İş insanı Ethem Sancak, Çin İş Geliştirme ve Dostluk Derneği’nin düzenlediği 1. Milletlerarası Jenerasyon ve Yol Türkiye Sempozyumu’na katıldı. Sempozyumun, “Dijital İpek Yolu ve Tarım” başlıklı 2. gün 2. oturumunda konuşan Sancak, yükselen Asya’nın kendi pahaları ve sistemleriyle yeni bir dünya ve uygarlık inşa ettiğini söylemiş oldu.
Ethem Sancak’ın konuşmasında öne çıkan kısımlar şu biçimde:
TARIM İNSANLIĞIN EN TEMEL DEĞERİ
“Çin İş Derneği kurucusu Adnan Akfırat’ın neredeyse 40 yıllık arkadaşıyım. Girişimciyim. Medya, teknoloji, ilaç, bir sürü teşebbüs işine girdim çıktım. Neredeyse 40 yıldır, dilim döndüğünce, tarımın şayet olmazsa olmaz bir bölüm olduğunu, insanın en temel pahasının tarım olduğunu daima anlatmaya çalışıyorum.
seneler evvel TÜSİAD’ın YK üyeliğini yaptığım bir periyotta kürsüden şunları demiştim: “Tarımla uğraşmalıyız, saygıdeğer iş adamları. Uğraşamazsak geleceğimiz tehlikede. Çocuklarımız, torunlarımız aç kalabilirler, kıtlıkla karşılaşabilirler. İnsanlık tarihinde bu kıtlıklar olmuş. O denli fazlaca da uzak bir vakit da değil. Örneğin İrlanda’da beşerler kıtlık hayatışlar, göçmek zorunda kalmış. Deva Osmanlı olmuş. Osmanlı olmasa, tahminen de İrlanda ıssız bir adaydı yahut kimler yaşardı muhakkak değil.”
KÜRESELLEŞME TARIMA KÜSTÜRDÜ
Neredeyse 30-40 yıl evvel neoliberal sistem ve globalleşme denilen aldatmacanın tesiriyle dünya nüfusunun yaklaşık 3’te 2’si tarıma küstü. Tarım, aşağılanan bir kesim haline dönüştürüldü insan dimağında. Tarımla uğraşan geniş nüfuslar zoraki göçlerle kentlere yığıldılar. Hakikaten dünya bugün onun büyük badiresini çekiyor.
Bir Rusya-Ukrayna krizinin kararı, tedarik zincirleri kırılınca, artık çağdaş çağda dünyanın saygın yayınları yaklaşan bir büyük kıtlıktan bahsetmeye başladı. Bu bir gerçek.
her neyse ki bir musibet, bin nasihatten düzgündür. Umarım ki insanlık bundan sonuçlar çıkartır ve insanlığın geleceği kararmadan bir çıkış yolu bulur.
Bu çıkış yolunun şayet olmazsa olmazı, Nesil ve Yol stratejisi çerçevesinde, insanlık tarafınca kabul edilebilir rasyonel kurallara uyan bir dünya doğar ve bu dünyada oluşan kurallar ve kurallarla ki bunların insan onurunu temel alması lazım, adil olması lazım, bunlara uygun Asya’da geçmiş senelerda olduğu üzere yeni bir medeniyet gelir ve insanlığın anası Asya bir daha kendi yavrusu beşere sahip çıkar.
BATI, UYGARLIK KUŞUNU KESTİ
Çünkü maalesef Atlantik ve Batı, beşere bedel vermediği için, paraya taptığı için, bütün parlak telaffuzlarına karşın insanlığa yeterli bir gelecek inşa edemedi. Onlar da artık itiraf ediyorlar, bu gidişle insanlık bir felakete toslayacak ve büyük bir yıkım çıkacak.
