Dünya’dan Sadi Özdemir’in köşe yazısından alıntı…
Sorunları konuşurken moral bozmak yerine daha itidalli olmak gerekmez mi? İhracatçı sanayicilerimizin işleyip ihraç etmek için ithal ettiği ziraî eserler Türkiye’de üretilemez mi? Türkiye’nin tarım ve hayvancılıkta üretimi daha da artırılamaz mı?
Sonuçta kim ne üretirse üretsin sayıya tahvil edilmek yani pazara çıkmak ve alınıp satılmak zorunda. Bu niçinle işin endüstrici ve ihracatçı cephesiyle konuşmak istedim.
Türkiye’nin hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar ihracatında bu yıl aylık yüzde 30’un üzerinde artış serisi devam ediyor. Dalın ithalat tarafında da yük, yurt ortasında işlenip ihraç edilen eserlerden oluşuyor.
Örneğin hububatta yıllık üretimimiz kendi muhtaçlığımızı karşılayacak kadar yüksek lakin başta makarnalık buğday olmak üzere ithalatını yaptığımız buğday ölçüsü da bir çok fazla.
Hububat, bakliyat ve yağlı tohumda 2022’yi yüzde 30’un üzerinde artışla 13 milyar dolarlık bir ihracat sayısıyla kapatabileceğini söyleyen İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Lideri Kazım Taycı’ya “İhracattaki yüksek artış, fiyatlardaki yükselişten mi kaynaklanıyor” diye soruyorum.
Yanıtı, çok açık: “Evet, bunun tesiri var lakin Türkiye’ye tedarik kayması da fazlaca fazla ve bunun kalıcı olmaya başladığını da görüyoruz. İhracatçımız, maliyetleri artmış olsa da uzun senelerdan daha sonra birinci kere bu kadar kârlı ihracat yapabiliyor. Bizim gördüğüm çiftçimizin de bu vakitte âlâ kazandığıdır. Bu ortada epeyce sevindirici olan bir gelişme de Mersin’in başarısı. Son senelerda ülkemizde tahıl ve bakliyatta üretimin (işleme) ve dış ticaretin merkezi Mersin oldu. O denli ki Mersin, Avrupa, Ortadoğu, Afrika, Asya içinde bu hususta bölgesel üs haline geldi. Mersin bu gücüyle ülkemiz için de tahıl ve bakliyatta güç vakit içinder için bir ‘sigorta’ niteliği taşıyor.”
Gerçekten de Mersin’in tahıl ve bakliyat sürece, depolama ve dış ticaret gücü fazlaca yükselmiş durumda ve bizce de Mersin’e bilhassa bu mevzuda nazar değmesin.
Tarımda üretim nasıl artar?
İHBİR Lideri Kazım Taycı, tarımda üretimi artırmak için iki temel başlıkta süratli adım atılmasını öneriyor: “Tarım ve hayvancılıkta hayli fazla başlıkta teşvik ve takviye var. Bunların sadeleştirilmesi hayli faydalı olur. Yerlerin de hızla toplulaştırılması en değerli husus.”
Bu başlıklara bir de ‘üretimle ilgili gerçek datalarla eser ekiminin, piyasaya pazara göre planlanmasını’ ekliyor ki bu çiftçinin hasılatını istikrarlı hale getirecek en değerli konulardan biri. Taycı, “Boş yerlerin ekilmesine verilen teşvikler doğruydu, yerindeydi.
Bu sayede pandemide bile önemli üretim artışı oldu. Lakin, önümüzdeki devirde ‘doğrudan esere dayanak, teşvik’ epey daha kıymetli ki çiftçimiz ne kadar fazla eser getirirse o kadar epeyce kazanacağını bilecek. Hayvancılıkta da bu biçimde olmalı.
Bunlar, çiftçimize özgüven verir. Arazi toplulaştırma konusunda tüzel altyapı oluşturuldu lakin toplulaştırmanın hızlandırılması için başta ne yapılabilir onu bulmalıyız ve uygulamaya almalıyız. Tarımda ve hayvancılıkta ölçek iktisadı epey değerli, rakiplerimiz epey daha büyük yerlerde ve epeyce büyük sürülerle tarım ve hayvancılık yapıyor. Bu da maliyetlerini düşürüyor, eser kalitelerini artırıyor. Sonuçta onlar rakibimiz.”
