İstanbul Sanayi Odası (İSO) Lideri Erdal Bahçıvan, “Sürekli yıpranan TL karşılığında oluşan ihracat artışının uzun vadeli bir muvaffakiyet getireceğine inanmıyoruz. 2021 Türkiye’sinde eski periyotların ‘yap devalüasyonu, artır ihracatı!’ zihniyetiyle yaşayan, finansal istikrardan uzaklaşıp devalüasyonlardan medet uman sanayici-ihracatçı olmak istemiyoruz” dedi.
İSO Meclisi’nin ekim ayı olağan toplantısında konuşan Bahçıvan, “Büyüme kıymetine enflasyon Türkiye’nin faydasına değil, asla kabul etmemeliyiz” diye konuştu.
Bahçıvan ayrıyeten, kurda yaşanan rekorlara dikkat çekerek “Yaşanan bu dalgalanmalar piyasaların inancını sarsarak en büyük markamız olan Türk Lirası’nı emanet ettiğimiz merkez bankamızın prestijine da gölge düşürüyor” dedi.
“Ancak itimat ve prestij kaybı olarak nitelediğimiz bu süreç tek bir kurum ile sonlu değil” diyen Bahçıvan, son senelerda Orta Vadeli Programlarda belirtilen kur ve enflasyon iddia maksatlarının tutmamasını da eleştirdi.
‘ÇÖZÜM KEŞKE FAİZ İNDİRMEK KADAR KOLAY OLSAYDI’
Bahçıvan, “bir epey sorunun bir ortada yaşandığı ve belirsizliklerin arttığı bu güç devirde, bizim olağan devirlerdeki Merkez Bankası anlayışından epey daha farklı, epey daha titiz, fazlaca daha dikkatli bir anlayışla hareket etmemiz gerekiyor” dedi.
“halbuki tam aksine, Merkez Bankamızın temel hedefi olan fiyat istikrarından uzaklaşıldığını görüyor ve bu durumun, bankanın destekleyici emeli olan finansal istikrarı da risk altına aldığına şahit oluyoruz” diyen Bahçıvan, şu biçimde devam etti:
“Bugün fiyat istikrarı ve finansal istikrar konusunda yaşadığımız meselelerin tahlili keşke yalnızca Merkez Bankası’nın faizleri indirmesi yahut artırmasıyla çözülebilecek kadar sıradan ve kolay olsaydı.
Her ne kadar faizlerin düşmesini hepimiz istek etsek de öteki tarafta hür piyasa şartlarında gerçekleşen fiyatlamalar var. Meçhullüğü ortadan kaldırmadığınız, itimat ve öngörülebilirliği artıramadığınız sürece düşük faizlerin olumlu tesirlerinin kısa müddetli olacağını, orta vadede finansal istikrar risklerinin artacağını asla unutmamalıyız.”
‘İTİBAR KAYBI TEK BİR KURUMLA SONLU DEĞİL’
Erdal Bahçıvan, itimat ve prestij kaybı ile isimlendirdikleri bu sürecin yalnızca tek bir kurum ile hudutlu olmadığını da vurgulayarak, tıpkı durumun çarpıcı bir öbür meselai de son senelerda “Orta Vadeli Program” yahut “Yeni İktisat Programı” isimleriyle açıklanan ve gelecek 3 yıla ait amaçların yer aldığı iktisat programlarında da gördüklerini söylemiş oldu.
“Geriye dönüp baktığımızda, 2018’de açıklanan programda dolar bazlı ulusal gelir iddialarında baz alınan dolar/TL kur var iseyımı 2021 yılı için 6,20 TL idi” diyen Bahçıvan, şöyleki devam etti:
“Bu iddia 2019’da açıklanan programda 6,41; 2020’de açıklanan programda ise 7,68 olarak güncellenmiş. çabucak hemen geçen eylülde açıklanan son programda bu yıl için 8,30; 2022 yılı içinse 9,27 olarak varsayım edilmiş.
