Artan inşaat maliyetleri karşısında çaresiz kalan on binlerce kamu müteahhidinin ifl asın eşiğine geldiği belirtiliyor. Kimi firmaların teminat mektuplarını yakma noktasına geldiğini vurgulayan bölüm temsilcileri, gerekli önlemlerin alınmaması halinde binlerce firmanın ifl asa sürükleneceği, projelerinin riske gireceği sonuç olarak hem kesimin birebir vakitte kamunun önemli kayıplarla karşı karşıya kalacağı ikazında bulunuyor.
“Türkiye inşaat çöplüğüne dönecek”
Dünya’dan Hatice A. Özsökmen / Talip Öztürk’ün haberine nazaran seslerini duyurmak için Kamu Müteahhitleri Platformu ismi altında toplanan yaklaşık 2 bin firma, hükümetten bir an evvel dinamik fiyat farkı ödemesi, mühlet uzatımı, şartsız ve cezasız tasfiye hakkı istiyor.
Kamu Müteahhitleri Platformu Üyesi ve İtina İnşaat Kurucusu Emin İhtimam, ocak ayında yapılan ek fiyat kararnamesinin de sorunu çözmeye yetmediğini, firmaların iş yapamaz hale geldiğini söz ederek yaklaşan riske dikkat çekti.
“İnşaat maliyetleri yüzde 200- 300 oranında artarken firmaların bu türlü işlerine devam etmeleri mümkün değil. Kontratlarında fiyat farkı koşulu olmayan firmaların ifl ası kaçınılmaz görünüyor. Bu durum yalnızca firmaları değil Türkiye’yi de ifl asa gdolayır” diyen Emin İhtimam, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Türkiye’de istihdamın yüzde 6-7’si inşaat bölümünden geliyor. Lokomotif bölüm olarak inşaat yan dalları de ayakta tutuyor. Kamu projelerini alan firmalar olarak iş bitimine kadar dinamik fiyat farkı, müddet uzatımı ve tasfiye hakkı istiyoruz. Bu gerçekleşmezse Türkiye bir inşaat çöplüğüne dönecek. Kamu projeleri yarım kalacak. Bu bununla birlikte toplumsal ve siyasal sıkıntılara da niye olacak. Üç aydan bu yana 2 bine yakın firmanın bir ortaya geldiği bu platformda sesimizi duyurmaya çalışıyoruz”
“Müteahhitler yeni işlere başlayamıyor”
Gaziantep İnşaat Müteahhitleri Derneği Lideri Bora Kanevetçi de meslektaşlarının öngörülemeyen, yüksek ve denetimsiz fiyat artışlarından dolayı işe başlayamadığın, devam etmekte olan işlerini de bitirmekte zorlandığını kaydetti.
Kanevetçi, “Temel inşaat materyali olan başta beton, demir, çimento, pvc, cam, seramik ve öteki tüm kalemlerde epey fazla fiyat artışı var. Bilhassa birtakım kalemlerde meydana gelen artışlar dövizin, akaryakıtın, doğal gazın, elektriğin epeyce fazlaca üzerinde. Yapsat yapan meslektaşlarımız, inşaatı devam eden bir binada 1 TL’ye sattığı daireyi 2 TL’ye mal edemiyor. Bina bitinceye kadar oluşan ziyan ortada. bir hayli meslektaşımız ellerindeki işleri teslim etmek için uğraş gösteriyor. Yeni projelerde ise fiyat bile veremiyor çünkü maliyetini hesaplayamıyor. Bir öteki değerli meselemiz müteahhitler vadeli mal alamıyor. Hatta parasını peşin vermek istesen dahi evvelde temas yapamıyorsun. Hal bu biçimde olunca meslektaşlarımız ticaretlerini sürdürmekte zorlanıyorlar” diye konuştu.
