Kullancıların cep telefonunu ele geçiren casus yazılım FinSpy’ın geliştiricisi Alman FinFisher isimli şirket resmen iflas etti. Mart ayı prestiji ile şirketin bütün faaliyetlerinin durdurulduğu, çalışanlarının işten çıkarıldığı, ofislerinin kapatıldığı ortaya çıktı. İflasın FinFisher ile birlikte yan kuruluşları olan FinFisher Labs ve Raedarius M8 şirketleri için de geçerli olduğu duyuruldu.
Deutsche Welle’den Elmas Topcu’nun haberine nazaran; Geçen yılın sonunda iflas edeceği tezleri gündeme gelen şirket ve yan kuruluşları Almanya’da bir müddetdir eleştirilen odağındaydı.
FinFisher ve yan kuruluşlarının, ortalarında baskıcı ve otoriter rejimlerin de bulunduğu bir epeyce ülkeye casus yazılım sattığına dair haberler 2018 yılında basına yansımış, dört sivil toplum kuruluşu topladıkları ispatlarla bir arada şirketin merkezinin bulunduğu Münih kentinin başsavcılığına kabahat duyurusunda bulunmuştu.
Almanya Özgürlük Hakları Cemiyeti (GFF), Hudut Tanımayan Gazeteciler örgütünün Almanya temsilciliği (ROG), Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi (ECCHR) ve bağımsız araştırmacı gazetecilik sitesi netzpolitik.org, şirketin kelam konusu casus yazılımı Alman hükümetinden ihracat müsaadesini almadan Türkiye’ye yasa dışı yollarla sattığı suçlamasını yargıya taşımıştı.
Soruşturma iflasa karşın sürecek
Başsavcılık da FinFisher’in Türkiye’ye yasa dışı yoldan casus yazılım sattığı teziyle 2019’da soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında 2020’de şirketin Almanya ve Romanya’daki ofislerinde arama yapıldı. Geçen sene sonunda da şirketin mal varlıklarına haciz konulması için sorumlu savcılık harekete geçti.
Soruşturma ile ilgili olarak DW Türkçe’nin sorularına karşılık veren Münih Başsavcılığı, soruşturmanın şirketin iflas bildiriminden bağımsız biçimde sürdüğünü, FinFisher’in mal varlıklarına ait önlem sonucu alındığını ve haciz sonucu çıkarıldığını, lakin iflas bildirimi üzerine bunun uygulamaya konulamadığını iletti.
Savcılık, soruşturmanın hala sürdüğünü münasebet göstererek daha fazla bilgi veremeyeceğini de belirtti.
FinFisher’in iflası memnuniyet yarattı
Ortalarında Mısır, Bahreyn, Suriye, Myanmar, Etiyopya, Brezilya ve Türkiye üzere ülkelerin de bulunduğu ülkelere casus yazılım satan ve dünyada casus yazılım kesiminin önde gelenlerinden olan FinFisher’in iflası hak savunucuları içinde ise memnuniyet yarattı. Şirketin casus yazılımı yasa dışı yoldan Türkiye’ye sattığı ve yazılımı muhaliflere karşı kullanıldığı savı üzerine FinFisher hakkında cürüm duyurusunda bulunan dört STK’dan biri olan Almanya Özgürlük Hakları Cemiyeti’nin (GFF) hukuk müşavirliğinden Sarah Lincoln, iflası “başarı” olarak niteledi.
Lincoln, “FinFisher’in baskıcı rejimlere yasa dışı yollardan casus yazılım satması temeline dayanan işletme modeli çöktü. Bu, bizlerin yaptığı kabahat duyurusunun direkt başarısıdır” açıklamasını yaptı.
Almanya Federal Meclisi İnsan Hakları ve İnsani Yardım Kurulu üyesi Yeşiler partili Max Lucks da DW Türkçe’ye verdiği demeçte, Türkiye’deki temel hak ve özgürlüklerin durumunun kaygı verici boyutu oldukcatan aştığını söz ederek Cumhurbaşkanı Erdoğan devrinde muhalifler ile gazetecilerin terörle suçlanıp haklarında davalar açıldığına dikkat çekti.