Yani yaklaşık 500 yıl evvel Doğulular olarak Batılılara teslim ettiğimiz uygarlık kuşunu, daha çoğaltıp geliştireceklerine kesip yeme yolunu seçtiler. Ve uygarlık boğulmayla yüz yüze geldi. Artık bu uygarlık kuşu, Kaf Dağı’nın ardındaki Anka kuşu, bir daha doğduğu topraklara, Asya’ya dönecek ve oradan bir daha insanlık doğacak, yeni kurallar doğacak.
Kuşak ve Yol projesi aslında bu. Buna kara çalan Batılı düşünürler, Jenerasyon ve Yol projesini bir Çin projesi olarak insanlara anlattılar. Bu bir Çin projesi değil.
Bu bir uygarlık yolu aslında. Orada hapsedilmiş hazineler, zenginlikler, bilgi baruttan kağıda kadar bütün bilgi birikimi Asya’yı geçerek Akdeniz medeniyetiyle birleşiyor ve insanlık öteki bir safhaya geçiyor, büyük uygarlıklar doğuyor.
UYGARLIK BU YOLDA DOĞUYOR
örneğin o yol üstündeki Türkler, Asya çobanlarından oluşan Türk kavimleri bin yıl ortasında üç büyük imparatorluk inşa ediyorlar. Büyük Selçuklu, o yolun nimetleri üzerinde yükseliyor. Gerisinden Eyyübi İmparatorluğu, daha sonra Memlük. daha sonrasında insanlık tarihinin gördüğü en büyük ekonomik tertip olan Osmanlı İmparatorluğu. Ve Türkler yetiştirdikleri kozmik çapta binin üstüne bilim insanıyla, ölmüş antik Roma ve Yunan medeniyetlerini bir daha canlandırıyorlar ve insanlığa ışık oluyorlar. Büyük servetler, büyük zenginlikler doğuyor. İnsanlık karnını doyurmaya başlıyor bu yol yardımıyla ve insanlık kimliğini buluyor. Bilim gelişiyor, sanat, gelişiyor, ticaret gelişiyor, insan kendi etiğini yaratıyor, kentler doğuyor, müzik doğuyor, kimya doğuyor, matematik, astronomi doğuyor, uzay bilinmeye başlanıyor. Bütün bunlar o tarihi İpekyolu’nun yardımıyla oluyor. daha sonra ne oluyorsa oluyor, Batı’ya geçiyor bu uygarlık.
‘ELİMİZDE BİLGİSAYARLARLA AÇLIKTAN ÖLECEĞİZ’
Tarihi İpekyolu’nun üstünde doğan bütün medeniyetlerin, Türklerin, Farsların, Hintlerin, Çinlilerin ideolojisinin temelinde, “her şey insan içindir” var. Dinleri de, yaklaşımları da insanı temel alır. İnsan, Allah’ın yer yüzündeki halifesidir. En kutsal varlıktır.
Ama Batı’ya geçince uygarlık, Tanrı’yı bitiriyorlar ve paraya tapmaya başlıyorlar. İlah, para oluyor. Paranın halifesi de insan değil. Para endeksli Batı medeniyeti, tahminen bir kadro kullandığımız teknolojileri ürettiler lakin onların hiç birisi para etmiyor. örneğin bilgisayarları yarattılar, hepimiz hayranlıkla kullanıyoruz. Lakin bir kıtlıkta, bilgisayarlar kimsenin karnını doyurmaz. Yani elimizde bilgisayarlarla açlıktan öleceğiz. Elimizde gelişmiş aletler, yapay zeka olacak lakin biz açlıktan öleceğiz.
DİJİTAL İPEKYOLU’NDA TARIM
İnsanın üç temel dürtüsü var, barınma ve güvenlik, birisi beslenme, oburu de üreme ve geleceğe kalma. Bu üç temel işlev belirliyor insanı ve beşere bağlı alakaları. Yeni, çağdaş İpekyolu’nda dijital gücü ve kaynağı kullanacağız ve muhtaçlık olan üç temel ögenin artması, gelişmesi, insan refahı için yardımcı olarak bunlardan yararlanacağız.
