Pandemi etkisinin daha besbelli hissedildiği ve vergi tahsilatlarının ötelendiği 2020 yılı birinci yarısında 109,5 milyar TL açık veren bütçe, bu yıl birinci yarısında 32,5 milyar TL açık verdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca açıklanan bilgilere nazaran, bütçe açığı Haziran ayında ise 25 milyar TL oldu. Geçen sene haziranda açık 19,4 milyar TL idi.
2020 yılı Haziran ayında 13,1 milyar TL faiz dışı açık verilmiş iken bu yıl Haziran ayında 15,6 milyar TL faiz dışı açık verildi.
Datalara bakılırsa 2020 yılı Ocak-Haziran periyodunda 38,2 milyar TL faiz dışı açık verilmiş iken 2021 yılının birinci yarısında 58,3 milyar TL faiz dışı fazla verildi.
Hükümet orta vadeli planda (OVP) yüzde 4.3, çabucak sonrasındaki açıklamalarda ise bu yıl bütçe açığının GSYH’ye oranını yüzde 3.5 hedeflediğini açıklamıştı.
18,6 MİLYAR TL YAPILANDIRMADAN GELDİ
Şekerbank Başekonomisti Gülay Yıldırım, “…faiz dışı harcamaların yüzde 0.3 gerçek daralma, gelirlerin ise bir daha yapılandırmalardan gelen yaklaşık 18,6 milyar lirayı da içerecek biçimde yüzde 19.1 artış kaydetmesi bütçe performansının yeni iktisat programı (YEP) iddiasından daha güzel bir performansa işaret eden bizim iddiamızdan de daha kuvvetli bir performans gösterme ihtimalini ortaya çıkarmıştır” dedi ve ekledi:
“Burada salgının ilerleme patikası belirleyici olacak olsa da yüzde 3.5 bütçe açığı iddiamızın aşağı taraflı riskler içerdiğinin altını çizmemiz gerekmektedir.”
Hükümetin pandemi takviyelerinin bütçeye yansıması takviyelerin farklı kanallardan uygulanması ile hudutlu kalmış durumda. İstihdam piyasasını desteklemek için atılan adımların neredeyse tamamı bütçe haricinden İşsizlik Sigortası Fonu’ndan finanse edildi.
Emsal ülkelere bakıldığında Türkiye biroldukça ülkeden daha az bütçe açığı vermeye de devam etti. Buna karşın bütçede yaşanan bozulma da hatırı sayılır düzeyde.
Bütçe istikrarı, 2016’da yaşanan darbe teşebbüsünün tesirlerini azaltmak için alınan tedbirlerle kısmen bozulmaya başladı. Bunun yanı sıra başta Kuzey Irak ve Suriye olmak üzere jeopolitik gelişmeler niçiniyle güvenlik harcamalarındaki artış da tesirli oldu. Haziran 2018 seçimleri öncesi kamu emekli ve çalışanlarına yönelik atılan genişlemeci adımlar ise harcamalar tarafındaki yükselişin kalıcı olarak artmasına niye oldu.
BÜTÇE AÇIĞI SON YILLARDA ARTTI
Bütçe açığının GSYH’ya oranı 2013’ten 2016 yılına kadar yaklaşık yüzde 1 düzeyinde kalmıştı. Düşük kamu borcu bu vakitte Türkiye piyasalarını destekleyen kıymetli bir öge oldu. 2017 yılında bütçe açığı/GSYH yüzde 1.5, 2018’de yüzde 1.9’a, 2019’da yüzde 2.9’a 2020’de yaklaşık yüzde 3.5’a genişledi.
Hazine ıslahat programı kapsamında 3 ayda bir açıklayacağı Kamu Maliyesi raporunun Mayıs sonundaki birinci sayısında 2021’de hem bütçe gelirlerinin tıpkı vakitte masraflarının kestirimlerin üzerinde gerçekleşeceği belirtti.
Rapora bakılırsa 2021 merkezi idare bütçe gelirleri bütçe kanununda öngörülen 1.1 trilyon TL meblağının yüzde 13.9 üzerinde 1.25 trilyon TL düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Rapora nazaran Hazine 2021 için yaklaşık 153.5 milyar TL ek gelir öngördü.
Rapora göre yıl sonu iddiasında eşel taşınabilir kaynaklı 26.9 milyar TL gelir kaybı, sektörel vergi indirimlerinden 12.7 milyar TL vergi kaybı öngörüldü.