“Bıçak kemiğe dayandı”
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Lideri Burkay Güçyetmez ise art geriye yapılan artırımlara inşaat müteahhitlerinin dayanacak gücünün kalmadığını vurguladı. “Bıçak kemiğe dayandı” diyen Güçyetmez, şunları kaydetti: “Müteahhitlerin ve kesimin zora girmesinin başta işsizlik olmak üzere ülkemize ve ötürüsı ile vilayetimize epey taraflı toplumsal ve ekonomik berbat sonuçları olacaktır. İnşaat dalının nasıl düzlüğe çıkarılacağı istikametinde önemli kararlar alınmalı ve inşaat kesimi hemen desteklenmelidir. Girdi maliyetlerine yapılan artırımların durdurulması için ivedilikle yetkililer harekete geçmeli, ayrıcı da girdi maliyetlerini azaltıcı tedbir paketleri devreye sokulmalıdır. Ayrıyeten kamu müteahhitliği yapan meslektaşlarımıza işi tasfiye etme hakkı da tanınmalıdır.”
“Fiyat farkı kararnamesi yaralara ilaç olamadı”
Gaziantep Ticaret Odası Lideri Tuncay Yıldırım, dalın en büyük ıstırabı olan bu öngörülemez seviyedeki maliyet artışlarının telafisi için TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren fiyat farkı kararnamesinin yaralara ilaç olmadığını belirtti. Yıldırım, hususla ilgili şunları söylemiş oldu:
“Düzenleme, inşaat dalı ile onun direkt ve dolaylı tesiri altındaki fazlaca sayıdaki alt kesimin problemlerine deva olmaktan uzak kalmış ve bölümün en değerli beklentisi olan tasfiye hakkına da yer verilmemiştir. ötürüsıyla kamu müteahhitlerinin birçoğu ne yazık ki ifl asın eşiğine gelmiş durumda. Şayet bu yaralar sarılmaz, bölümün yaşadığı meselelere tatmin edici ve kalıcı tahliller getirilmezse ekonomimizde hayli daha derin yaralar açılması işten bile değil. Taleplerimiz binlerce kişinin ekmek kapısının kapanmasını önlemek için. Türkiye’deki 80 bine yakın müteahhittin ticari faaliyetlerinin durması demek bir milyona yakın personelin direkt işsiz kalması manasına geliyor ki bunun ekonomik ve toplumsal sonuçları da ağır olacaktır. Kamuya iş yapan müteahhitler için en acil alınacak önlemler; ek fiyat farkının devam eden işler için iş bitim müddetine kadar ödenmesi ile bir arada başlamamış yahut yüzde 50’den az ilerlemiş işler için tasfiye hakkı getirilmesidir.”
“Tılsın bozuldu, inşaat işi ateşten gömlek”
Maliyet artışlarının inşaat dalındaki firmaları önemli bir çıkmaza soktuğunu kaydeden Afyonkarahisar Endüstrici ve İş Adamları Derneği (AFSİAD) Lideri Kadir Sayın, “Özellikle devletten kamu ihalesi alan alt-üst yapı ve bina inşaatı yapan müteahhit şirketler para kazanmayı bırakın daima ziyan ediyor ve taahhütlerini tamamlamakta kahır yaşıyor. Öz sermayelerini kullanarak taahhütlerini yerine getirmeye çalışıyor fakat bu kısa vade için bile sürdürülebilir değil. Bu şirketler için ağır bir darbe demektir. İnşaat bölümünün tılsımı bozuldu” dedi. Kamu müteahhitlerinin taahhütleri için devletten acil olarak ortadaki yeni fiyatlara göre fiyat farkının karşılanması ya da fesih kararnamesi hakkı verilmesini beklediklerini kaydeden Sayın, şöyleki konuştu: “Bu bahiste bir tedbir alınmazsa kamu yatırımları kilitlenebilir hatta durabilir ve firmalar ifl aslarla karşılaşabilir. Kesimdeki birtakım firmalar teminat mektuplarını yakacak noktaya kadar geldi. Teminat mektuplarının yakılması şirketlerin geleceğini yok etmesi demek. tekrar hiç bir kamu ihalesine giremezler. Ziyanlarını karşılayamaz. İnşaatçıların için bu durum ateşten gömlek demek. Maliyet artışları niçiniyle oluşan aktüel fiyat farkının giderilmesi, fesih hakkı tanınarak bir daha ihale sürecinin başlatılması gerekiyor. Firmalara kararnamelerle fesih hakkı tanınması ve fiyat farkının giderilmesi inşaat dalının geleceği açısından kıymet taşıyor. Bölümümüz ülke iktisadı için uzun yıllardır kaldıraç nazaranvi yapıyor. Yanında biroldukça dalı etkileyeceği üzere şirketlerin bu süreçte ziyan görmesi, işsizliği de tetikleyecektir.”