‘YANILMALAR MAKSATLARI ALT ÜST EDİYOR’
Bugün duruma baktığımızda kur şimdiden en son yapılan iddia maksatlarını aşmış durumda. Enflasyona baktığımızda ise 2018 ve 2019’da açıklanan programlarda 2021 için TÜFE yıl sonu enflasyon gayesi yüzde 6 olarak belirlenmiş.
ondan sonrasında 2020’de açıklanan programda bu amaç yüzde 8’e yükseltilmiş; geçen ay açıklanan son programda ise yüzde 16,2 olarak öngörülmüş. Eylül ayında yüzde 20’ye yaklaşan enflasyonun baz tesirleri niçiniyle azalsa bile yıl sonunda yüzde 16,2’ye kadar gerilemesine pek ihtimal vermiyoruz.
Ayrıyeten ÜFE ile TÜFE içindeki makasın giderek açılması, sanayicilerimizin fiyatlamada yaşadıkları zorlukların kalıcı olabileceği ve enflasyonun daha üst düzeyde katılaşabileceği telaşlarını artırıyor.
Acı lakin gerçek: Yalnızca kur ve enflasyon gayelerindeki bu yanılmalar bile neredeyse tüm makro ekonomik maksatları alt üst etmeye yetiyor. Bu da planların tutarlılığını zayıflatarak çabucak hemen uygulamaya bile geçmeden kamuoyu nezdindeki inandırıcılığını kaybettiriyor.”
ÖNGÖRÜ YAPILAMIYOR
Bahçıvan, enflasyon-kur-faiz göstergelerindeki değişimler niçiniyle geleceğe yönelik öngörü yapmakta zorlandıklarına dikkat çekti.
“Sürekli fiyat istikrarı ve finansal istikrara vurgu yapmamızın sebebi, enflasyonist bir büyüme yapısının nitelikli ve sürdürülebilir olamayacağının farkında olmamızdır” diyen Bahçıvan, “Son 20 yıldır elde ettiğimiz değerli kazanımlardan asla vazgeçmemeliyiz, bunun karşılığı büyüme olsa bile. Büyüme kıymetine enflasyon görüşü ülkemizin faydasına değil, asla kabul etmemeliyiz” dedi.
‘CDS’LER ALINAN YARAYI GÖSTERİYOR’
Bahçıvan, yaşanan bu aksiliklerin tesirini Türkiye’nin risk primini ölçen CDS bedellerinde de açıkça gördüklerini söylemiş oldu.
TL’deki kıymet kayıplarının hızlandığı son üç yılda Türkiye’nin CDS risk priminin nadiren 300 puanın altına düşebildiğini anımsatan Bahçıvan, “Son günlerde 450’ler mertebesinde dolaşan CDS, Türkiye’ye olan inancın ve finansal istikrar beklentisinin önemli oranda yara aldığını ortaya koyuyor.
Bizim ne yapıp edip bunu 300’lerin altına indirerek, bir an evvel inanç ortamındaki bu aşınmayı gidermek ve kuvvetli, sürdürülebilir büyüme yolunda ilerlememiz gerekiyor” dedi.
‘ENFLASYON SOSYOLOJİK BİR PROBLEME DÖNÜŞTÜ’
Tüm kesitler için değerli bir belirsizlik ve tasa kaynağı olan enflasyonun bugün ekonomik bir sorun olmanın ötesinde sosyolojik bir meseleye da dönüştüğüne dikkat çeken Bahçıvan, şunları söylemiş oldu:
“Bir tarafta hayat pahalılığı niçiniyle alım gücü zayıflayan çalışan bölümün haklı, yüksek fiyat beklentileri, öbür tarafta artan girdi maliyetleri niçiniyle üreticilerin karşılaştığı kâr marjı baskısı tıpkı anda yaşanıyor. Bu durum, önümüzdeki devrin sıcak gündem unsurlarından biri olacaktır. Bu sıcak sürece değinirken, ekonomik rasyonaliteden kopmamanın tüm taraflar için değerli olduğu da dikkatlerden kaçırmamalıyız.
‘UYGAR VE VARLIKLI BİR ÜLKEDE YAŞAMAK İSTİYORUZ’
Hepimiz uygar, huzurlu, güçlü bir Türkiye’de yaşamak istiyoruz. Gelişmiş ülkelere baktığımızda bunu nasıl başardıklarını soruyoruz. Bu mucize nasıl yaratıldı? Aslında bu bir mucize değil. Yaşadıkları ‘huzurlu zenginlik’, yalnızca akıl ile gerçekçi ve uygulanabilir uzun vadeli planlamalar kararı ortaya çıkmış bir muvaffakiyetin kararıdur.”
