Birtakım ihracatçılar gönülsüz olsa da öğrendiğimize nazaran Lider Kavcıoğlu durumu anlatınca yüzde 40’a kimseden itiraz gelmedi.
İhracat gelirlerinin muhakkak bir yüzdesinin Merkez Bankası’na satılması zaruriliği yüzde 25’ten yüzde 40’a çıkarıldı. Birebir gün yapılan bir öbür düzenlemeye göre, turizm başta olmak üzere hizmet ihracatından sağlanan gelirin bankalara döviz olarak satılması durumunda da dövizin yüzde 40’ı Merkez Bankası’na gidecek.
Aydınlık’tan Recep Erçin’in haberine göre iktisat alanında çalışmalar yapan fon yöneticisi, müellifimiz Serhat Latifoğlu, uygulamanın devletin döviz varlıkları üzerinde denetimi artırmasını sağlayacak olumlu bir hareket olduğunu söylemiş oldu. Latifoğlu, uygulamanın önümüzdeki devir dövizde dalgalanma muhtemelliğine karşı bir tedbir olduğunu söylemiş oldu. İhracat gelirlerinin ne kadarının TL’ye çevrildiğinin aşikâr olmadığını belirten Latifoğlu, bu adımla Merkez Bankası’nın döviz varlıkları üzerinde denetimi artırmasının sağlanacağını tabir etti.
‘SERBEST KUR REJİMİ İÇİNDE DENETİMLER UYGULANIYOR’
Rusya da merkez bankasına satılması gereken ihracat gelirlerinin oranını, 28 Şubat’ta yüzde 80’e çıkarmıştı. “Rusya savaşta, biz niçin yükseltiyoruz.” tenkitlerine karşılık Latifoğlu “Biz de savaş sürecindeyiz.” diye cevap verdi. Latifoğlu kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“İthalatımız, ötürüsıyla döviz muhtaçlığımız çok yüksek. Bu niçinle döviz hareketlerinin istikrarlı hale getirilmesi lazım. En doğrusu sabit kur rejimine geçmektir. Geçmiyorsanız, öteki teknikler uygulayacaksınız. KKM (Kur Muhafazalı Mevduat) uygulaması bu metotlardan biri; Döviz Tevdiat Hesaplarında, iki-üç ayda yüzde 10-15 çözülme oldu. Özgür kur rejimi ortasında denetimler uygulanıyor. Türkiye özgür kur rejimini en rahat uygulayan ülkelerden biri. Bu da ziyan veriyor. 2000’lerin neoliberal siyasetleri doğrultusunda, sıcak parayı teşvik etmek için kurulan bir sistemdi. Şu anda sıcak para büyük oranda kaçmış durumda: 130 milyar dolardan 40 milyar dolara düşmüş. Bunun bu kadar hürlükle sürdürülmesi iktisada ziyan verir.”
‘AMAÇ YURT DIŞINA ÇIKIŞLARI ÖNLEMEK’
Döviz Tevdiat Hesaplarında büyük ölçülerde döviz tutulduğuna dikkat çeken Serhat Latifoğlu, “Döviz Tevdiat Hesaplarındaki varlıkları denetim etmek, mümkün bir yurt dışına çıkışını önlemek, TL’ye dönmesini sağlamak gayesiyle atılmış bir adımdır.” dedi. Latifoğlu şu biçimde konuştu:
“İhracat gelirlerinin ne kadarı TL’ye dönüyor, bilmiyoruz. Büyük çoğunluğu dönmüyor olabilir. Enflasyonist ortam, dövizin kaçışını daha da teşvik eder; ihracatçıların, ithalatçıların döviz tutma eğilimlerini daha da artırır. Bundan dolayı denetim etme gereği duymuş olabilirler. Devlet döviz varlıklarına ne kadar müdahil olursa fiyat manasında o kadar istikrar gelir. Özgür bırakmanın sonuçlarını geçen yılın son 3-4 ayında gördük, yaşadık.”
‘REZERV SORUNU YOK’
Uygulamayla MB’nin döviz likiditesini güçlendirmek istediği yorumlarına karşılık Latifoğlu, “MB döviz rezervlerinin artması, dolaylı tesirdir. Asıl hedef döviz tevdiat hesapları üzerinde denetim sağlamaktır.” tabirlerini kullandı. Latifoğlu şu görüşleri lisana getirdi: “Türkiye’nin rezerv sorunu yok. MB rezervleri büyük krizleri dahi atlatabilecek güce sahip. Burada hayli büyük dezenformasyon yapılıyor; SWAP muahedeleri güya sanal yapılıyormuş üzere anlatılıyor; bu yanlışsız değil. SWAP mutabakatları fiziki varlığa dayalı olarak yapılır. MB’nin 110 milyar doların üzerinde bir rezervi var. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 15’ine denk gelen bir ölçü. Memleketler arası ortalamalar da bu biçimde. Hür kambiyo rejimi uygulayan bir ülke için makul bir düzey.”
