Deutsche Welle Türkçe, The Washington Post, Süddeutsche Zeitung, BBC, Istories, El Pais, Le Monde ve The Guardian’ın da ortalarında olduğu 150 medya ortağı yaklaşık iki yıl boyunca kimliği bilinmeyen birisi tarafınca sızdırılan 2,94 terabayt boyutundaki dataları inceledi. Türkçe basından ise DW Türkçe katıldı.
Pandora Belgeleri’nde Türkiye’den 220’den çok isim yer alıyor. Bu isimler içinde Türkiye’nin yeni zenginlerinden esaslı holding sahiplerine iş dünyasının önde gelen temsilcilerinin yanı sıra sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş şahıslar de bulunuyor.
330’dan fazla siyasetçi
bir daha bir ICIJ projesi olan Panama Evrakları, 2016’da sızdırıldığında büyük ses getirmiş, farklı ülkelerde offshore’a karşı yeni düzenlemelerin -yetersiz de olsa- yapılmasını sağlamış, İzlanda ve Pakistan başbakanlarının da istifasına niye olmuştu.
DW Türkçe’den Pelin Ülker ve Serdar Vardar’ın aktardığına göre, 31 ülkede faaliyet gösteren 14 ‘hukuk’ ve ‘finansal danışmanlık’ firmasından sızan yeni dokümanlarda, Panama Belgeleri’ne nazaran iki kat daha fazla siyasetçi var. Sızıntılar, dünyanın her yerinden 35 ülke başkanının ve 336 siyasetçi ve yüksek kamu nazaranvlisinin vergi cennetlerinde şirketler açtığını gösteriyor.
KİMLER VAR?
Pandora Dokümanları, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Ekvator Cumhurbaşkanı Guillermo Lasso Mendoza, Azerbaycan Devlet Lideri İlham Aliyev’in ailesi, Şili Devlet Lideri Sebastián Piñera’nın çocuğu ve eski Britanya Başbakanı Tony Blair’in denizaşırı ilgilerini ortaya koyuyor
2017’de ‘ekonomik ve siyasi seçkinlere savaş açarak’ bakılırsave gelen Çekya’nın milyarder başbakanı Andrej Babis de evraklarda yerini alıyor. Sızıntılar, Babis’in de tıpkı savaş açtığı beşerler üzere, offshore firmalar üzerinden Fransız Rivierası’nda iki havuzlu ve sinema salonlu 22 milyon dolarlık bir malikaneyi aldığını ortaya koyuyor.
Dokümanlara göre, Ürdün Hükümdarı II. Abdullah ise ülkesinde ve bütün Arap dünyasında insanların fakirliği, işsizliği ve yolsuzlukları protesto etmek için sokaklara döküldüğü Arap Baharı sırasında offshore firmaları üzerinden Malibu’da toplam 68 milyon dolar kıymetinde üç adet malikane satın aldı.
Kapalı evraklar, Fas Prensesi Lalla Hasna, Birleşik Arap Emirlikleri başbakanı ve Dubai Buyruğu Muhammed bin Raşid el-Mektum ile Katar Buyruğu Temim bin Hamed es-Sani’nin de vergi cennetlerindeki faaliyetlerini gözler önüne seriyor.
130’dan fazla milyarder
Pandora Evrakları ayrıyeten Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in ‘resmi olmayan propaganda bakanı’ Konstantin Ernst ile Türkiye, Rusya, Brezilya, Hindistan, ABD, Meksika ve öbür ülkelerden 130’dan fazla milyarderin mali faaliyetlerini ayrıntılandırıyor.
Dokümanlar Memleketler arası Para Fonu’nun (IMF) eski yöneticisi Dominique Strauss-Kahn ve Hollanda Maliye Bakanı Wopke Hoekstra, Brezilya Maliye Bakanı Paulo Guedes ve Pakistan Maliye Bakanı Shaukat Rarin üzere finans etraflarının yakından tanıdığı isimlerin de offshore kervanında yerini aldığını gösteriyor.
ICIJ’e göre, sızdırılan kayıtlar, offshore sistemine son verebilecek kuvvetli siyasetçilerin, bunu yapmak yerine offshore’dan kendilerinin faydalandığını kanıtlıyor. Varlıklarını saklı şirketlerde ve tröstlerde saklarken, sorumlu oldukları hükümetleri suçluları zenginleştiren ve ulusları fakirleştiren bu global para akışını yavaşlatmak için epey az şey yapıyor.
