HalkTV’den Barış Soydan, e-ticaret dalında yaşananları kaleme aldı.
Bir vakit içinder Türkiye’nin en büyük e-ticaret (İnternet üzerinden satış) şirketi olan Gittigidiyor geçtiğimiz günlerde kapanacağını duyurdu. Amerikalı Ebay şirketi Gittigidiyor’u 2011 yılında, argümana bakılırsa 300 milyon dolardan biraz fazlaya satın almıştı. Amerikalılar 10 yılda havlu attı, birkaç yüz milyon doları batırıp Türkiye’den ayrılıyorlar. niye? Ne oldu?
Bu mevzuyu günlerdir yazmak istiyordum ancak BDDK’nın sonucu, dolar/TL’de yaşanan çalkantı ve AKP ortasında yaşananlardan bir türlü sıra gelmedi. halbuki bu bahis değerli, yabancı sermayenin Türkiye’den ayağını kestiği bir periyotta içeridekilerin de ceketlerini alıp gitmeye başladıklarını gösteriyor…
Gittigidiyor niye gitti? Zira bir vakit içinder pazar başkanı olan şirket geriye düştü ve para kazanamaz hale geldi. Bunda pazarın kendi dinamiklerinin yanı sıra Türkiye’deki ekonomik gelişmelerin de hissesi var. Pandemi devrinde internet üzerinden satışlarda patlama yaşanmıştı.
Bu yıl ise artış suratı önemli oranda düştü. E-ticarette büyümenin artık enflasyon oranını aşamadığı söyleniyor. Hatta daralma haberleri gelmeye başladı. Türkiye’nin en büyük e-ticaret sitelerinden birinin cirosunun son iki ay ortasında, geçtiğimiz yılın birebir aylarına göre önemli oranda daraldığını duydum. Bunun ardındaki temel etmen enflasyon.
Enflasyonda patlama yaşanıyor. Pekala enflasyon patlarken gelirlerimiz birebir oranında arttı mı? Hayır artmadı. Sonuç: Daha evvel iki ünite aldığımız eserden artık bir ünite alabiliyoruz. Ya da ayda iki sefer aldığımız eseri artık bir defa alıyoruz. Yani tasarruf ediyoruz.
Buna karşın tüketim harcamalarına para yetiştiremeyen büyük bir kesim var. Onlar kredi kartlarına abandı. Kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı patladı. Bu yıl ferdî kredi ve kart borcu niçiniyle takibe düşenlerin sayısı üçe katlandı. Mart 2022 prestijiyle 2 milyon 694 bin 592 kişi, kişisel kredi kartı borcunu ödemediği için yasal takipte bulunuyordu. Ferdi kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş gerçek bireylerden borcu devam etmekte olan kişi sayısı da 4 milyon 143 bin 102 kişi olarak açıklanmıştı.
Öte yandan enflasyon niçiniyle kredi kartı limitlerinin yetersiz hale gelmesi de internet harcamalarındaki yavaşlamada tesirli. Geçmişte birebir parayla bir alışveriş sepetini doldurabiliyorken artık yarısını doldurabiliyoruz. Gerçek hayatta da, internette de…
Sadece Gittigidiyor değil diğer e-ticaret sitelerinin de havlu atmasına niye olan bir diğer faktör, internette reklam maliyetinin epey yükselmesiydi. Başta pazar başkanı Trendyol olmak üzere büyük sitelerin harcadığı dev bütçeler, reklam fiyatlarının epeyce artmasına niye oldu. Reklam harcanması küçük ve orta uzunluk siteler için dayanılmaz bir yüke dönüştü. Gittigidiyor’u yoran faktörlerden biri de buydu. Ondan evvel de fazlaca sayıda e-ticaret sitesi Trendyol üzere sitelerin dev bütçelerle yarattığı sert rekabete dayanamayarak kapanmak zorunda kalmıştı.