Türkiye’de ihracatın ithalata bağımlılık oranının yüksek olduğu, uygulamanın ihracatçıların döviz likiditesini daraltacağı, bu niçinle ihracatı sekteye uğratacağı belirtilerek eleştiriliyor. Latifoğlu “Yüzde 40, ithalatı etkileyecek bir şey değil. Kalıcı bir el koyma değil, muhtaçlık duyulduğu anda şirketler bu paraları çekebileceklerdir.” bilgisini verdi.
‘YÜZDE 10’LARA ÇEKİLMELİ’
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Konseyi Lideri Adil Pelister, TCMB’ye satışın artırılmak bir yana, yüzde 10’a düşürülmesi gerektiğini savundu.
Adil Pelitser, Aydınlık’a şunları söylemiş oldu:
“Bizim ihracatçılar olarak aslında yaptığımız ihracatların karşılığında dövizimizin tamamını 6 ay ortasında ülkemize getirme zorunluluğumuz bulunuyor. ötürüsıyla Merkez Bankası’nda bozdurma zaruriliği sebebiyle kurlarda oluşan ortadaki farktan ihracatçılarımız negatif etkileniyor. tıpkı vakitte süreç yoğunluğu getirmiş oluyor.”
‘İTHALATA BAĞIMLIYIZ’
“Biz kimya bölümü olarak yaklaşık yüzde 70 oranında ham husus bakımından ithalata bağımlıyız. Bu oran plastik ve mamullerinde yüzde 90’lara çıkıyor. ötürüsıyla ihracat yaptığımız eseri alıp üretebilmek için yüzde 70 ile yüzde 90 içinde dövize muhtaçlık duyuyoruz. Bu sebeple bizim daha sade, daha net ihracatımızı artıracak nitelikte yapısal iyileştirmelere muhtaçlığımız var.”
‘YILBAŞINA KALMADAN KALKACAĞINI ÖNGÖRÜYORUM’
“Bu durumun bankalarla Merkez Bankası içinde yapılacak mutabakatlarla çözülebileceğine inanıyoruz. Yüzde 25’lik satışın yüzde 10’lara geri çekilmesinin daha yanlışsız olacağını düşünüyorum. Ayrıyeten, uygulamanın yılbaşına kalmadan kalkacağını öngörüyorum. Bizim Merkez Bankası ve bakanlıklarımızdan beklentimiz sade, net ihracata dönük çalışmaların yapılması. Döviz kurunda oynaklığın olmadığı, dövizin stabil olduğu, öngörülebilirliğin olduğu, finansmana kolay ulaşabilecek bir yapının olmasını bekliyoruz. bu türlü ihracatımızın da artması açısından daha yeterli olacağına inanıyoruz.”
‘BÖYLE BİR DEVİRDE FEDAKARLIK ŞART’
TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu, yüzde 25’lik oran yüzde 40’a çıkarılmadan evvel Türkiye İhracatçılar Meclisi idaresi ve ihracatçı birlik liderleri ile bir ortaya geldi. O görüşmeden birtakım notları sizlere aktarmıştık. daha sonrasında konuştuğumuz ihracatçı liderler da oldu. Biroldukça ihracatçı ve birlik lideri ihracat gelirlerinin Merkez Bankası’na satım yoluyla TL’ye çevrilmesinin bir ölçü kur riski yaratacağını belirtiyor.
Fakat öğrendiğimize nazaran Lider Kavcıoğlu, ihracatçılarla yapılan görüşmede ülkenin döviz muhtaçlığını anlatan bir tablo ortaya koyunca, o görüşmede yüzde 25’lik oranın yüzde 40’a artırılmasına bir itiraz gelmedi.