“Unutulmaması gereken, bu çeşit dinleme faaliyetlerinde olaylarla alakası olmayan aile üyeleri ve yakınlar da işin içine çekiliyor” diyen Lucks, kelamlarını “ötürüsıyla FinFisher hasılatını insan haklarından üstün tutmuş ve müsaadeye bağlı yazılımı belliki ihracat yasasını da çiğneyerek yasa dışı yollardan Türkiye’ye satmış. FinFisher’in iflası, sivil toplumun uğraşlarının kıymetli bir kararıdur” diye sürdürdü. Lucks, ayrıyeten Türkiye’de kullanıldığı memleketler arası kuruluşlar tarafınca tespit edilen yazılımın hala kullanımda olup olmadığını denetlemenin de siyasetçilerin misyonu olduğunu belirtti.
Muhalifler ve CHP’li vekiller gaye alındı
FinFisher’in geliştirdiği FinSpy casus yazılımı, CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun 2017’de başlatmış olduğu Adalet Yürüyüşü aksiyonu sırasında açılan ve hareketin destekleyicisi üzere görünen bir internet sitesinde tespit edilmişti. Muhalif görünümlü bu sitenin aksiyonu desteklemek yahut gelişmeleri takip etmek isteyenlere indirmesi için tavsiye ettiği uygulamanın tıklanmasıyla casus yazılımın ortalarında CHP’li vekiller de olmak üzere binlerce kişinin cep telefonuna yerleştirildiği belirtiliyor.
Casus yazılım FinSpy, cep telefonu üzerinden yapılan yazışmaların görüntülenmesini, telefon konuşmalarının kaydedilmesini, telefonun kamerasıyla kullanıcının izlenmesini ve mikrofonu üzerinden de dinlenmesini sağlayan, hem de kullanıcının pozisyon tespitini de yapabilen bir program.
Kılıçdaroğlu kime satıldığını sordu
CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu, casus yazılımın yasa dışı yollardan Türkiye’ye satıldığının ve ortalarında CHP’li vekillerin de bulunduğu epey sayıda muhalifin cep telefonlarına indirildiğinin ortaya çıkmasından daha sonrasında yaptığı küme toplantısında FinSpy’ın Türkiye’de kim tarafınca satın alındığını sormuş, lakin sorusuna yanıt alamamıştı. Kılıçdaroğlu, Türkiye’de kullanmasını “Demokrasi ismine bir utanç belgesidir” diye yorumlamış ve periyodun başbakanı AKP’li Binali Yıldırım’dan da “Emniyet’in mi yoksa Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın mı, hangi kurumun Almanya’dan satın aldığını açıklamasını” talep etmişti.
Casus yazılım FinSpy’ın Türkiye’de kullandıldığının ortaya çıkmasından daha sonra Mayıs 2018’de, ortalarında Sezgin Tanrıkulu ile Veli Ağbaba’nın da bulunduğu bir küme CHP’li vekil de kabahat duyurusunda bulunmuştu. Kabahat duyurusunda, “FinFisher isimli şirketin kimler tarafınca kurulduğu belirli olmayan bir site üzerinden Adalet Yürüyüşü iştirakçilerini dinlediğinin ortaya çıktığı, bunun da anayasal garanti altında bulunan özel hayatın saklılığının ihlal edilmesinin açık delili olduğu” ileri sürülmüştü.
FinSpy casus yazılımın Türkiye’deki kullanmasını tahlil eden global insan hakları ve özgürlükler kümesi Access Now’un tahlili ise Türkiye’de de görülen uygulamanın 2016’ya ilişkin olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye’ye yasa dışı yoldan satışı yapıldığı savıyla kabahat duyurusunda bulunan dört STK, FinSpy’ın Türkiye’ye Ekim 2016-Temmuz 2017 içinde bir tarihte satıldığından yola çıkıyor. O tarihte de satışı için Alman hükümetine müsaade başvurusu yapılmamış olması, yasa dışı yoldan satıldığı kuşkularını güçlendiriyor.