Bütçe masraflarının ise bütçe kanununda yer alan 1,4 trilyon TL meblağın yüzde 8 üzerinde 1.45 trilyon TL’ye yükselmesi bekleniyor. Hazine rapora nazaran 2021’de 108.4 milyar TL ek harcama planladı.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafınca açıklanan bilgilere nazaran, bütçe açığı Haziran ayında ise 25 milyar TL oldu. Geçen sene haziranda açık 19,4 milyar TL idi.
2020 yılı Haziran ayında 13,1 milyar TL faiz dışı açık verilmiş iken bu yıl Haziran ayında 15,6 milyar TL faiz dışı açık verildi.
Datalara bakılırsa 2020 yılı Ocak-Haziran periyodunda 38,2 milyar TL faiz dışı açık verilmiş iken 2021 yılının birinci yarısında 58,3 milyar TL faiz dışı fazla verildi.
Hükümet orta vadeli planda (OVP) yüzde 4.3, çabucak sonrasındaki açıklamalarda ise bu yıl bütçe açığının GSYH’ye oranını yüzde 3.5 hedeflediğini açıklamıştı.
18,6 MİLYAR TL YAPILANDIRMADAN GELDİ
Şekerbank Başekonomisti Gülay Yıldırım, “…faiz dışı harcamaların yüzde 0.3 gerçek daralma, gelirlerin ise bir daha yapılandırmalardan gelen yaklaşık 18,6 milyar lirayı da içerecek biçimde yüzde 19.1 artış kaydetmesi bütçe performansının yeni iktisat programı (YEP) iddiasından daha güzel bir performansa işaret eden bizim iddiamızdan de daha kuvvetli bir performans gösterme ihtimalini ortaya çıkarmıştır” dedi ve ekledi:
“Burada salgının ilerleme patikası belirleyici olacak olsa da yüzde 3.5 bütçe açığı iddiamızın aşağı taraflı riskler içerdiğinin altını çizmemiz gerekmektedir.”
Hükümetin pandemi takviyelerinin bütçeye yansıması takviyelerin farklı kanallardan uygulanması ile hudutlu kalmış durumda. İstihdam piyasasını desteklemek için atılan adımların neredeyse tamamı bütçe haricinden İşsizlik Sigortası Fonu’ndan finanse edildi.
Emsal ülkelere bakıldığında Türkiye biroldukça ülkeden daha az bütçe açığı vermeye de devam etti. Buna karşın bütçede yaşanan bozulma da hatırı sayılır düzeyde.
Bütçe istikrarı, 2016’da yaşanan darbe teşebbüsünün tesirlerini azaltmak için alınan tedbirlerle kısmen bozulmaya başladı. Bunun yanı sıra başta Kuzey Irak ve Suriye olmak üzere jeopolitik gelişmeler niçiniyle güvenlik harcamalarındaki artış da tesirli oldu. Haziran 2018 seçimleri öncesi kamu emekli ve çalışanlarına yönelik atılan genişlemeci adımlar ise harcamalar tarafındaki yükselişin kalıcı olarak artmasına niye oldu.
BÜTÇE AÇIĞI SON YILLARDA ARTTI
Bütçe açığının GSYH’ya oranı 2013’ten 2016 yılına kadar yaklaşık yüzde 1 düzeyinde kalmıştı. Düşük kamu borcu bu vakitte Türkiye piyasalarını destekleyen kıymetli bir öge oldu. 2017 yılında bütçe açığı/GSYH yüzde 1.5, 2018’de yüzde 1.9’a, 2019’da yüzde 2.9’a 2020’de yaklaşık yüzde 3.5’a genişledi.
Hazine ıslahat programı kapsamında 3 ayda bir açıklayacağı Kamu Maliyesi raporunun Mayıs sonundaki birinci sayısında 2021’de hem bütçe gelirlerinin tıpkı vakitte masraflarının kestirimlerin üzerinde gerçekleşeceği belirtti.
Rapora bakılırsa 2021 merkezi idare bütçe gelirleri bütçe kanununda öngörülen 1.1 trilyon TL meblağının yüzde 13.9 üzerinde 1.25 trilyon TL düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Rapora nazaran Hazine 2021 için yaklaşık 153.5 milyar TL ek gelir öngördü.
Rapora göre yıl sonu iddiasında eşel taşınabilir kaynaklı 26.9 milyar TL gelir kaybı, sektörel vergi indirimlerinden 12.7 milyar TL vergi kaybı öngörüldü.
Bütçe masraflarının ise bütçe kanununda yer alan 1,4 trilyon TL meblağın yüzde 8 üzerinde 1.45 trilyon TL’ye yükselmesi bekleniyor. Hazine rapora nazaran 2021’de 108.4 milyar TL ek harcama planladı.
Yatırım tavsiyesi içermez.