Verimlilik artışı olan ülkelerde para üniteleri önemli kıymet kazanmaktadır. Çin’de de Güney Kore’de de verimlilik artışı muazzamdır. Bizde bir verimlilik artışı olmadığı üzere faiz indirimleri ve ucuz fonlama kararında Türk Lirası’nda fazlaca şiddetli paha kaybı oluyor. bu biçimdelikle ülkenin kendini fonlaması zorlaşıyor. Bir periyot daha sonra ülkenin bir kaynağa muhtaçlığı olacaktır”
Türk lirası iki kanaldan bedel kaybediyor diyen Altınsaç, bunun da kur üzerinde artışa niye olduğunu vurguladı. Altınsaç, “Türk Lirası 2 kanaldan paha kaybetmektedir. Biri portföy yani içeriye giren çıkan para kanalı bir de hane halkının dolara olan talebidir. Bu ikisi ister istemez kur üzerinde baskı oluşturunca maliyetler artmaktadır. Tek maliyet faiz maliyeti sanılıyor. Faizi düşürünce maliyet düşecek bu biçimdece enflasyona tesiri olacak sanılmamalıdır. halbuki döviz maliyeti bilançolar da epeyce daha ağırdır” dedi.
FİYAT İSTİKRARINDA BİRİNCI SORUMLU MERKEZ BANKASIDIR
“Fiyat istikrarında birinci sorumlu Merkez Bankası’dır. Kurum kapasitesi ve inanç kıymetlidir. hiç bir kalkınma modelinde güçsüz kurumlar yoktur. Kalkınmada bilim, insan ve kurumlar kıymetlidir. Kuruma güvilk önceliktir” hatırlatmasında bulunan Altınsaç kelamlarına şöyleki devam etti:
“Türkiye fazlaca esnek bir iktisada sahiptir. İşler biraz rayına girerse nitekim sermaye çekebiliriz. Ülkemizde enflasyon düşmeden ve kalıcı olmadan işler rayına giremez. Enflasyon düşerken Türkiye’de 2000-2010 ortası ne olmuş yükselirken ne olmuş baktığımızda, resmi ortaya koyacaktır. Fiyat istikrarı epey önemli, ülke olarak enflasyon konusunda bir mutakabatımız yok. Bu bahis yalnızca siyasi otorite, Merkez Bankası vs değil gerçek kısmında o enflasyonun tek haneye gelmesinin ne manaya geldiğini içselleştirmesi gerekir”
“Bugün Türkiye’de 13-14 enflasyon olur oldukçata sorunlu olmaz dediğimiz noktada 20-25 gidiyoruz. Ve bu durum bu yılın süreci değil 2015’te net bozuluyor. 2018-19’da artıyor ve bugüne geldik. Burada benim yorumum tüm bölümlere düşen bir sorumluluk var ancak elbette ki fiyat istikrarında birinci sorumlu Merkez Bankası’dır bunun tartışılacak bir yanı yok. Merkez Bankası’nın asli vazifesini yapması gerektiği düşünüyorum”
TÜRKİYE’DE PARA SİYASETLERİ NASIL OLMALI
Türkiye’de para siyasetleri nasıl olmalı sorusunu da yanıtlayan Altınsaç son olarak şunları söylemiş oldu:
“En değerli para siyasetinden yani Merkez Bankası’ndan başlamak gerekiyor. Bir yumuşak geçişe gereksinim var çabucak faiz indirimlerinin duruyor olması lazım. Enflasyon hayli şiddetli olduğu için bir periyot daha sonra kademeli olarak faizin sıkılaşması gerekir. Gönül ister ki denetim edecek öteki bir aracımız olsun lakin yok geciktirdikçe döviz açığımız var olacak. Bir bütün olarak ele alıp dünyayı hayli gerçek okumamız gerekiyor”
Yatırım tavsiyesi içermez.