Tahıl Koridoru en hayli kimin işine yaradı?
İHBİR Lideri Kazım Taycı’ya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın özel eforlarıyla Ukrayna tahılının ihracatı için açılan ‘Tahıl Koridorunu’ da hatırlatıyorum. Kesim ve fiyatlar olumlu etkilendi mi?
Başkan Taycı, “Eğer tahıl koridoru açılmasaydı, fiyatlar şu andakinden yüzde 30-40 daha yüksek olurdu. Zira açılması yüzde 15-20 düşürdü. Yükselirken düşüş getirdi. Açılmasaydı düşmez ve o periyottaki fiyatlar daha da yükselmeye devam ederdi. Bu da bilhassa yoksul ülkeler için fazlaca kuvvetli bir besin krizine dönüşürdü.
Malum yoksul ülkelerde nüfusun değerli bir kısmı temel besin hususlarına ulaşımda fazlaca daha büyük badire yaşıyor. Ukrayna’dan 1 Ağustos’tan beri 46 gemi ile 1 milyon ton tahıl dünya pazarlarına çıktı. Bu akış devam ediyor” diyor.
Bu ortada, enteresan bir not da düşüyor: “Ukrayna tahılı pazara çıktı ancak Rusya’nın tahılı konusunda sorun sürüyor. Zira Rusya’ya karşı ambargo devam ediyor, Rus tahılı engelleniyor.
Bizce tahıl konusunda Rusya’ya da kolaylık sağlanmalı. Rusya’nın engellenmesinden en çok da Kanada, ABD ve Avustralya faydalanıyor.
Bu ülkeler, kendi mısır, buğday ve nohutlarını (Rus menşeili eserler engellendiği için) ton başına 200-300 dolar daha değerli satıyor. Bizce Rus tahılına da kolaylık sağlanırsa besin meblağlarının düşüne kıymetli bir katkı daha sağlanabilir. Bu bahiste adım atılmazsa bir süre daha sonra Rusya tahıl koridoruna mahzur çıkarabilir.”
Yatırım tavsiyesi içermez.
Sorunları konuşurken moral bozmak yerine daha itidalli olmak gerekmez mi? İhracatçı sanayicilerimizin işleyip ihraç etmek için ithal ettiği ziraî eserler Türkiye’de üretilemez mi? Türkiye’nin tarım ve hayvancılıkta üretimi daha da artırılamaz mı?
Sonuçta kim ne üretirse üretsin sayıya tahvil edilmek yani pazara çıkmak ve alınıp satılmak zorunda. Bu niçinle işin endüstrici ve ihracatçı cephesiyle konuşmak istedim.
Türkiye’nin hububat, bakliyat ve yağlı tohumlar ihracatında bu yıl aylık yüzde 30’un üzerinde artış serisi devam ediyor. Dalın ithalat tarafında da yük, yurt ortasında işlenip ihraç edilen eserlerden oluşuyor.
Örneğin hububatta yıllık üretimimiz kendi muhtaçlığımızı karşılayacak kadar yüksek lakin başta makarnalık buğday olmak üzere ithalatını yaptığımız buğday ölçüsü da bir çok fazla.
Hububat, bakliyat ve yağlı tohumda 2022’yi yüzde 30’un üzerinde artışla 13 milyar dolarlık bir ihracat sayısıyla kapatabileceğini söyleyen İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Lideri Kazım Taycı’ya “İhracattaki yüksek artış, fiyatlardaki yükselişten mi kaynaklanıyor” diye soruyorum.
Yanıtı, çok açık: “Evet, bunun tesiri var lakin Türkiye’ye tedarik kayması da fazlaca fazla ve bunun kalıcı olmaya başladığını da görüyoruz. İhracatçımız, maliyetleri artmış olsa da uzun senelerdan daha sonra birinci kere bu kadar kârlı ihracat yapabiliyor. Bizim gördüğüm çiftçimizin de bu vakitte âlâ kazandığıdır. Bu ortada epeyce sevindirici olan bir gelişme de Mersin’in başarısı. Son senelerda ülkemizde tahıl ve bakliyatta üretimin (işleme) ve dış ticaretin merkezi Mersin oldu. O denli ki Mersin, Avrupa, Ortadoğu, Afrika, Asya içinde bu hususta bölgesel üs haline geldi. Mersin bu gücüyle ülkemiz için de tahıl ve bakliyatta güç vakit içinder için bir ‘sigorta’ niteliği taşıyor.”
