Türkiye iktisadında yolsuzluk algısı giderek bozuluyor. Yolsuzlukla gayret edilememesi ve soruşturmalara siyasi baskılar uygulanması cezasızlık algısını artırırken milletlerarası alanda Türkiye’nin notu da giderek kötüleşiyor.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’ın haberine bakılırsa Türkiye’de Ekonomik Özgürlükler Raporu 2021 neticelerina bakılırsa Türkiye’nin 2019 yılı datalarıyla oluşturulan endeks puanı 6.54’e indi. Türkiye endeks kapsamında incelenen 165 ülke içinde, Fiji ile birlikte 114. sırada ve en az özgür olan ülkeler kategorisinin bir basamak üstünde yer aldı. Türkiye 2018 yılında 6.69 puanla 100. sıradaydı.
Özgürlük Araştırmaları Derneği’nin, Fraser Enstitüsü’nün Ekonomik Özgürlükler Endeksi’nden (EÖE) faydalanarak yaptığı Türkiye’de Ekonomik Özgürlükler Raporu 2021’in sonuçları yayımlandı. Ortalarında Prof. Dr. Uğur Emek, Prof. Dr. Murat Çokgezen, Doç. Dr. Özge Öner’in de bulunduğu uzmanlar tarafınca hazırlanan raporda şu tespitlere yer verildi:
“YOLSUZLUKLAR CEZASIZ KALDI”
– İş piyasası düzenlemelerinin içerisinde Türkiye’nin 2019’daki en makûs notu 1.74 ile ekstra ödemeler/rüşvet/adam kayırma alanında.
– Türkiye’nin iş piyasaları notu 2016’da 6.80 iken 2019’da 6.43’e indi. En kıymetli etken yolsuzluk algısının giderek artması, gereğince uğraş edilememesi hatta yolsuzluk soruşturmalarına ve davalarına siyasi baskılar uygulanması. Bu durum cezasızlık algısını artırmakta.
– Son periyotta çoğunlukla görülen ve ekonomik özgürlüklere darbe vuran otoriter uygulamalar, Türkiye’nin hem hukuk birebir vakitte iktisat alanındaki endekslerde alt sıralara düşmesine niye oluyor.
KIRILGAN VE YALNIZ
– 2013’ten beri sıkça dillendirilen dış siyasette “değerli yalnızlık”, dış ticarette de ülkeyi kırılgan ve yalnız bir yere bırakıyor.
– Türkiye’de 2020’de toplanan vergilerin yüzde 65’ini dolaylı vergiler oluşturuyor. Tıpkı yılda gelir, kâr ve sermaye hasılatları üzerinden alınan vergilerin toplam vergiler ortasındaki hissesi yüzde 30, gelir vergisin hissesi ise 18.6’dır. 2000 yılından günümüze dolaylı vergilerin toplam vergiler ortasındaki hissesi yüzde 42’den, 2010’da 48’e çıkmıştır.
– 2013’ten 2019’a gelir dağılımında da önemli bir bozulma kelam konusu. Türkiye’de son 10 yılda hukuk devleti alanındaki gerileme Hukuk Devleti Endeksi skorlarında da gözlemlenmekte. 2015 raporunda Türkiye’nin ortalama puanı 0.46 iken, 2021’de 0.42’ye düşmüştür. Sıralamada ise 80. bayağı 117. sıraya geriledi.
– 2017’de Anayasa değişiklikleri kararı kurulan yeni rejim bütün yetkilerin liderde toplandığı, gerçek bir istikrar ve denetleme sistemi içermeyen, keyfiliklere açık bir sistem öngörmüştür. bu biçimde bir sistemde ne sivil ve siyasi özgürlüklerin ne de ekonomik özgürlüklerin garanti altında olduğunu söylemeye imkan bulunmamakta.
– Türkiye iktisadı, son 10 yılda artan yapısal sıkıntıların yanında, pandemi niçiniyle önemli sıkıntılarla karşı karşıyadır. Ayrıyeten, 2023’te Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak ve iktidar partisi birinci kez iktidarı kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
AĞIR FİNANSAL KRİZ RİSKİ ARTIYOR
– 2019’dan bu yana geçen müddet içerisinde Türkiye iktisadının sağlam para konusunda karnesi pek parlak değil. İktisat idaresinin genel görünümünü belirleyen keyfilik, idari zafiyet ve değişkenlik para karnesini de bozuyor.
– Merkez Bankası 2011 daha sonrasında gittikçe asli bakılırsavlerinden uzaklaşarak döviz kuru düzeyinde yaşanan aksaklıkların giderilmesi üzere farklı tasaların kelam konusu olduğu bir kurum haline geldi. Klasik manasıyla enflasyon hedeflemesi stratejisini terk etmiştir.
– Finans piyasalarının sıhhatinde üstü şimdilik örtülü ıstıraplar kelam konusu olup hem bankaların hem hanehalkının bilançoları yorgun. Orta-uzun vadede mümkün bir finansal krizin maliyetleri beklenenin fazlaca üstünde gerçekleşebilir.