Almanya’da 2015 yılında Avrupa Birliği (AB) kapsamında çıkarılan düzenlemeye uygun olarak yürürlüğe giren kanunla casus yazılımların AB üyesi ülkeler dışına satılması hükümetin sıkı kontrolüne ve müsaadesine bağlandı. Düzenlemenin çıkış noktası olarak baskıcı rejimlere satışın engellenmesi olarak gösterilmişti.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Deutsche Welle’den Elmas Topcu’nun haberine nazaran; Geçen yılın sonunda iflas edeceği tezleri gündeme gelen şirket ve yan kuruluşları Almanya’da bir müddetdir eleştirilen odağındaydı.
FinFisher ve yan kuruluşlarının, ortalarında baskıcı ve otoriter rejimlerin de bulunduğu bir epeyce ülkeye casus yazılım sattığına dair haberler 2018 yılında basına yansımış, dört sivil toplum kuruluşu topladıkları ispatlarla bir arada şirketin merkezinin bulunduğu Münih kentinin başsavcılığına kabahat duyurusunda bulunmuştu.
Almanya Özgürlük Hakları Cemiyeti (GFF), Hudut Tanımayan Gazeteciler örgütünün Almanya temsilciliği (ROG), Avrupa Anayasa ve İnsan Hakları Merkezi (ECCHR) ve bağımsız araştırmacı gazetecilik sitesi netzpolitik.org, şirketin kelam konusu casus yazılımı Alman hükümetinden ihracat müsaadesini almadan Türkiye’ye yasa dışı yollarla sattığı suçlamasını yargıya taşımıştı.
Soruşturma iflasa karşın sürecek
Başsavcılık da FinFisher’in Türkiye’ye yasa dışı yoldan casus yazılım sattığı teziyle 2019’da soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında 2020’de şirketin Almanya ve Romanya’daki ofislerinde arama yapıldı. Geçen sene sonunda da şirketin mal varlıklarına haciz konulması için sorumlu savcılık harekete geçti.
Soruşturma ile ilgili olarak DW Türkçe’nin sorularına karşılık veren Münih Başsavcılığı, soruşturmanın şirketin iflas bildiriminden bağımsız biçimde sürdüğünü, FinFisher’in mal varlıklarına ait önlem sonucu alındığını ve haciz sonucu çıkarıldığını, lakin iflas bildirimi üzerine bunun uygulamaya konulamadığını iletti.
Savcılık, soruşturmanın hala sürdüğünü münasebet göstererek daha fazla bilgi veremeyeceğini de belirtti.
FinFisher’in iflası memnuniyet yarattı
Ortalarında Mısır, Bahreyn, Suriye, Myanmar, Etiyopya, Brezilya ve Türkiye üzere ülkelerin de bulunduğu ülkelere casus yazılım satan ve dünyada casus yazılım kesiminin önde gelenlerinden olan FinFisher’in iflası hak savunucuları içinde ise memnuniyet yarattı. Şirketin casus yazılımı yasa dışı yoldan Türkiye’ye sattığı ve yazılımı muhaliflere karşı kullanıldığı savı üzerine FinFisher hakkında cürüm duyurusunda bulunan dört STK’dan biri olan Almanya Özgürlük Hakları Cemiyeti’nin (GFF) hukuk müşavirliğinden Sarah Lincoln, iflası “başarı” olarak niteledi.
Lincoln, “FinFisher’in baskıcı rejimlere yasa dışı yollardan casus yazılım satması temeline dayanan işletme modeli çöktü. Bu, bizlerin yaptığı kabahat duyurusunun direkt başarısıdır” açıklamasını yaptı.
Almanya Federal Meclisi İnsan Hakları ve İnsani Yardım Kurulu üyesi Yeşiler partili Max Lucks da DW Türkçe’ye verdiği demeçte, Türkiye’deki temel hak ve özgürlüklerin durumunun kaygı verici boyutu oldukcatan aştığını söz ederek Cumhurbaşkanı Erdoğan devrinde muhalifler ile gazetecilerin terörle suçlanıp haklarında davalar açıldığına dikkat çekti.