“KAMU İNŞAATLARI YARIM KALACAK”
Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri Hüsnü Serteser, “Belirlenecek fiyat farkının inşaat gereçlerinde yaşanan enfl asyon oranına paralel artmaması, biroldukça inşaat firmasının batmasına ve kamu inşaat işlerinin yarım kalmasına sebep olacak” dedi. Sürer şöyleki devam etti: “bir daha ihaleye verilmesi, birebir işin şimdiki maliyetlerle 2-3 katına çıkmasına ve kamunun daha büyük ziyan etmesine sebep olacaktır. 31 Aralık 2021 tarihi ve öncesinde işi yüklenen müteahhitlere 1 Ocak 2022 tarihinden işin bitimine kadarki süreci kapsayacak biçimde, enfl asyon oranına paralel olacak biçimde fiyat farkı ödemesinin yapılması, fiziki gerçekleşmesi yüzde 50’nin altında kalıp gerek finansal, gerekse de teknik açıdan devam ettirilmesi mümkün olmayan kamuya ilişkin işler için şartsız ve cezasız ‘Tasfiye Hakkı’, işlerini devam ettirmek isteyen üstlenici firmalarına da müddet uzatma hakkı tanınmasını talep ediyoruz.”
“FİYAT FARKI VE TASFİYE HAKKI TANINMALI”
Eskişehir Ticaret Odası (ETO) Lideri Metin Güler, tüm dünyada emtia meblağlarının katlanmasıyla bir arada kamuya iş yapan müteahhitlerin güç durumda olduğunu belirterek, bu firmalara fiyat farkı verilmesi ve cezasız tasfiye hakkı tanınması gerektiğini söylemiş oldu.
Güler, “Emtia fiyatlarının süratle artması kamuya iş yapan müteahhitleri mağdur etti. İnşaat bölümü için hayati değer taşıyan tüm gereçlerin fiyatları global piyasalarda alt üst oldu. Demirden çimentoya kadar biroldukca eserde fiyatlar üçe ve hatta dörde katlandı. Bu durum hem gereç tedarik etmede tıpkı vakitte maliyet hesabında büyük sorun yaşatıyor” dedi.
Kamu ile iş yapan müteahhitlerin yaşadıkları bu sorunun tahlili için yüklenici firmalara fiyat farkı verilmesi gerektiğini belirten Güler, ayrıyeten bu firmalara cezasız tasfiye hakkı tanınması gerektiğini kaydetti.
İnşaat kesiminin maliyetlerini etkileyen emtia fiyatlarındaki artışın öngörülemez olduğunu aktaran Güler, “Kamu ile iş yapan inşaat dalındaki firmaların bu emtia fiyatlarıyla ayakta kalması ve faaliyetlerine devam etmesi mümkün değil.
Kamuyla iş yapan tüm firmaların fiyat farkı ve tasfiye hakkı beklentisi var. Devletin gerekli adımları atmasını bekliyoruz. Bugüne kadar düzgün niyetle mukavele yükümlülüklerini yerine getirmiş fakat global çaptaki fiyat artışlarından olumsuz etkilenerek taahhütlerini yerine getirmekte zorlanan firmalara da ek mühlet tanınması gerekiyor. Kesimde yaşanan mağduriyetin çözülmesi ile mümkün ifl asların önüne geçilebilir” tabirlerini kullandı.