Tarımda da bu biçimde. Tarımın aslı toprak, güneş, sudur. Bunlar var ise tarım olur. Gelişen teknolojileri bu alanlardaki randımanı arttırmak için kullanmalıyız. Bu manada da memleketler arası iş birlikleri yapmalıyız. Birbirlerinin pahasını arttıracak yeni kimyasallar bulmak, besinin protein bedelini yükseltecek yeni teknolojiler uygulamak. Ancak işin aslı, toprağı bedel vermek, suya kıymet vermek, onu arttırmaya çalışmak ve güneş gücünü de kullanmak.
Modern İpekyolu’nda dijitalleşme ve tarım dediğimizde benim anladığım, bu teknolojik imkanları, bu nesli faaliyete geçirecek Asyalı ülkelerin paylaşmaları lazım. Dijital sistem buna yarar ve imkân sağlıyor.
‘KENDİ DİJİTAL DÜNYAMIZI YARATACAĞIZ’
Bizim bu Dijital İpekyolu’nu oluşturabilmemiz için Asyatik kavimler ne yapmalı? Kendi internetlerini, dijital dünyalarını oluşturmalılar. Bunu oluşturmadıkları sürece yeni bir dünya, yeni bir iktisat, yeni bir uygarlık yaratmaları mümkün değil.
Altmış tane Batılı ülke, fırsat bu fırsat deyip, Rusların bütün paralarına, mülklerine el koydular. Hiç yargı, mahkeme sonucu olmadan. hiçbirleşmiş Milletler sonucu olmadan. Tam bir insanlığın ilkel vaktindeki vahşet devri. Asurbanipal yahut Nebukadnezar bile bu biçimde yapmamıştır. Tarihin en büyük despotları bile bu kadar despot olmamışlardır.
Ve buna karşı, yeni İpekyolu ki ben buna yoldan öte ayağa kalkan ve bir daha doğan Asya uygarlığı diyorum, bu uygarlığın bir daha yükselebilmesi için bizim kendimize has, bu Batılı ülkelere muhtaç olmayacağımız sistemleri inşa etmemiz lazım.”
Yatırım tavsiyesi içermez.
Ethem Sancak’ın konuşmasında öne çıkan kısımlar şu biçimde:
TARIM İNSANLIĞIN EN TEMEL DEĞERİ
“Çin İş Derneği kurucusu Adnan Akfırat’ın neredeyse 40 yıllık arkadaşıyım. Girişimciyim. Medya, teknoloji, ilaç, bir sürü teşebbüs işine girdim çıktım. Neredeyse 40 yıldır, dilim döndüğünce, tarımın şayet olmazsa olmaz bir bölüm olduğunu, insanın en temel pahasının tarım olduğunu daima anlatmaya çalışıyorum.
seneler evvel TÜSİAD’ın YK üyeliğini yaptığım bir periyotta kürsüden şunları demiştim: “Tarımla uğraşmalıyız, saygıdeğer iş adamları. Uğraşamazsak geleceğimiz tehlikede. Çocuklarımız, torunlarımız aç kalabilirler, kıtlıkla karşılaşabilirler. İnsanlık tarihinde bu kıtlıklar olmuş. O denli fazlaca da uzak bir vakit da değil. Örneğin İrlanda’da beşerler kıtlık hayatışlar, göçmek zorunda kalmış. Deva Osmanlı olmuş. Osmanlı olmasa, tahminen de İrlanda ıssız bir adaydı yahut kimler yaşardı muhakkak değil.”
KÜRESELLEŞME TARIMA KÜSTÜRDÜ
Neredeyse 30-40 yıl evvel neoliberal sistem ve globalleşme denilen aldatmacanın tesiriyle dünya nüfusunun yaklaşık 3’te 2’si tarıma küstü. Tarım, aşağılanan bir kesim haline dönüştürüldü insan dimağında. Tarımla uğraşan geniş nüfuslar zoraki göçlerle kentlere yığıldılar. Hakikaten dünya bugün onun büyük badiresini çekiyor.