Britanya Virjin Adaları, Samoa, Belize, Panama üzere bölgelerdeki ‘hukuk firmaları’ birkaç yüz dolar karşılığında gerçek sahiplerin gizlendiği offshore şirketler açıyorlar. Zenginler, 2 bin ile 25 bin dolar içinde bir fiyata ise ‘tröst’ ismi verilen, parasını işletmesine karşın, pek yaratıcı bir biçimde işletmiyorlarmış üzere ‘yasal bir düzenleme’ yapılmasına imkan sağlayan servisi kullanabiliyor.
Türkiye çaba ediyor mu?
Türkiye’de Ocak 2006’dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu hususunun 7 no’lu bendi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari süreçlerde yüzde 30 vergi uygulanması kararlaştırıldı. Lakin bakanlar konseyi hangi ülkelerin vergi cenneti olduğuna karar vermediği için 15 yıldır bu vergi uygulanamıyor. Bu yüzden Maliye Bakanlığı harekete geçemiyor. Hazine ise gelir kaybına uğruyor.
Türkiye’de vergi cennetleriyle çaba, paranın kaçışını önlemekten çok halihazırda vergi cennetlerine aktarılmış kayıt dışı zenginliğin ülkeye dönmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik. Kamuoyunda ‘varlık barışı’ olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan bu düzenlemeler, offshore ile gayret yerine teşvik ettiği tarafında eleştiriliyor.
Yurt haricinde tutulan varlıkların Türkiye’ye getirilmesi durumunda, “Nereden buldun” diye sormayan bu düzenlemeler, kara para aklamanın önünü açtığı için tartışma konusu. 2008’den bu yana uygulanan varlık barışı sayısı şimdiye dek yediyi buldu. Düzenleme, en son geçen haziran ayında yıl sonuna uzatıldı. Türkiye’de sisteme girerek yasal hale getirilen bu kaynakların sonrasındasında yurt dışına çıkarılmasında hiç bir mani de bulunmuyor.
Kaynağı bilinmeyen varlığını kayıt altına alanlara ise sıfır vergi avantajı uygulanıyor. Bu durum, kara paranın Türkiye’de aklanma riskinin yanı sıra vergi adaletsizliğine de yol açıyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Pandora Belgeleri’nde Türkiye’den 220’den çok isim yer alıyor. Bu isimler içinde Türkiye’nin yeni zenginlerinden esaslı holding sahiplerine iş dünyasının önde gelen temsilcilerinin yanı sıra sanat ve spor dünyasından kamuya mal olmuş şahıslar de bulunuyor.
330’dan fazla siyasetçi
bir daha bir ICIJ projesi olan Panama Evrakları, 2016’da sızdırıldığında büyük ses getirmiş, farklı ülkelerde offshore’a karşı yeni düzenlemelerin -yetersiz de olsa- yapılmasını sağlamış, İzlanda ve Pakistan başbakanlarının da istifasına niye olmuştu.
DW Türkçe’den Pelin Ülker ve Serdar Vardar’ın aktardığına göre, 31 ülkede faaliyet gösteren 14 ‘hukuk’ ve ‘finansal danışmanlık’ firmasından sızan yeni dokümanlarda, Panama Belgeleri’ne nazaran iki kat daha fazla siyasetçi var. Sızıntılar, dünyanın her yerinden 35 ülke başkanının ve 336 siyasetçi ve yüksek kamu nazaranvlisinin vergi cennetlerinde şirketler açtığını gösteriyor.
KİMLER VAR?
Pandora Dokümanları, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Ekvator Cumhurbaşkanı Guillermo Lasso Mendoza, Azerbaycan Devlet Lideri İlham Aliyev’in ailesi, Şili Devlet Lideri Sebastián Piñera’nın çocuğu ve eski Britanya Başbakanı Tony Blair’in denizaşırı ilgilerini ortaya koyuyor
2017’de ‘ekonomik ve siyasi seçkinlere savaş açarak’ bakılırsave gelen Çekya’nın milyarder başbakanı Andrej Babis de evraklarda yerini alıyor. Sızıntılar, Babis’in de tıpkı savaş açtığı beşerler üzere, offshore firmalar üzerinden Fransız Rivierası’nda iki havuzlu ve sinema salonlu 22 milyon dolarlık bir malikaneyi aldığını ortaya koyuyor.