Yatırım tavsiyesi içermez.
“Türkiye inşaat çöplüğüne dönecek”
Dünya’dan Hatice A. Özsökmen / Talip Öztürk’ün haberine nazaran seslerini duyurmak için Kamu Müteahhitleri Platformu ismi altında toplanan yaklaşık 2 bin firma, hükümetten bir an evvel dinamik fiyat farkı ödemesi, mühlet uzatımı, şartsız ve cezasız tasfiye hakkı istiyor.
Kamu Müteahhitleri Platformu Üyesi ve İtina İnşaat Kurucusu Emin İhtimam, ocak ayında yapılan ek fiyat kararnamesinin de sorunu çözmeye yetmediğini, firmaların iş yapamaz hale geldiğini söz ederek yaklaşan riske dikkat çekti.
“İnşaat maliyetleri yüzde 200- 300 oranında artarken firmaların bu türlü işlerine devam etmeleri mümkün değil. Kontratlarında fiyat farkı koşulu olmayan firmaların ifl ası kaçınılmaz görünüyor. Bu durum yalnızca firmaları değil Türkiye’yi de ifl asa gdolayır” diyen Emin İhtimam, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Türkiye’de istihdamın yüzde 6-7’si inşaat bölümünden geliyor. Lokomotif bölüm olarak inşaat yan dalları de ayakta tutuyor. Kamu projelerini alan firmalar olarak iş bitimine kadar dinamik fiyat farkı, müddet uzatımı ve tasfiye hakkı istiyoruz. Bu gerçekleşmezse Türkiye bir inşaat çöplüğüne dönecek. Kamu projeleri yarım kalacak. Bu bununla birlikte toplumsal ve siyasal sıkıntılara da niye olacak. Üç aydan bu yana 2 bine yakın firmanın bir ortaya geldiği bu platformda sesimizi duyurmaya çalışıyoruz”
“Müteahhitler yeni işlere başlayamıyor”
Gaziantep İnşaat Müteahhitleri Derneği Lideri Bora Kanevetçi de meslektaşlarının öngörülemeyen, yüksek ve denetimsiz fiyat artışlarından dolayı işe başlayamadığın, devam etmekte olan işlerini de bitirmekte zorlandığını kaydetti.
Kanevetçi, “Temel inşaat materyali olan başta beton, demir, çimento, pvc, cam, seramik ve öteki tüm kalemlerde epey fazla fiyat artışı var. Bilhassa birtakım kalemlerde meydana gelen artışlar dövizin, akaryakıtın, doğal gazın, elektriğin epeyce fazlaca üzerinde. Yapsat yapan meslektaşlarımız, inşaatı devam eden bir binada 1 TL’ye sattığı daireyi 2 TL’ye mal edemiyor. Bina bitinceye kadar oluşan ziyan ortada. bir hayli meslektaşımız ellerindeki işleri teslim etmek için uğraş gösteriyor. Yeni projelerde ise fiyat bile veremiyor çünkü maliyetini hesaplayamıyor. Bir öteki değerli meselemiz müteahhitler vadeli mal alamıyor. Hatta parasını peşin vermek istesen dahi evvelde temas yapamıyorsun. Hal bu biçimde olunca meslektaşlarımız ticaretlerini sürdürmekte zorlanıyorlar” diye konuştu.
