Dünya gazetesi müellifi Bader Arslan inşaat kesiminde yaşanan daralmayı yazdı…
Geçen hafta açıklanan GSYH datalarında tüketim harcamalarının birinci çeyrekte yüzde 19,5 büyüdüğünü gördük. Buna karşılık yatırımlar yalnızca yüzde 1,1. Yatırımlardaki bu hudutlu büyümenin sebebi inşaat yatırımlarındaki daralma.
Biliyorsunuz yatırımların iki ana kalemi var: İnşaat ve makine-teçhizat. İnşaat yatırımları birinci çeyrekte yüzde 9,8 daralırken, makine-teçhizat yatırımları yüzde 10,5 büyüdü.
Yukarıdaki grafik inşaat ve makine yatırımlarındaki büyüme seyrini gösteriyor. 2019 başından itibaren ikisi içindeki fark makine yatırımları lehine açılmış durumda. İnşaat yatırımları hakkında dikkat çeken iki nokta var:
1-İnşaat yatırımları son 15 çeyreğin 13’ünde küçüldü.
2-İnşaat yatırımları bu biçimdece 2013’teki düzebir daha gerilemiş oldu. Hatırlayalım: İnşaat yatırımları ile konut satışları birbirine karıştırılmamalı.
Ekonomi literatüründe birincisi (yani konut, fabrika, iş merkezi vb inşaat etmek) yatırım iken, ikincisi tüketim başlığına giriyor. İktisat bilimi açısından konut satın almak bir tüketim davranışı olmakla bir arada, son periyottaki fiyat artışları (alternatif getirileri epeyce daha düşük olduğu için) konut almayı, beşerler için bir yatırım aracına dönüştürdü.
Ancak fiyatlar o denli yükseldi ki; artık 0,99 faizle dahi konut almak, orta gelirli bir aile için imkansız hale geldi. Durum bu biçimde olunca, yeni konut alımı üst gelir kümesi için bir tercih oldu. Bu niçinle alıcı-satıcı sayısı da azalmaya başladı.
Konut piyasasının canlanması için ya meblağların düşmesi ya da insanların gelirlerinin artması gerek. Bu da yakın vakitte muhtemel değil. Bu niçinle önümüzdeki periyotta inşaat yatırımlarında bir canlanma beklememeli.
Mayıs boyunca TL yüzde 10’u aşan paha kaybı yaşadı. Bunun gerçek kuru nasıl etkilediğini bugün öğlenden daha sonra goreceğiz.
Aralık ayında 47,7 ile şimdiye kadarki en düşük düzebir daha inen gerçek efektif döviz kuru, izleyen üç ay boyunca yavaşça toparlanmış ve martta 57’ye yükselmişti.
Bu datalar, ülkeler ortası enflasyon farklarını baz alarak, TL’nin ticaret ortaklarımızın para ünitelerine nazaran yaklaşık olarak yüzde 40 bedelsiz olduğunu gösteriyor. Bu hafta nisan inşaat maliyet endeksi açıklanacak.
Martta endeks 500’ün üzerine çıkmıştı. Geçen yıl bu günlere bakılırsa endeks iki katına ulaşmış durumda. 2015’ten bugüne dek ise beş katına ulaştı.
Maliyetlerdeki artışın ana sebebi kur artışı. Bunun yanında hammadde meblağlarının global bazda yükselişinin de tesiri var.
Ancak TL’deki paha kaybı, global fiyat artışından epeyce daha büyük bir tesire sahip.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Geçen hafta açıklanan GSYH datalarında tüketim harcamalarının birinci çeyrekte yüzde 19,5 büyüdüğünü gördük. Buna karşılık yatırımlar yalnızca yüzde 1,1. Yatırımlardaki bu hudutlu büyümenin sebebi inşaat yatırımlarındaki daralma.
Biliyorsunuz yatırımların iki ana kalemi var: İnşaat ve makine-teçhizat. İnşaat yatırımları birinci çeyrekte yüzde 9,8 daralırken, makine-teçhizat yatırımları yüzde 10,5 büyüdü.
Yukarıdaki grafik inşaat ve makine yatırımlarındaki büyüme seyrini gösteriyor. 2019 başından itibaren ikisi içindeki fark makine yatırımları lehine açılmış durumda. İnşaat yatırımları hakkında dikkat çeken iki nokta var:
1-İnşaat yatırımları son 15 çeyreğin 13’ünde küçüldü.
2-İnşaat yatırımları bu biçimdece 2013’teki düzebir daha gerilemiş oldu. Hatırlayalım: İnşaat yatırımları ile konut satışları birbirine karıştırılmamalı.
Ekonomi literatüründe birincisi (yani konut, fabrika, iş merkezi vb inşaat etmek) yatırım iken, ikincisi tüketim başlığına giriyor. İktisat bilimi açısından konut satın almak bir tüketim davranışı olmakla bir arada, son periyottaki fiyat artışları (alternatif getirileri epeyce daha düşük olduğu için) konut almayı, beşerler için bir yatırım aracına dönüştürdü.
Ancak fiyatlar o denli yükseldi ki; artık 0,99 faizle dahi konut almak, orta gelirli bir aile için imkansız hale geldi. Durum bu biçimde olunca, yeni konut alımı üst gelir kümesi için bir tercih oldu. Bu niçinle alıcı-satıcı sayısı da azalmaya başladı.
Konut piyasasının canlanması için ya meblağların düşmesi ya da insanların gelirlerinin artması gerek. Bu da yakın vakitte muhtemel değil. Bu niçinle önümüzdeki periyotta inşaat yatırımlarında bir canlanma beklememeli.
Mayıs boyunca TL yüzde 10’u aşan paha kaybı yaşadı. Bunun gerçek kuru nasıl etkilediğini bugün öğlenden daha sonra goreceğiz.
Aralık ayında 47,7 ile şimdiye kadarki en düşük düzebir daha inen gerçek efektif döviz kuru, izleyen üç ay boyunca yavaşça toparlanmış ve martta 57’ye yükselmişti.
Bu datalar, ülkeler ortası enflasyon farklarını baz alarak, TL’nin ticaret ortaklarımızın para ünitelerine nazaran yaklaşık olarak yüzde 40 bedelsiz olduğunu gösteriyor. Bu hafta nisan inşaat maliyet endeksi açıklanacak.
Martta endeks 500’ün üzerine çıkmıştı. Geçen yıl bu günlere bakılırsa endeks iki katına ulaşmış durumda. 2015’ten bugüne dek ise beş katına ulaştı.
Maliyetlerdeki artışın ana sebebi kur artışı. Bunun yanında hammadde meblağlarının global bazda yükselişinin de tesiri var.
Ancak TL’deki paha kaybı, global fiyat artışından epeyce daha büyük bir tesire sahip.
Yatırım tavsiyesi içermez.