– Bürokrasi maliyetleri konusunda Türkiye’nin 2014’teki 6.67 olan özgürlük notu 2019’da 5.33’e geriledi.
sebebi idarenin merkezileşmesi ve liyakatin değerinin kalmamasıdır.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’ın haberine bakılırsa Türkiye’de Ekonomik Özgürlükler Raporu 2021 neticelerina bakılırsa Türkiye’nin 2019 yılı datalarıyla oluşturulan endeks puanı 6.54’e indi. Türkiye endeks kapsamında incelenen 165 ülke içinde, Fiji ile birlikte 114. sırada ve en az özgür olan ülkeler kategorisinin bir basamak üstünde yer aldı. Türkiye 2018 yılında 6.69 puanla 100. sıradaydı.
Özgürlük Araştırmaları Derneği’nin, Fraser Enstitüsü’nün Ekonomik Özgürlükler Endeksi’nden (EÖE) faydalanarak yaptığı Türkiye’de Ekonomik Özgürlükler Raporu 2021’in sonuçları yayımlandı. Ortalarında Prof. Dr. Uğur Emek, Prof. Dr. Murat Çokgezen, Doç. Dr. Özge Öner’in de bulunduğu uzmanlar tarafınca hazırlanan raporda şu tespitlere yer verildi:
“YOLSUZLUKLAR CEZASIZ KALDI”
– İş piyasası düzenlemelerinin içerisinde Türkiye’nin 2019’daki en makûs notu 1.74 ile ekstra ödemeler/rüşvet/adam kayırma alanında.
– Türkiye’nin iş piyasaları notu 2016’da 6.80 iken 2019’da 6.43’e indi. En kıymetli etken yolsuzluk algısının giderek artması, gereğince uğraş edilememesi hatta yolsuzluk soruşturmalarına ve davalarına siyasi baskılar uygulanması. Bu durum cezasızlık algısını artırmakta.
– Son periyotta çoğunlukla görülen ve ekonomik özgürlüklere darbe vuran otoriter uygulamalar, Türkiye’nin hem hukuk birebir vakitte iktisat alanındaki endekslerde alt sıralara düşmesine niye oluyor.
KIRILGAN VE YALNIZ
– 2013’ten beri sıkça dillendirilen dış siyasette “değerli yalnızlık”, dış ticarette de ülkeyi kırılgan ve yalnız bir yere bırakıyor.
– Türkiye’de 2020’de toplanan vergilerin yüzde 65’ini dolaylı vergiler oluşturuyor. Tıpkı yılda gelir, kâr ve sermaye hasılatları üzerinden alınan vergilerin toplam vergiler ortasındaki hissesi yüzde 30, gelir vergisin hissesi ise 18.6’dır. 2000 yılından günümüze dolaylı vergilerin toplam vergiler ortasındaki hissesi yüzde 42’den, 2010’da 48’e çıkmıştır.
– 2013’ten 2019’a gelir dağılımında da önemli bir bozulma kelam konusu. Türkiye’de son 10 yılda hukuk devleti alanındaki gerileme Hukuk Devleti Endeksi skorlarında da gözlemlenmekte. 2015 raporunda Türkiye’nin ortalama puanı 0.46 iken, 2021’de 0.42’ye düşmüştür. Sıralamada ise 80. bayağı 117. sıraya geriledi.
– 2017’de Anayasa değişiklikleri kararı kurulan yeni rejim bütün yetkilerin liderde toplandığı, gerçek bir istikrar ve denetleme sistemi içermeyen, keyfiliklere açık bir sistem öngörmüştür. bu biçimde bir sistemde ne sivil ve siyasi özgürlüklerin ne de ekonomik özgürlüklerin garanti altında olduğunu söylemeye imkan bulunmamakta.
– Türkiye iktisadı, son 10 yılda artan yapısal sıkıntıların yanında, pandemi niçiniyle önemli sıkıntılarla karşı karşıyadır. Ayrıyeten, 2023’te Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak ve iktidar partisi birinci kez iktidarı kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
AĞIR FİNANSAL KRİZ RİSKİ ARTIYOR
– 2019’dan bu yana geçen müddet içerisinde Türkiye iktisadının sağlam para konusunda karnesi pek parlak değil. İktisat idaresinin genel görünümünü belirleyen keyfilik, idari zafiyet ve değişkenlik para karnesini de bozuyor.
– Merkez Bankası 2011 daha sonrasında gittikçe asli bakılırsavlerinden uzaklaşarak döviz kuru düzeyinde yaşanan aksaklıkların giderilmesi üzere farklı tasaların kelam konusu olduğu bir kurum haline geldi. Klasik manasıyla enflasyon hedeflemesi stratejisini terk etmiştir.
– Finans piyasalarının sıhhatinde üstü şimdilik örtülü ıstıraplar kelam konusu olup hem bankaların hem hanehalkının bilançoları yorgun. Orta-uzun vadede mümkün bir finansal krizin maliyetleri beklenenin fazlaca üstünde gerçekleşebilir.
– Bürokrasi maliyetleri konusunda Türkiye’nin 2014’teki 6.67 olan özgürlük notu 2019’da 5.33’e geriledi.
sebebi idarenin merkezileşmesi ve liyakatin değerinin kalmamasıdır.
Yatırım tavsiyesi içermez.