“Bıçak kemiğe dayandı”
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Gaziantep Şube Lideri Burkay Güçyetmez ise art geriye yapılan artırımlara inşaat müteahhitlerinin dayanacak gücünün kalmadığını vurguladı. “Bıçak kemiğe dayandı” diyen Güçyetmez, şunları kaydetti: “Müteahhitlerin ve kesimin zora girmesinin başta işsizlik olmak üzere ülkemize ve ötürüsı ile vilayetimize epey taraflı toplumsal ve ekonomik berbat sonuçları olacaktır. İnşaat dalının nasıl düzlüğe çıkarılacağı istikametinde önemli kararlar alınmalı ve inşaat kesimi hemen desteklenmelidir. Girdi maliyetlerine yapılan artırımların durdurulması için ivedilikle yetkililer harekete geçmeli, ayrıcı da girdi maliyetlerini azaltıcı tedbir paketleri devreye sokulmalıdır. Ayrıyeten kamu müteahhitliği yapan meslektaşlarımıza işi tasfiye etme hakkı da tanınmalıdır.”
“Fiyat farkı kararnamesi yaralara ilaç olamadı”
Gaziantep Ticaret Odası Lideri Tuncay Yıldırım, dalın en büyük ıstırabı olan bu öngörülemez seviyedeki maliyet artışlarının telafisi için TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren fiyat farkı kararnamesinin yaralara ilaç olmadığını belirtti. Yıldırım, hususla ilgili şunları söylemiş oldu:
“Düzenleme, inşaat dalı ile onun direkt ve dolaylı tesiri altındaki fazlaca sayıdaki alt kesimin problemlerine deva olmaktan uzak kalmış ve bölümün en değerli beklentisi olan tasfiye hakkına da yer verilmemiştir. ötürüsıyla kamu müteahhitlerinin birçoğu ne yazık ki ifl asın eşiğine gelmiş durumda. Şayet bu yaralar sarılmaz, bölümün yaşadığı meselelere tatmin edici ve kalıcı tahliller getirilmezse ekonomimizde hayli daha derin yaralar açılması işten bile değil. Taleplerimiz binlerce kişinin ekmek kapısının kapanmasını önlemek için. Türkiye’deki 80 bine yakın müteahhittin ticari faaliyetlerinin durması demek bir milyona yakın personelin direkt işsiz kalması manasına geliyor ki bunun ekonomik ve toplumsal sonuçları da ağır olacaktır. Kamuya iş yapan müteahhitler için en acil alınacak önlemler; ek fiyat farkının devam eden işler için iş bitim müddetine kadar ödenmesi ile bir arada başlamamış yahut yüzde 50’den az ilerlemiş işler için tasfiye hakkı getirilmesidir.”
“Tılsın bozuldu, inşaat işi ateşten gömlek”
Maliyet artışlarının inşaat dalındaki firmaları önemli bir çıkmaza soktuğunu kaydeden Afyonkarahisar Endüstrici ve İş Adamları Derneği (AFSİAD) Lideri Kadir Sayın, “Özellikle devletten kamu ihalesi alan alt-üst yapı ve bina inşaatı yapan müteahhit şirketler para kazanmayı bırakın daima ziyan ediyor ve taahhütlerini tamamlamakta kahır yaşıyor. Öz sermayelerini kullanarak taahhütlerini yerine getirmeye çalışıyor fakat bu kısa vade için bile sürdürülebilir değil. Bu şirketler için ağır bir darbe demektir. İnşaat bölümünün tılsımı bozuldu” dedi. Kamu müteahhitlerinin taahhütleri için devletten acil olarak ortadaki yeni fiyatlara göre fiyat farkının karşılanması ya da fesih kararnamesi hakkı verilmesini beklediklerini kaydeden Sayın, şöyleki konuştu: “Bu bahiste bir tedbir alınmazsa kamu yatırımları kilitlenebilir hatta durabilir ve firmalar ifl aslarla karşılaşabilir. Kesimdeki birtakım firmalar teminat mektuplarını yakacak noktaya kadar geldi. Teminat mektuplarının yakılması şirketlerin geleceğini yok etmesi demek. tekrar hiç bir kamu ihalesine giremezler. Ziyanlarını karşılayamaz. İnşaatçıların için bu durum ateşten gömlek demek. Maliyet artışları niçiniyle oluşan aktüel fiyat farkının giderilmesi, fesih hakkı tanınarak bir daha ihale sürecinin başlatılması gerekiyor. Firmalara kararnamelerle fesih hakkı tanınması ve fiyat farkının giderilmesi inşaat dalının geleceği açısından kıymet taşıyor. Bölümümüz ülke iktisadı için uzun yıllardır kaldıraç nazaranvi yapıyor. Yanında biroldukça dalı etkileyeceği üzere şirketlerin bu süreçte ziyan görmesi, işsizliği de tetikleyecektir.”