Bir Rusya-Ukrayna krizinin kararı, tedarik zincirleri kırılınca, artık çağdaş çağda dünyanın saygın yayınları yaklaşan bir büyük kıtlıktan bahsetmeye başladı. Bu bir gerçek.
her neyse ki bir musibet, bin nasihatten düzgündür. Umarım ki insanlık bundan sonuçlar çıkartır ve insanlığın geleceği kararmadan bir çıkış yolu bulur.
Bu çıkış yolunun şayet olmazsa olmazı, Nesil ve Yol stratejisi çerçevesinde, insanlık tarafınca kabul edilebilir rasyonel kurallara uyan bir dünya doğar ve bu dünyada oluşan kurallar ve kurallarla ki bunların insan onurunu temel alması lazım, adil olması lazım, bunlara uygun Asya’da geçmiş senelerda olduğu üzere yeni bir medeniyet gelir ve insanlığın anası Asya bir daha kendi yavrusu beşere sahip çıkar.
BATI, UYGARLIK KUŞUNU KESTİ
Çünkü maalesef Atlantik ve Batı, beşere bedel vermediği için, paraya taptığı için, bütün parlak telaffuzlarına karşın insanlığa yeterli bir gelecek inşa edemedi. Onlar da artık itiraf ediyorlar, bu gidişle insanlık bir felakete toslayacak ve büyük bir yıkım çıkacak.
Yani yaklaşık 500 yıl evvel Doğulular olarak Batılılara teslim ettiğimiz uygarlık kuşunu, daha çoğaltıp geliştireceklerine kesip yeme yolunu seçtiler. Ve uygarlık boğulmayla yüz yüze geldi. Artık bu uygarlık kuşu, Kaf Dağı’nın ardındaki Anka kuşu, bir daha doğduğu topraklara, Asya’ya dönecek ve oradan bir daha insanlık doğacak, yeni kurallar doğacak.
Kuşak ve Yol projesi aslında bu. Buna kara çalan Batılı düşünürler, Jenerasyon ve Yol projesini bir Çin projesi olarak insanlara anlattılar. Bu bir Çin projesi değil.
Bu bir uygarlık yolu aslında. Orada hapsedilmiş hazineler, zenginlikler, bilgi baruttan kağıda kadar bütün bilgi birikimi Asya’yı geçerek Akdeniz medeniyetiyle birleşiyor ve insanlık öteki bir safhaya geçiyor, büyük uygarlıklar doğuyor.
UYGARLIK BU YOLDA DOĞUYOR
örneğin o yol üstündeki Türkler, Asya çobanlarından oluşan Türk kavimleri bin yıl ortasında üç büyük imparatorluk inşa ediyorlar. Büyük Selçuklu, o yolun nimetleri üzerinde yükseliyor. Gerisinden Eyyübi İmparatorluğu, daha sonra Memlük. daha sonrasında insanlık tarihinin gördüğü en büyük ekonomik tertip olan Osmanlı İmparatorluğu. Ve Türkler yetiştirdikleri kozmik çapta binin üstüne bilim insanıyla, ölmüş antik Roma ve Yunan medeniyetlerini bir daha canlandırıyorlar ve insanlığa ışık oluyorlar. Büyük servetler, büyük zenginlikler doğuyor. İnsanlık karnını doyurmaya başlıyor bu yol yardımıyla ve insanlık kimliğini buluyor. Bilim gelişiyor, sanat, gelişiyor, ticaret gelişiyor, insan kendi etiğini yaratıyor, kentler doğuyor, müzik doğuyor, kimya doğuyor, matematik, astronomi doğuyor, uzay bilinmeye başlanıyor. Bütün bunlar o tarihi İpekyolu’nun yardımıyla oluyor. daha sonra ne oluyorsa oluyor, Batı’ya geçiyor bu uygarlık.