Nitekim Hükümet, büyüklerin acımasız rekabetini frenlemek için Elektronik Ticaret Kanunu’nu değiştirmeye karar verdi. Meclis’in gündeminde bulunan yeni kanun teklifi, büyük sitelere epeyce ağır yükümlülükler getiriyor. “E-ticarette monopolleşmeye son verecek” denilen kanunun teklifinin maksadının Trendyol olduğu bir sır değil. Kanunun değişmesi için Trendyol’un rakibi Hepsiburada’nın sahibi Doğan Ailesi’nin bastırdığı da…
Trendyol’u biliyorsunuzdur, Türkiye’nin en büyük e-ticaret şirketi. Demet Memnun tarafınca kurulmuştu. Ortalarında Cihan Üoldukça’un da bulunduğu yatırımcıları vardı. çabucak sonrasında Çinli Alibaba şirketine satıldı.
Alibaba idaresinde akıl almaz paralar harcamaya başladı. (Demet Keyifli bugün de idarede.) Bu ortada Rekabet Kurumu’nda kendisi hakkında soruşturmayı yürüten Hatice Yavuz’u transfer etmek üzere etik dışı işlere kalkıştı…
Bütün bu niçinlere Gittigidiyor’un sahibi Ebay’in kendi ülkesi Amerika’da yaşadığı meseleleri da buna eklemek gerek. Bir vakit içinder dünyada e-ticaret denince akla gelen birinci adreslerden biri olan Ebay, son senelerda epeyce zayıfladı ve adeta geçmişinin bir gölgesine dönüştü.
Ebay’in Amerika’da yaşadığı meseleler bizi ilgilendirmez fakat Türkiye’de enflasyon ve kredi kartı borçlarındaki patlama niçiniyle tüketim harcamalarında yaşanan yavaşlama yakından ilgilendiriyor.
Bu aslında beklenen bir gelişme. Prof. Dr. Hurşit Güneş de Halk TV’de enflasyonun alım güçlerini eritmesine bağlı olarak yılın ikinci yarısında tüketim harcamalarında önemli bir yavaşlama görüleceğini belirtmişti. E-ticaretten gelen haberler oraya yaklaştığımızı gösteriyor. Tüketim harcamalarının azalması yurtiçine mal üreten ya da satış yapan biroldukca şirketin zora girmesine yol açacak.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Bir vakit içinder Türkiye’nin en büyük e-ticaret (İnternet üzerinden satış) şirketi olan Gittigidiyor geçtiğimiz günlerde kapanacağını duyurdu. Amerikalı Ebay şirketi Gittigidiyor’u 2011 yılında, argümana bakılırsa 300 milyon dolardan biraz fazlaya satın almıştı. Amerikalılar 10 yılda havlu attı, birkaç yüz milyon doları batırıp Türkiye’den ayrılıyorlar. niye? Ne oldu?
Bu mevzuyu günlerdir yazmak istiyordum ancak BDDK’nın sonucu, dolar/TL’de yaşanan çalkantı ve AKP ortasında yaşananlardan bir türlü sıra gelmedi. halbuki bu bahis değerli, yabancı sermayenin Türkiye’den ayağını kestiği bir periyotta içeridekilerin de ceketlerini alıp gitmeye başladıklarını gösteriyor…
Gittigidiyor niye gitti? Zira bir vakit içinder pazar başkanı olan şirket geriye düştü ve para kazanamaz hale geldi. Bunda pazarın kendi dinamiklerinin yanı sıra Türkiye’deki ekonomik gelişmelerin de hissesi var. Pandemi devrinde internet üzerinden satışlarda patlama yaşanmıştı.
Bu yıl ise artış suratı önemli oranda düştü. E-ticarette büyümenin artık enflasyon oranını aşamadığı söyleniyor. Hatta daralma haberleri gelmeye başladı. Türkiye’nin en büyük e-ticaret sitelerinden birinin cirosunun son iki ay ortasında, geçtiğimiz yılın birebir aylarına göre önemli oranda daraldığını duydum. Bunun ardındaki temel etmen enflasyon.
Enflasyonda patlama yaşanıyor. Pekala enflasyon patlarken gelirlerimiz birebir oranında arttı mı? Hayır artmadı. Sonuç: Daha evvel iki ünite aldığımız eserden artık bir ünite alabiliyoruz. Ya da ayda iki sefer aldığımız eseri artık bir defa alıyoruz. Yani tasarruf ediyoruz.