“Unutulmaması gereken, bu çeşit dinleme faaliyetlerinde olaylarla alakası olmayan aile üyeleri ve yakınlar da işin içine çekiliyor” diyen Lucks, kelamlarını “ötürüsıyla FinFisher hasılatını insan haklarından üstün tutmuş ve müsaadeye bağlı yazılımı belliki ihracat yasasını da çiğneyerek yasa dışı yollardan Türkiye’ye satmış. FinFisher’in iflası, sivil toplumun uğraşlarının kıymetli bir kararıdur” diye sürdürdü. Lucks, ayrıyeten Türkiye’de kullanıldığı memleketler arası kuruluşlar tarafınca tespit edilen yazılımın hala kullanımda olup olmadığını denetlemenin de siyasetçilerin misyonu olduğunu belirtti.
Muhalifler ve CHP’li vekiller gaye alındı
FinFisher’in geliştirdiği FinSpy casus yazılımı, CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun 2017’de başlatmış olduğu Adalet Yürüyüşü aksiyonu sırasında açılan ve hareketin destekleyicisi üzere görünen bir internet sitesinde tespit edilmişti. Muhalif görünümlü bu sitenin aksiyonu desteklemek yahut gelişmeleri takip etmek isteyenlere indirmesi için tavsiye ettiği uygulamanın tıklanmasıyla casus yazılımın ortalarında CHP’li vekiller de olmak üzere binlerce kişinin cep telefonuna yerleştirildiği belirtiliyor.
Casus yazılım FinSpy, cep telefonu üzerinden yapılan yazışmaların görüntülenmesini, telefon konuşmalarının kaydedilmesini, telefonun kamerasıyla kullanıcının izlenmesini ve mikrofonu üzerinden de dinlenmesini sağlayan, hem de kullanıcının pozisyon tespitini de yapabilen bir program.
Kılıçdaroğlu kime satıldığını sordu
CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu, casus yazılımın yasa dışı yollardan Türkiye’ye satıldığının ve ortalarında CHP’li vekillerin de bulunduğu epey sayıda muhalifin cep telefonlarına indirildiğinin ortaya çıkmasından daha sonrasında yaptığı küme toplantısında FinSpy’ın Türkiye’de kim tarafınca satın alındığını sormuş, lakin sorusuna yanıt alamamıştı. Kılıçdaroğlu, Türkiye’de kullanmasını “Demokrasi ismine bir utanç belgesidir” diye yorumlamış ve periyodun başbakanı AKP’li Binali Yıldırım’dan da “Emniyet’in mi yoksa Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın mı, hangi kurumun Almanya’dan satın aldığını açıklamasını” talep etmişti.
Casus yazılım FinSpy’ın Türkiye’de kullandıldığının ortaya çıkmasından daha sonra Mayıs 2018’de, ortalarında Sezgin Tanrıkulu ile Veli Ağbaba’nın da bulunduğu bir küme CHP’li vekil de kabahat duyurusunda bulunmuştu. Kabahat duyurusunda, “FinFisher isimli şirketin kimler tarafınca kurulduğu belirli olmayan bir site üzerinden Adalet Yürüyüşü iştirakçilerini dinlediğinin ortaya çıktığı, bunun da anayasal garanti altında bulunan özel hayatın saklılığının ihlal edilmesinin açık delili olduğu” ileri sürülmüştü.
FinSpy casus yazılımın Türkiye’deki kullanmasını tahlil eden global insan hakları ve özgürlükler kümesi Access Now’un tahlili ise Türkiye’de de görülen uygulamanın 2016’ya ilişkin olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye’ye yasa dışı yoldan satışı yapıldığı savıyla kabahat duyurusunda bulunan dört STK, FinSpy’ın Türkiye’ye Ekim 2016-Temmuz 2017 içinde bir tarihte satıldığından yola çıkıyor. O tarihte de satışı için Alman hükümetine müsaade başvurusu yapılmamış olması, yasa dışı yoldan satıldığı kuşkularını güçlendiriyor.
Almanya’da 2015 yılında Avrupa Birliği (AB) kapsamında çıkarılan düzenlemeye uygun olarak yürürlüğe giren kanunla casus yazılımların AB üyesi ülkeler dışına satılması hükümetin sıkı kontrolüne ve müsaadesine bağlandı. Düzenlemenin çıkış noktası olarak baskıcı rejimlere satışın engellenmesi olarak gösterilmişti.
Yatırım tavsiyesi içermez.