‘ELİMİZDE BİLGİSAYARLARLA AÇLIKTAN ÖLECEĞİZ’
Tarihi İpekyolu’nun üstünde doğan bütün medeniyetlerin, Türklerin, Farsların, Hintlerin, Çinlilerin ideolojisinin temelinde, “her şey insan içindir” var. Dinleri de, yaklaşımları da insanı temel alır. İnsan, Allah’ın yer yüzündeki halifesidir. En kutsal varlıktır.
Ama Batı’ya geçince uygarlık, Tanrı’yı bitiriyorlar ve paraya tapmaya başlıyorlar. İlah, para oluyor. Paranın halifesi de insan değil. Para endeksli Batı medeniyeti, tahminen bir kadro kullandığımız teknolojileri ürettiler lakin onların hiç birisi para etmiyor. örneğin bilgisayarları yarattılar, hepimiz hayranlıkla kullanıyoruz. Lakin bir kıtlıkta, bilgisayarlar kimsenin karnını doyurmaz. Yani elimizde bilgisayarlarla açlıktan öleceğiz. Elimizde gelişmiş aletler, yapay zeka olacak lakin biz açlıktan öleceğiz.
DİJİTAL İPEKYOLU’NDA TARIM
İnsanın üç temel dürtüsü var, barınma ve güvenlik, birisi beslenme, oburu de üreme ve geleceğe kalma. Bu üç temel işlev belirliyor insanı ve beşere bağlı alakaları. Yeni, çağdaş İpekyolu’nda dijital gücü ve kaynağı kullanacağız ve muhtaçlık olan üç temel ögenin artması, gelişmesi, insan refahı için yardımcı olarak bunlardan yararlanacağız.
Tarımda da bu biçimde. Tarımın aslı toprak, güneş, sudur. Bunlar var ise tarım olur. Gelişen teknolojileri bu alanlardaki randımanı arttırmak için kullanmalıyız. Bu manada da memleketler arası iş birlikleri yapmalıyız. Birbirlerinin pahasını arttıracak yeni kimyasallar bulmak, besinin protein bedelini yükseltecek yeni teknolojiler uygulamak. Ancak işin aslı, toprağı bedel vermek, suya kıymet vermek, onu arttırmaya çalışmak ve güneş gücünü de kullanmak.
Modern İpekyolu’nda dijitalleşme ve tarım dediğimizde benim anladığım, bu teknolojik imkanları, bu nesli faaliyete geçirecek Asyalı ülkelerin paylaşmaları lazım. Dijital sistem buna yarar ve imkân sağlıyor.
‘KENDİ DİJİTAL DÜNYAMIZI YARATACAĞIZ’
Bizim bu Dijital İpekyolu’nu oluşturabilmemiz için Asyatik kavimler ne yapmalı? Kendi internetlerini, dijital dünyalarını oluşturmalılar. Bunu oluşturmadıkları sürece yeni bir dünya, yeni bir iktisat, yeni bir uygarlık yaratmaları mümkün değil.
Altmış tane Batılı ülke, fırsat bu fırsat deyip, Rusların bütün paralarına, mülklerine el koydular. Hiç yargı, mahkeme sonucu olmadan. hiçbirleşmiş Milletler sonucu olmadan. Tam bir insanlığın ilkel vaktindeki vahşet devri. Asurbanipal yahut Nebukadnezar bile bu biçimde yapmamıştır. Tarihin en büyük despotları bile bu kadar despot olmamışlardır.
Ve buna karşı, yeni İpekyolu ki ben buna yoldan öte ayağa kalkan ve bir daha doğan Asya uygarlığı diyorum, bu uygarlığın bir daha yükselebilmesi için bizim kendimize has, bu Batılı ülkelere muhtaç olmayacağımız sistemleri inşa etmemiz lazım.”
Yatırım tavsiyesi içermez.