Olağanda olağanüstü hallerde, acil mal ve hizmet alımlarını kapsaması gerekirken, iktidarın istediği şirketi çağırıp ihale dağıtmasının aracına dönüşmüş olan husus. Türkiye’de bütün bir siyasi rejim bu husus üzerine inşa edildi denilse yeridir. Onlarca şirketi, yüzlerce taşeronu ve koca bir partiyle bürokrasisini besleyen paranın ana kaynağı burası.
Birgün’den Bahadır Özgür’ün haberine göre birinci kıymetli değişiklik 20 Kasım 2008’de yapıldı. Hususa “b, c ve f bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zarurî değildir. En az üç istekli davet edilerek teklif vermeleri istenir” cümlesi eklendi. Malum, daha sonrasında 5’li çetenin yükselişine, mega projelere filan şahit olduk. Fakat beraberinde siyasi bir dönüşüme de.
İkinci kritik değişiklik ise 10 yıl daha sonra, ülkede kriz patladığı günlerde, 16 Mayıs 2018’de oldu.
Unsura, “yapım tekniği açısından özellik arz eden yahut yapı yahut can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından acilen yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde” cümlesi iliştirildi. aslına bakarsan 2008’de kanunda yapılan oynama yardımıyla iktidar ihaleleri istediğine rahatça verirken, niçin bu biçimde bir değişikliğe muhtaçlık duydu pekala?
Zira hırsızlık malının servete dönüşebilmesi için hukukun büyülü elinin bir biçimde değmesi gerekir. Öteki türlüsü ismi kabahattir esasen. Değişikliğin emeli, “yapım tekniği açısından özellik arz eden” cümlesiyle demiryollarını yeni rant kapısına çevirmekti. Devamındaki “can ve mal güvenliği” cümlesi ise inşaatçıların yarım bıraktığı, yağış vb. niçinle çöken yollardan, tünellerden bir defa daha kar etme isteğinin tek kalemde ‘yasallaştırılması’ydı. Ortada kavakları da ırmağa dikmiş oldular yani.
Değişiklikten daha sonraki iki yılda 160 ihale, 78 şirkete dağıtıldı. Toplam bedel tam 143 milyar 120 milyon 425 bin 682 lira. İştah açıcı pastadan hisse şu biçimde: 15,4 milyar lira Kalyon, 7,9 milyar lira Kolin, 3,5 milyar lira Cengiz, 2,4 milyar lira Limak, 1,6 milyar lira Makyol.
YÜKSELEN YIDIZLAR
İhalelerin yükselen yıldızları ise şunlar: 28,3 milyar lira Taş Yapı, 17,3 milyar lira Doğuş, 16,1 milyar lira Yapı ve Yapı, 4,2 milyar lira Özaltın.
İşin yasadışı kısmına gelelim bu biçimde…
Değişiklikler daha sonrasında yapılan bütün ihalelerin ortasında yalnızca bir tanesi Danıştay’ın önüne geldi. O da Özaltın İnşaat’a verilen bir yol ihalesiydi.
Davayı açan, kamuoyunun ismini duymadığı bir asfalt şirketiydi. 2021 yılında Danıştay ihalenin iptal edilmesi tarafında karar verdi. Münasebet neydi biliyor musunuz?
21/B’de yapılan değişiklikte yer alan “can ve mal güvenliği” sebebi öne sürülerek sunulan “aciliyet” kaidesine uygun bulmaması. İş bitirilme mühleti 900 gün olan ihalenin, ne cins bir “aciliyet” taşıdığına mana verilememişti. halbuki 78 şirkete hisse edilen o 160 ihalenin tamamında birebir koşul bulunuyordu. Geçmiş 15 yılda verilenleri saymıyoruz üstelik.