Buna karşın tüketim harcamalarına para yetiştiremeyen büyük bir kesim var. Onlar kredi kartlarına abandı. Kredi kartı borcunu ödeyemeyenlerin sayısı patladı. Bu yıl ferdî kredi ve kart borcu niçiniyle takibe düşenlerin sayısı üçe katlandı. Mart 2022 prestijiyle 2 milyon 694 bin 592 kişi, kişisel kredi kartı borcunu ödemediği için yasal takipte bulunuyordu. Ferdi kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş gerçek bireylerden borcu devam etmekte olan kişi sayısı da 4 milyon 143 bin 102 kişi olarak açıklanmıştı.
Öte yandan enflasyon niçiniyle kredi kartı limitlerinin yetersiz hale gelmesi de internet harcamalarındaki yavaşlamada tesirli. Geçmişte birebir parayla bir alışveriş sepetini doldurabiliyorken artık yarısını doldurabiliyoruz. Gerçek hayatta da, internette de…
Sadece Gittigidiyor değil diğer e-ticaret sitelerinin de havlu atmasına niye olan bir diğer faktör, internette reklam maliyetinin epey yükselmesiydi. Başta pazar başkanı Trendyol olmak üzere büyük sitelerin harcadığı dev bütçeler, reklam fiyatlarının epeyce artmasına niye oldu. Reklam harcanması küçük ve orta uzunluk siteler için dayanılmaz bir yüke dönüştü. Gittigidiyor’u yoran faktörlerden biri de buydu. Ondan evvel de fazlaca sayıda e-ticaret sitesi Trendyol üzere sitelerin dev bütçelerle yarattığı sert rekabete dayanamayarak kapanmak zorunda kalmıştı.
Nitekim Hükümet, büyüklerin acımasız rekabetini frenlemek için Elektronik Ticaret Kanunu’nu değiştirmeye karar verdi. Meclis’in gündeminde bulunan yeni kanun teklifi, büyük sitelere epeyce ağır yükümlülükler getiriyor. “E-ticarette monopolleşmeye son verecek” denilen kanunun teklifinin maksadının Trendyol olduğu bir sır değil. Kanunun değişmesi için Trendyol’un rakibi Hepsiburada’nın sahibi Doğan Ailesi’nin bastırdığı da…
Trendyol’u biliyorsunuzdur, Türkiye’nin en büyük e-ticaret şirketi. Demet Memnun tarafınca kurulmuştu. Ortalarında Cihan Üoldukça’un da bulunduğu yatırımcıları vardı. çabucak sonrasında Çinli Alibaba şirketine satıldı.
Alibaba idaresinde akıl almaz paralar harcamaya başladı. (Demet Keyifli bugün de idarede.) Bu ortada Rekabet Kurumu’nda kendisi hakkında soruşturmayı yürüten Hatice Yavuz’u transfer etmek üzere etik dışı işlere kalkıştı…
Bütün bu niçinlere Gittigidiyor’un sahibi Ebay’in kendi ülkesi Amerika’da yaşadığı meseleleri da buna eklemek gerek. Bir vakit içinder dünyada e-ticaret denince akla gelen birinci adreslerden biri olan Ebay, son senelerda epeyce zayıfladı ve adeta geçmişinin bir gölgesine dönüştü.
Ebay’in Amerika’da yaşadığı meseleler bizi ilgilendirmez fakat Türkiye’de enflasyon ve kredi kartı borçlarındaki patlama niçiniyle tüketim harcamalarında yaşanan yavaşlama yakından ilgilendiriyor.
Bu aslında beklenen bir gelişme. Prof. Dr. Hurşit Güneş de Halk TV’de enflasyonun alım güçlerini eritmesine bağlı olarak yılın ikinci yarısında tüketim harcamalarında önemli bir yavaşlama görüleceğini belirtmişti. E-ticaretten gelen haberler oraya yaklaştığımızı gösteriyor. Tüketim harcamalarının azalması yurtiçine mal üreten ya da satış yapan biroldukca şirketin zora girmesine yol açacak.
Yatırım tavsiyesi içermez.