Yerli girdisi yüksek olan birtakım birliklerin liderleri ise ‘gerekirse yüzde 100’e çıkaralım’ tabirini kullandı. Bunları görüşmede şahsen yer alan isimlerden aktarıyorum. Lider Kavcıoğlu, bilhassa KİT’lere sağlanan döviz dayanağına işaret etti ve bir manada bütün dünyada güç fiyatları alıp başını gidiyorken devletin elinden geldiğince bu vakte kadar sağladığı sübvansiyonlara değindi. Sohbet ettiğim ihracatçılar özetle şunları söylüyor: Evet ithal girdisi yüksek olan kimi kesimler için bu döviz bozdurma süreci bir ölçü ıstırap yaratıyor üzere lakin ülkenin ve dünyanın durumunu göz önüne alınca o kadar da fedakarlık yapmamız lazım. Şu devir düzgün kazanıyoruz. Bunu ülke menfaati için kullanmak gerek. Lider Kavcıoğlu durumu net anlattı. Hepimiz oradaydık. Her şeye de peşinen itiraz etmek hakikat değil. Şu anda elektrik, gaz zamlandı lakin rakiplere bakınca döviz bazında biz sübvanse ediliyoruz. Ayrıyeten bu dövizleri bozdurunca ham unsur alımı durumunda muhtaçlık halinde bir daha temin edebiliyoruz. Aktarılan görüşler ve alınan önlemlere bakınca şu biçimde bir durum ortaya çıkıyor:
Devlet kısa vadeli döviz gereksinimini yönetmek için, teşviklerle ve ‘rekabetçi kur ile desteklenen ihracatçının gelirlerinden istifade ediyor. bu biçimdece kısa vadeli gereksinimler için piyasadan döviz çekilmemiş, dövizle iç borçlanma yapılmamış ve kamu tarafınca kuru üst istikametli baskılayacak bir adım atılmamış oluyor. Bu önlem alınmamış olsa piyasada döviz kıtlığının yaşandığı şu devirde özel bölümün inisiyatifinde kalacak dövizler kamu faydasına kullanılamayacak.
Merkez’in bu adımlarıyla devlet bir manada, “Zor devirde dövizi benim kullanmasıma bırakın, ben aslına bakarsanız bunu sizin için harcıyorum.” demiş oluyor. Şunu da not düşelim: yüzde 40 bozdurma zaruriliği 30 bin dolar ve üstündeki beyannameler için geçerli. Yani mikro ve küçük ihracatçıları kapsamıyor.
Öte yandan öğrendiğimize göre hizmet kesimi ihracat döviz gelirlerine yönelik adım bir ölçü rahatsızlık yaratmış. Bilhassa hava yolu şirketlerinin gelir ve masraflarının büyük kısmının yurt dışı operasyonlardan kaynaklandığı gerçeğinden hareketle önemli bir kurul yükü ortaya çıkabileceği not ediliyor. Bu manada düzenlemenin ayrıntılandırılması koşul.
Yatırım tavsiyesi içermez.
İhracat gelirlerinin muhakkak bir yüzdesinin Merkez Bankası’na satılması zaruriliği yüzde 25’ten yüzde 40’a çıkarıldı. Birebir gün yapılan bir öbür düzenlemeye göre, turizm başta olmak üzere hizmet ihracatından sağlanan gelirin bankalara döviz olarak satılması durumunda da dövizin yüzde 40’ı Merkez Bankası’na gidecek.
Aydınlık’tan Recep Erçin’in haberine göre iktisat alanında çalışmalar yapan fon yöneticisi, müellifimiz Serhat Latifoğlu, uygulamanın devletin döviz varlıkları üzerinde denetimi artırmasını sağlayacak olumlu bir hareket olduğunu söylemiş oldu. Latifoğlu, uygulamanın önümüzdeki devir dövizde dalgalanma muhtemelliğine karşı bir tedbir olduğunu söylemiş oldu. İhracat gelirlerinin ne kadarının TL’ye çevrildiğinin aşikâr olmadığını belirten Latifoğlu, bu adımla Merkez Bankası’nın döviz varlıkları üzerinde denetimi artırmasının sağlanacağını tabir etti.
‘SERBEST KUR REJİMİ İÇİNDE DENETİMLER UYGULANIYOR’
Rusya da merkez bankasına satılması gereken ihracat gelirlerinin oranını, 28 Şubat’ta yüzde 80’e çıkarmıştı. “Rusya savaşta, biz niçin yükseltiyoruz.” tenkitlerine karşılık Latifoğlu “Biz de savaş sürecindeyiz.” diye cevap verdi. Latifoğlu kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“İthalatımız, ötürüsıyla döviz muhtaçlığımız çok yüksek. Bu niçinle döviz hareketlerinin istikrarlı hale getirilmesi lazım. En doğrusu sabit kur rejimine geçmektir. Geçmiyorsanız, öteki teknikler uygulayacaksınız. KKM (Kur Muhafazalı Mevduat) uygulaması bu metotlardan biri; Döviz Tevdiat Hesaplarında, iki-üç ayda yüzde 10-15 çözülme oldu. Özgür kur rejimi ortasında denetimler uygulanıyor. Türkiye özgür kur rejimini en rahat uygulayan ülkelerden biri. Bu da ziyan veriyor. 2000’lerin neoliberal siyasetleri doğrultusunda, sıcak parayı teşvik etmek için kurulan bir sistemdi. Şu anda sıcak para büyük oranda kaçmış durumda: 130 milyar dolardan 40 milyar dolara düşmüş. Bunun bu kadar hürlükle sürdürülmesi iktisada ziyan verir.”