Gerçekten de Mersin’in tahıl ve bakliyat sürece, depolama ve dış ticaret gücü fazlaca yükselmiş durumda ve bizce de Mersin’e bilhassa bu mevzuda nazar değmesin.
Tarımda üretim nasıl artar?
İHBİR Lideri Kazım Taycı, tarımda üretimi artırmak için iki temel başlıkta süratli adım atılmasını öneriyor: “Tarım ve hayvancılıkta hayli fazla başlıkta teşvik ve takviye var. Bunların sadeleştirilmesi hayli faydalı olur. Yerlerin de hızla toplulaştırılması en değerli husus.”
Bu başlıklara bir de ‘üretimle ilgili gerçek datalarla eser ekiminin, piyasaya pazara göre planlanmasını’ ekliyor ki bu çiftçinin hasılatını istikrarlı hale getirecek en değerli konulardan biri. Taycı, “Boş yerlerin ekilmesine verilen teşvikler doğruydu, yerindeydi.
Bu sayede pandemide bile önemli üretim artışı oldu. Lakin, önümüzdeki devirde ‘doğrudan esere dayanak, teşvik’ epey daha kıymetli ki çiftçimiz ne kadar fazla eser getirirse o kadar epeyce kazanacağını bilecek. Hayvancılıkta da bu biçimde olmalı.
Bunlar, çiftçimize özgüven verir. Arazi toplulaştırma konusunda tüzel altyapı oluşturuldu lakin toplulaştırmanın hızlandırılması için başta ne yapılabilir onu bulmalıyız ve uygulamaya almalıyız. Tarımda ve hayvancılıkta ölçek iktisadı epey değerli, rakiplerimiz epey daha büyük yerlerde ve epeyce büyük sürülerle tarım ve hayvancılık yapıyor. Bu da maliyetlerini düşürüyor, eser kalitelerini artırıyor. Sonuçta onlar rakibimiz.”
Tahıl Koridoru en hayli kimin işine yaradı?
İHBİR Lideri Kazım Taycı’ya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın özel eforlarıyla Ukrayna tahılının ihracatı için açılan ‘Tahıl Koridorunu’ da hatırlatıyorum. Kesim ve fiyatlar olumlu etkilendi mi?
Başkan Taycı, “Eğer tahıl koridoru açılmasaydı, fiyatlar şu andakinden yüzde 30-40 daha yüksek olurdu. Zira açılması yüzde 15-20 düşürdü. Yükselirken düşüş getirdi. Açılmasaydı düşmez ve o periyottaki fiyatlar daha da yükselmeye devam ederdi. Bu da bilhassa yoksul ülkeler için fazlaca kuvvetli bir besin krizine dönüşürdü.
Malum yoksul ülkelerde nüfusun değerli bir kısmı temel besin hususlarına ulaşımda fazlaca daha büyük badire yaşıyor. Ukrayna’dan 1 Ağustos’tan beri 46 gemi ile 1 milyon ton tahıl dünya pazarlarına çıktı. Bu akış devam ediyor” diyor.
Bu ortada, enteresan bir not da düşüyor: “Ukrayna tahılı pazara çıktı ancak Rusya’nın tahılı konusunda sorun sürüyor. Zira Rusya’ya karşı ambargo devam ediyor, Rus tahılı engelleniyor.
Bizce tahıl konusunda Rusya’ya da kolaylık sağlanmalı. Rusya’nın engellenmesinden en çok da Kanada, ABD ve Avustralya faydalanıyor.
Bu ülkeler, kendi mısır, buğday ve nohutlarını (Rus menşeili eserler engellendiği için) ton başına 200-300 dolar daha değerli satıyor. Bizce Rus tahılına da kolaylık sağlanırsa besin meblağlarının düşüne kıymetli bir katkı daha sağlanabilir. Bu bahiste adım atılmazsa bir süre daha sonra Rusya tahıl koridoruna mahzur çıkarabilir.”
Yatırım tavsiyesi içermez.