Dokümanlara göre, Ürdün Hükümdarı II. Abdullah ise ülkesinde ve bütün Arap dünyasında insanların fakirliği, işsizliği ve yolsuzlukları protesto etmek için sokaklara döküldüğü Arap Baharı sırasında offshore firmaları üzerinden Malibu’da toplam 68 milyon dolar kıymetinde üç adet malikane satın aldı.
Kapalı evraklar, Fas Prensesi Lalla Hasna, Birleşik Arap Emirlikleri başbakanı ve Dubai Buyruğu Muhammed bin Raşid el-Mektum ile Katar Buyruğu Temim bin Hamed es-Sani’nin de vergi cennetlerindeki faaliyetlerini gözler önüne seriyor.
130’dan fazla milyarder
Pandora Evrakları ayrıyeten Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in ‘resmi olmayan propaganda bakanı’ Konstantin Ernst ile Türkiye, Rusya, Brezilya, Hindistan, ABD, Meksika ve öbür ülkelerden 130’dan fazla milyarderin mali faaliyetlerini ayrıntılandırıyor.
Dokümanlar Memleketler arası Para Fonu’nun (IMF) eski yöneticisi Dominique Strauss-Kahn ve Hollanda Maliye Bakanı Wopke Hoekstra, Brezilya Maliye Bakanı Paulo Guedes ve Pakistan Maliye Bakanı Shaukat Rarin üzere finans etraflarının yakından tanıdığı isimlerin de offshore kervanında yerini aldığını gösteriyor.
ICIJ’e göre, sızdırılan kayıtlar, offshore sistemine son verebilecek kuvvetli siyasetçilerin, bunu yapmak yerine offshore’dan kendilerinin faydalandığını kanıtlıyor. Varlıklarını saklı şirketlerde ve tröstlerde saklarken, sorumlu oldukları hükümetleri suçluları zenginleştiren ve ulusları fakirleştiren bu global para akışını yavaşlatmak için epey az şey yapıyor.
Britanya Virjin Adaları, Samoa, Belize, Panama üzere bölgelerdeki ‘hukuk firmaları’ birkaç yüz dolar karşılığında gerçek sahiplerin gizlendiği offshore şirketler açıyorlar. Zenginler, 2 bin ile 25 bin dolar içinde bir fiyata ise ‘tröst’ ismi verilen, parasını işletmesine karşın, pek yaratıcı bir biçimde işletmiyorlarmış üzere ‘yasal bir düzenleme’ yapılmasına imkan sağlayan servisi kullanabiliyor.
Türkiye çaba ediyor mu?
Türkiye’de Ocak 2006’dan itibaren, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30’uncu hususunun 7 no’lu bendi değiştirilerek, vergi cenneti ülkelerinde yapılan ticari süreçlerde yüzde 30 vergi uygulanması kararlaştırıldı. Lakin bakanlar konseyi hangi ülkelerin vergi cenneti olduğuna karar vermediği için 15 yıldır bu vergi uygulanamıyor. Bu yüzden Maliye Bakanlığı harekete geçemiyor. Hazine ise gelir kaybına uğruyor.
Türkiye’de vergi cennetleriyle çaba, paranın kaçışını önlemekten çok halihazırda vergi cennetlerine aktarılmış kayıt dışı zenginliğin ülkeye dönmesi ve kayıt altına alınmasına yönelik. Kamuoyunda ‘varlık barışı’ olarak bilinen ve periyodik olarak çıkarılan bu düzenlemeler, offshore ile gayret yerine teşvik ettiği tarafında eleştiriliyor.
Yurt haricinde tutulan varlıkların Türkiye’ye getirilmesi durumunda, “Nereden buldun” diye sormayan bu düzenlemeler, kara para aklamanın önünü açtığı için tartışma konusu. 2008’den bu yana uygulanan varlık barışı sayısı şimdiye dek yediyi buldu. Düzenleme, en son geçen haziran ayında yıl sonuna uzatıldı. Türkiye’de sisteme girerek yasal hale getirilen bu kaynakların sonrasındasında yurt dışına çıkarılmasında hiç bir mani de bulunmuyor.
Kaynağı bilinmeyen varlığını kayıt altına alanlara ise sıfır vergi avantajı uygulanıyor. Bu durum, kara paranın Türkiye’de aklanma riskinin yanı sıra vergi adaletsizliğine de yol açıyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.