“KAMU İNŞAATLARI YARIM KALACAK”
Afyonkarahisar Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri Hüsnü Serteser, “Belirlenecek fiyat farkının inşaat gereçlerinde yaşanan enfl asyon oranına paralel artmaması, biroldukça inşaat firmasının batmasına ve kamu inşaat işlerinin yarım kalmasına sebep olacak” dedi. Sürer şöyleki devam etti: “bir daha ihaleye verilmesi, birebir işin şimdiki maliyetlerle 2-3 katına çıkmasına ve kamunun daha büyük ziyan etmesine sebep olacaktır. 31 Aralık 2021 tarihi ve öncesinde işi yüklenen müteahhitlere 1 Ocak 2022 tarihinden işin bitimine kadarki süreci kapsayacak biçimde, enfl asyon oranına paralel olacak biçimde fiyat farkı ödemesinin yapılması, fiziki gerçekleşmesi yüzde 50’nin altında kalıp gerek finansal, gerekse de teknik açıdan devam ettirilmesi mümkün olmayan kamuya ilişkin işler için şartsız ve cezasız ‘Tasfiye Hakkı’, işlerini devam ettirmek isteyen üstlenici firmalarına da müddet uzatma hakkı tanınmasını talep ediyoruz.”
“FİYAT FARKI VE TASFİYE HAKKI TANINMALI”
Eskişehir Ticaret Odası (ETO) Lideri Metin Güler, tüm dünyada emtia meblağlarının katlanmasıyla bir arada kamuya iş yapan müteahhitlerin güç durumda olduğunu belirterek, bu firmalara fiyat farkı verilmesi ve cezasız tasfiye hakkı tanınması gerektiğini söylemiş oldu.
Güler, “Emtia fiyatlarının süratle artması kamuya iş yapan müteahhitleri mağdur etti. İnşaat bölümü için hayati değer taşıyan tüm gereçlerin fiyatları global piyasalarda alt üst oldu. Demirden çimentoya kadar biroldukca eserde fiyatlar üçe ve hatta dörde katlandı. Bu durum hem gereç tedarik etmede tıpkı vakitte maliyet hesabında büyük sorun yaşatıyor” dedi.
Kamu ile iş yapan müteahhitlerin yaşadıkları bu sorunun tahlili için yüklenici firmalara fiyat farkı verilmesi gerektiğini belirten Güler, ayrıyeten bu firmalara cezasız tasfiye hakkı tanınması gerektiğini kaydetti.
İnşaat kesiminin maliyetlerini etkileyen emtia fiyatlarındaki artışın öngörülemez olduğunu aktaran Güler, “Kamu ile iş yapan inşaat dalındaki firmaların bu emtia fiyatlarıyla ayakta kalması ve faaliyetlerine devam etmesi mümkün değil.
Kamuyla iş yapan tüm firmaların fiyat farkı ve tasfiye hakkı beklentisi var. Devletin gerekli adımları atmasını bekliyoruz. Bugüne kadar düzgün niyetle mukavele yükümlülüklerini yerine getirmiş fakat global çaptaki fiyat artışlarından olumsuz etkilenerek taahhütlerini yerine getirmekte zorlanan firmalara da ek mühlet tanınması gerekiyor. Kesimde yaşanan mağduriyetin çözülmesi ile mümkün ifl asların önüne geçilebilir” tabirlerini kullandı.
Yatırım tavsiyesi içermez.