Yatırım tavsiyesi içermez.
İSO Meclisi’nin ekim ayı olağan toplantısında konuşan Bahçıvan, “Büyüme kıymetine enflasyon Türkiye’nin faydasına değil, asla kabul etmemeliyiz” diye konuştu.
Bahçıvan ayrıyeten, kurda yaşanan rekorlara dikkat çekerek “Yaşanan bu dalgalanmalar piyasaların inancını sarsarak en büyük markamız olan Türk Lirası’nı emanet ettiğimiz merkez bankamızın prestijine da gölge düşürüyor” dedi.
“Ancak itimat ve prestij kaybı olarak nitelediğimiz bu süreç tek bir kurum ile sonlu değil” diyen Bahçıvan, son senelerda Orta Vadeli Programlarda belirtilen kur ve enflasyon iddia maksatlarının tutmamasını da eleştirdi.
‘ÇÖZÜM KEŞKE FAİZ İNDİRMEK KADAR KOLAY OLSAYDI’
Bahçıvan, “bir epey sorunun bir ortada yaşandığı ve belirsizliklerin arttığı bu güç devirde, bizim olağan devirlerdeki Merkez Bankası anlayışından epey daha farklı, epey daha titiz, fazlaca daha dikkatli bir anlayışla hareket etmemiz gerekiyor” dedi.
“halbuki tam aksine, Merkez Bankamızın temel hedefi olan fiyat istikrarından uzaklaşıldığını görüyor ve bu durumun, bankanın destekleyici emeli olan finansal istikrarı da risk altına aldığına şahit oluyoruz” diyen Bahçıvan, şu biçimde devam etti:
“Bugün fiyat istikrarı ve finansal istikrar konusunda yaşadığımız meselelerin tahlili keşke yalnızca Merkez Bankası’nın faizleri indirmesi yahut artırmasıyla çözülebilecek kadar sıradan ve kolay olsaydı.
Her ne kadar faizlerin düşmesini hepimiz istek etsek de öteki tarafta hür piyasa şartlarında gerçekleşen fiyatlamalar var. Meçhullüğü ortadan kaldırmadığınız, itimat ve öngörülebilirliği artıramadığınız sürece düşük faizlerin olumlu tesirlerinin kısa müddetli olacağını, orta vadede finansal istikrar risklerinin artacağını asla unutmamalıyız.”
‘İTİBAR KAYBI TEK BİR KURUMLA SONLU DEĞİL’
Erdal Bahçıvan, itimat ve prestij kaybı ile isimlendirdikleri bu sürecin yalnızca tek bir kurum ile hudutlu olmadığını da vurgulayarak, tıpkı durumun çarpıcı bir öbür meselai de son senelerda “Orta Vadeli Program” yahut “Yeni İktisat Programı” isimleriyle açıklanan ve gelecek 3 yıla ait amaçların yer aldığı iktisat programlarında da gördüklerini söylemiş oldu.
“Geriye dönüp baktığımızda, 2018’de açıklanan programda dolar bazlı ulusal gelir iddialarında baz alınan dolar/TL kur var iseyımı 2021 yılı için 6,20 TL idi” diyen Bahçıvan, şöyleki devam etti:
“Bu iddia 2019’da açıklanan programda 6,41; 2020’de açıklanan programda ise 7,68 olarak güncellenmiş. çabucak hemen geçen eylülde açıklanan son programda bu yıl için 8,30; 2022 yılı içinse 9,27 olarak varsayım edilmiş.
‘YANILMALAR MAKSATLARI ALT ÜST EDİYOR’
Bugün duruma baktığımızda kur şimdiden en son yapılan iddia maksatlarını aşmış durumda. Enflasyona baktığımızda ise 2018 ve 2019’da açıklanan programlarda 2021 için TÜFE yıl sonu enflasyon gayesi yüzde 6 olarak belirlenmiş.
ondan sonrasında 2020’de açıklanan programda bu amaç yüzde 8’e yükseltilmiş; geçen ay açıklanan son programda ise yüzde 16,2 olarak öngörülmüş. Eylül ayında yüzde 20’ye yaklaşan enflasyonun baz tesirleri niçiniyle azalsa bile yıl sonunda yüzde 16,2’ye kadar gerilemesine pek ihtimal vermiyoruz.