‘AMAÇ YURT DIŞINA ÇIKIŞLARI ÖNLEMEK’
Döviz Tevdiat Hesaplarında büyük ölçülerde döviz tutulduğuna dikkat çeken Serhat Latifoğlu, “Döviz Tevdiat Hesaplarındaki varlıkları denetim etmek, mümkün bir yurt dışına çıkışını önlemek, TL’ye dönmesini sağlamak gayesiyle atılmış bir adımdır.” dedi. Latifoğlu şu biçimde konuştu:
“İhracat gelirlerinin ne kadarı TL’ye dönüyor, bilmiyoruz. Büyük çoğunluğu dönmüyor olabilir. Enflasyonist ortam, dövizin kaçışını daha da teşvik eder; ihracatçıların, ithalatçıların döviz tutma eğilimlerini daha da artırır. Bundan dolayı denetim etme gereği duymuş olabilirler. Devlet döviz varlıklarına ne kadar müdahil olursa fiyat manasında o kadar istikrar gelir. Özgür bırakmanın sonuçlarını geçen yılın son 3-4 ayında gördük, yaşadık.”
‘REZERV SORUNU YOK’
Uygulamayla MB’nin döviz likiditesini güçlendirmek istediği yorumlarına karşılık Latifoğlu, “MB döviz rezervlerinin artması, dolaylı tesirdir. Asıl hedef döviz tevdiat hesapları üzerinde denetim sağlamaktır.” tabirlerini kullandı. Latifoğlu şu görüşleri lisana getirdi: “Türkiye’nin rezerv sorunu yok. MB rezervleri büyük krizleri dahi atlatabilecek güce sahip. Burada hayli büyük dezenformasyon yapılıyor; SWAP muahedeleri güya sanal yapılıyormuş üzere anlatılıyor; bu yanlışsız değil. SWAP mutabakatları fiziki varlığa dayalı olarak yapılır. MB’nin 110 milyar doların üzerinde bir rezervi var. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 15’ine denk gelen bir ölçü. Memleketler arası ortalamalar da bu biçimde. Hür kambiyo rejimi uygulayan bir ülke için makul bir düzey.”
Türkiye’de ihracatın ithalata bağımlılık oranının yüksek olduğu, uygulamanın ihracatçıların döviz likiditesini daraltacağı, bu niçinle ihracatı sekteye uğratacağı belirtilerek eleştiriliyor. Latifoğlu “Yüzde 40, ithalatı etkileyecek bir şey değil. Kalıcı bir el koyma değil, muhtaçlık duyulduğu anda şirketler bu paraları çekebileceklerdir.” bilgisini verdi.
‘YÜZDE 10’LARA ÇEKİLMELİ’
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) İdare Konseyi Lideri Adil Pelister, TCMB’ye satışın artırılmak bir yana, yüzde 10’a düşürülmesi gerektiğini savundu.
Adil Pelitser, Aydınlık’a şunları söylemiş oldu:
“Bizim ihracatçılar olarak aslında yaptığımız ihracatların karşılığında dövizimizin tamamını 6 ay ortasında ülkemize getirme zorunluluğumuz bulunuyor. ötürüsıyla Merkez Bankası’nda bozdurma zaruriliği sebebiyle kurlarda oluşan ortadaki farktan ihracatçılarımız negatif etkileniyor. tıpkı vakitte süreç yoğunluğu getirmiş oluyor.”
‘İTHALATA BAĞIMLIYIZ’
“Biz kimya bölümü olarak yaklaşık yüzde 70 oranında ham husus bakımından ithalata bağımlıyız. Bu oran plastik ve mamullerinde yüzde 90’lara çıkıyor. ötürüsıyla ihracat yaptığımız eseri alıp üretebilmek için yüzde 70 ile yüzde 90 içinde dövize muhtaçlık duyuyoruz. Bu sebeple bizim daha sade, daha net ihracatımızı artıracak nitelikte yapısal iyileştirmelere muhtaçlığımız var.”