Özetle Danıştay kanunsuz olan bir işi vurgularken, aslında kanunun bizatihi yolsuzluğu üreten düzeneğin kendisi olduğunu, bir ‘hırsızlık kanunu’ haline geldiğini söylüyor. Haliyle hırsızı yakalamak yetmiyor, hırsızı üreten makineyi de paramparça etmek lazım. Aksi biçimde taşralı fırsatçı masraf yerine borsada zenginleşme hevesindeki kentli spekülatör gelir, o kadar.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Birgün’den Bahadır Özgür’ün haberine göre birinci kıymetli değişiklik 20 Kasım 2008’de yapıldı. Hususa “b, c ve f bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zarurî değildir. En az üç istekli davet edilerek teklif vermeleri istenir” cümlesi eklendi. Malum, daha sonrasında 5’li çetenin yükselişine, mega projelere filan şahit olduk. Fakat beraberinde siyasi bir dönüşüme de.
İkinci kritik değişiklik ise 10 yıl daha sonra, ülkede kriz patladığı günlerde, 16 Mayıs 2018’de oldu.
Unsura, “yapım tekniği açısından özellik arz eden yahut yapı yahut can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından acilen yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde” cümlesi iliştirildi. aslına bakarsan 2008’de kanunda yapılan oynama yardımıyla iktidar ihaleleri istediğine rahatça verirken, niçin bu biçimde bir değişikliğe muhtaçlık duydu pekala?
Zira hırsızlık malının servete dönüşebilmesi için hukukun büyülü elinin bir biçimde değmesi gerekir. Öteki türlüsü ismi kabahattir esasen. Değişikliğin emeli, “yapım tekniği açısından özellik arz eden” cümlesiyle demiryollarını yeni rant kapısına çevirmekti. Devamındaki “can ve mal güvenliği” cümlesi ise inşaatçıların yarım bıraktığı, yağış vb. niçinle çöken yollardan, tünellerden bir defa daha kar etme isteğinin tek kalemde ‘yasallaştırılması’ydı. Ortada kavakları da ırmağa dikmiş oldular yani.
Değişiklikten daha sonraki iki yılda 160 ihale, 78 şirkete dağıtıldı. Toplam bedel tam 143 milyar 120 milyon 425 bin 682 lira. İştah açıcı pastadan hisse şu biçimde: 15,4 milyar lira Kalyon, 7,9 milyar lira Kolin, 3,5 milyar lira Cengiz, 2,4 milyar lira Limak, 1,6 milyar lira Makyol.
YÜKSELEN YIDIZLAR
İhalelerin yükselen yıldızları ise şunlar: 28,3 milyar lira Taş Yapı, 17,3 milyar lira Doğuş, 16,1 milyar lira Yapı ve Yapı, 4,2 milyar lira Özaltın.
İşin yasadışı kısmına gelelim bu biçimde…
Değişiklikler daha sonrasında yapılan bütün ihalelerin ortasında yalnızca bir tanesi Danıştay’ın önüne geldi. O da Özaltın İnşaat’a verilen bir yol ihalesiydi.
Davayı açan, kamuoyunun ismini duymadığı bir asfalt şirketiydi. 2021 yılında Danıştay ihalenin iptal edilmesi tarafında karar verdi. Münasebet neydi biliyor musunuz?
21/B’de yapılan değişiklikte yer alan “can ve mal güvenliği” sebebi öne sürülerek sunulan “aciliyet” kaidesine uygun bulmaması. İş bitirilme mühleti 900 gün olan ihalenin, ne cins bir “aciliyet” taşıdığına mana verilememişti. halbuki 78 şirkete hisse edilen o 160 ihalenin tamamında birebir koşul bulunuyordu. Geçmiş 15 yılda verilenleri saymıyoruz üstelik.
Özetle Danıştay kanunsuz olan bir işi vurgularken, aslında kanunun bizatihi yolsuzluğu üreten düzeneğin kendisi olduğunu, bir ‘hırsızlık kanunu’ haline geldiğini söylüyor. Haliyle hırsızı yakalamak yetmiyor, hırsızı üreten makineyi de paramparça etmek lazım. Aksi biçimde taşralı fırsatçı masraf yerine borsada zenginleşme hevesindeki kentli spekülatör gelir, o kadar.
Yatırım tavsiyesi içermez.