Ayrıyeten ÜFE ile TÜFE içindeki makasın giderek açılması, sanayicilerimizin fiyatlamada yaşadıkları zorlukların kalıcı olabileceği ve enflasyonun daha üst düzeyde katılaşabileceği telaşlarını artırıyor.
Acı lakin gerçek: Yalnızca kur ve enflasyon gayelerindeki bu yanılmalar bile neredeyse tüm makro ekonomik maksatları alt üst etmeye yetiyor. Bu da planların tutarlılığını zayıflatarak çabucak hemen uygulamaya bile geçmeden kamuoyu nezdindeki inandırıcılığını kaybettiriyor.”
ÖNGÖRÜ YAPILAMIYOR
Bahçıvan, enflasyon-kur-faiz göstergelerindeki değişimler niçiniyle geleceğe yönelik öngörü yapmakta zorlandıklarına dikkat çekti.
“Sürekli fiyat istikrarı ve finansal istikrara vurgu yapmamızın sebebi, enflasyonist bir büyüme yapısının nitelikli ve sürdürülebilir olamayacağının farkında olmamızdır” diyen Bahçıvan, “Son 20 yıldır elde ettiğimiz değerli kazanımlardan asla vazgeçmemeliyiz, bunun karşılığı büyüme olsa bile. Büyüme kıymetine enflasyon görüşü ülkemizin faydasına değil, asla kabul etmemeliyiz” dedi.
‘CDS’LER ALINAN YARAYI GÖSTERİYOR’
Bahçıvan, yaşanan bu aksiliklerin tesirini Türkiye’nin risk primini ölçen CDS bedellerinde de açıkça gördüklerini söylemiş oldu.
TL’deki kıymet kayıplarının hızlandığı son üç yılda Türkiye’nin CDS risk priminin nadiren 300 puanın altına düşebildiğini anımsatan Bahçıvan, “Son günlerde 450’ler mertebesinde dolaşan CDS, Türkiye’ye olan inancın ve finansal istikrar beklentisinin önemli oranda yara aldığını ortaya koyuyor.
Bizim ne yapıp edip bunu 300’lerin altına indirerek, bir an evvel inanç ortamındaki bu aşınmayı gidermek ve kuvvetli, sürdürülebilir büyüme yolunda ilerlememiz gerekiyor” dedi.
‘ENFLASYON SOSYOLOJİK BİR PROBLEME DÖNÜŞTÜ’
Tüm kesitler için değerli bir belirsizlik ve tasa kaynağı olan enflasyonun bugün ekonomik bir sorun olmanın ötesinde sosyolojik bir meseleye da dönüştüğüne dikkat çeken Bahçıvan, şunları söylemiş oldu:
“Bir tarafta hayat pahalılığı niçiniyle alım gücü zayıflayan çalışan bölümün haklı, yüksek fiyat beklentileri, öbür tarafta artan girdi maliyetleri niçiniyle üreticilerin karşılaştığı kâr marjı baskısı tıpkı anda yaşanıyor. Bu durum, önümüzdeki devrin sıcak gündem unsurlarından biri olacaktır. Bu sıcak sürece değinirken, ekonomik rasyonaliteden kopmamanın tüm taraflar için değerli olduğu da dikkatlerden kaçırmamalıyız.
‘UYGAR VE VARLIKLI BİR ÜLKEDE YAŞAMAK İSTİYORUZ’
Hepimiz uygar, huzurlu, güçlü bir Türkiye’de yaşamak istiyoruz. Gelişmiş ülkelere baktığımızda bunu nasıl başardıklarını soruyoruz. Bu mucize nasıl yaratıldı? Aslında bu bir mucize değil. Yaşadıkları ‘huzurlu zenginlik’, yalnızca akıl ile gerçekçi ve uygulanabilir uzun vadeli planlamalar kararı ortaya çıkmış bir muvaffakiyetin kararıdur.”
Yatırım tavsiyesi içermez.