‘YILBAŞINA KALMADAN KALKACAĞINI ÖNGÖRÜYORUM’
“Bu durumun bankalarla Merkez Bankası içinde yapılacak mutabakatlarla çözülebileceğine inanıyoruz. Yüzde 25’lik satışın yüzde 10’lara geri çekilmesinin daha yanlışsız olacağını düşünüyorum. Ayrıyeten, uygulamanın yılbaşına kalmadan kalkacağını öngörüyorum. Bizim Merkez Bankası ve bakanlıklarımızdan beklentimiz sade, net ihracata dönük çalışmaların yapılması. Döviz kurunda oynaklığın olmadığı, dövizin stabil olduğu, öngörülebilirliğin olduğu, finansmana kolay ulaşabilecek bir yapının olmasını bekliyoruz. bu türlü ihracatımızın da artması açısından daha yeterli olacağına inanıyoruz.”
‘BÖYLE BİR DEVİRDE FEDAKARLIK ŞART’
TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu, yüzde 25’lik oran yüzde 40’a çıkarılmadan evvel Türkiye İhracatçılar Meclisi idaresi ve ihracatçı birlik liderleri ile bir ortaya geldi. O görüşmeden birtakım notları sizlere aktarmıştık. daha sonrasında konuştuğumuz ihracatçı liderler da oldu. Biroldukça ihracatçı ve birlik lideri ihracat gelirlerinin Merkez Bankası’na satım yoluyla TL’ye çevrilmesinin bir ölçü kur riski yaratacağını belirtiyor.
Fakat öğrendiğimize nazaran Lider Kavcıoğlu, ihracatçılarla yapılan görüşmede ülkenin döviz muhtaçlığını anlatan bir tablo ortaya koyunca, o görüşmede yüzde 25’lik oranın yüzde 40’a artırılmasına bir itiraz gelmedi.
Yerli girdisi yüksek olan birtakım birliklerin liderleri ise ‘gerekirse yüzde 100’e çıkaralım’ tabirini kullandı. Bunları görüşmede şahsen yer alan isimlerden aktarıyorum. Lider Kavcıoğlu, bilhassa KİT’lere sağlanan döviz dayanağına işaret etti ve bir manada bütün dünyada güç fiyatları alıp başını gidiyorken devletin elinden geldiğince bu vakte kadar sağladığı sübvansiyonlara değindi. Sohbet ettiğim ihracatçılar özetle şunları söylüyor: Evet ithal girdisi yüksek olan kimi kesimler için bu döviz bozdurma süreci bir ölçü ıstırap yaratıyor üzere lakin ülkenin ve dünyanın durumunu göz önüne alınca o kadar da fedakarlık yapmamız lazım. Şu devir düzgün kazanıyoruz. Bunu ülke menfaati için kullanmak gerek. Lider Kavcıoğlu durumu net anlattı. Hepimiz oradaydık. Her şeye de peşinen itiraz etmek hakikat değil. Şu anda elektrik, gaz zamlandı lakin rakiplere bakınca döviz bazında biz sübvanse ediliyoruz. Ayrıyeten bu dövizleri bozdurunca ham unsur alımı durumunda muhtaçlık halinde bir daha temin edebiliyoruz. Aktarılan görüşler ve alınan önlemlere bakınca şu biçimde bir durum ortaya çıkıyor:
Devlet kısa vadeli döviz gereksinimini yönetmek için, teşviklerle ve ‘rekabetçi kur ile desteklenen ihracatçının gelirlerinden istifade ediyor. bu biçimdece kısa vadeli gereksinimler için piyasadan döviz çekilmemiş, dövizle iç borçlanma yapılmamış ve kamu tarafınca kuru üst istikametli baskılayacak bir adım atılmamış oluyor. Bu önlem alınmamış olsa piyasada döviz kıtlığının yaşandığı şu devirde özel bölümün inisiyatifinde kalacak dövizler kamu faydasına kullanılamayacak.
Merkez’in bu adımlarıyla devlet bir manada, “Zor devirde dövizi benim kullanmasıma bırakın, ben aslına bakarsanız bunu sizin için harcıyorum.” demiş oluyor. Şunu da not düşelim: yüzde 40 bozdurma zaruriliği 30 bin dolar ve üstündeki beyannameler için geçerli. Yani mikro ve küçük ihracatçıları kapsamıyor.
Öte yandan öğrendiğimize göre hizmet kesimi ihracat döviz gelirlerine yönelik adım bir ölçü rahatsızlık yaratmış. Bilhassa hava yolu şirketlerinin gelir ve masraflarının büyük kısmının yurt dışı operasyonlardan kaynaklandığı gerçeğinden hareketle önemli bir kurul yükü ortaya çıkabileceği not ediliyor. Bu manada düzenlemenin ayrıntılandırılması koşul.
Yatırım tavsiyesi içermez.