Güç uzmanı Mehmet Doğan, doğal gaz krizinin göstere göstere geldiğini, acil durumlar için bir b planının oluşturulmadığına dikkat çekti.
BOTAŞ’ın teknik arıza niçiniyle İran’ın gaz veremeyeceğini duyurmasının akabinde, bir fazlaca fabrikanın üretimi sekteye uğradı. Dünyaca tanınan güç uzmanı Mehmet Doğan, “Perşembenin gelişi çarşambadan aşikardı, yaşanan derdin temelinde planlama kusuru var. Daha evvel de bu sorunları yaşıyorduk lakin, hiç bir vakit bu türlü tüm dalları etkileyen bir krizle karşı karşıya kalmamıştık” dedi.
Nasrullah Ayan Youtube kanalında, soğukların bastırması ve İran’ın verdiği doğal gazı kesmesiyle ortaya çıkan dertli süreci Türkiye’nin milletlerarası alanda tanınan güç uzmanı Mehmet Doğan’la konuştu.
Doğan, “Kışın soğuk geçeceği ve arz kasveti yaşanacağı aşikardı. İran gazı kesmese de bu kriz kaçınılmazdı” dedi. Doğan, Türkiye’nin en son 2016 yılında yaşanan güç krizinden daha sonra birtakım adımlar attığını, depolama tesislerine ve yüzer LNG terminallerine önemli yatırım yaptığını fakat sorunu tam olarak çözemediğini anlattı. Doğan ayrıyeten, “İstanbul’da hava sıcaklığı 7-8 derecelere çıkarsa sistem kendini toparlar fakat yeni bir soğuk dalgası gelirse tıpkı sorunu 15 Mart’a kadar yaşarız” dedi.
İran’ın doğal gazı kesmesinin gerçek sebebi ne? İran Türkiye’ye aslında kimin gazını satıyor? Sanayi tesislerinden gaz tüketimini yüzde 60 oranında kesmelerini istemelerinin mantığı ne? Özel şirketlerin Rusya ile yaşadığı sorunun perde ardında ne var? Türkiye’nin kurduğu gaz sistemi kâfi mi?
Ayan güce dair bütün merak edilenleri sordu, Doğan yanıtladı. İşte o söyleşinin satır başları:
“TAHKİMDE GAZPROM’A KARŞI KAYBETTİK”
Özel şirketlerin Rusya ile sorunları birinci başta Gazprom’la ortalarında yaşadığı tahkim konusu var. Rusya bu şirketlere indirimli fiyattan doğalgaz satıyordu. BOTAŞ’a sattığından daha ucuza satıyordu. sonrasındasında bu indirimini kaldırdı. ondan sonrasında şirketler tahkime gitti ve bizim şirketler davayı Gazprom’a karşı kaybetti.
“BİZ ASLINDA İRAN’DAN GAZ ALMIYORUZ”
İran dünyanın en büyük ikinci gaz üreticisi ancak İran’ın kapasitesi hudutlu. İran’ın tüketimiyle üretimi birbirine eşit. Kapasitesini artırabilir lakin alt yapı çalışmalarına yük vermesi gerekiyor. İran ambargo niçiniyle bunu yapamıyor. Bize doğalgaz veriyor lakin Türkmenistan’dan aldığı gazı veriyor. İran bize gaz satmıyor. Biz Azerbaycan’ın gazını alıp Avrupa’ya satmıyoruz. Biz transit ülke pozisyonundayız. Lakin İran ucuza aldığı Türkmenistan gazını bize daha değerliye satabiliyor. Buradaki badire İran’ın kuzey bölgeleri epeyce soğuk olduğu için bize göndereceği gazı kısıp bize o denli gönderiyor.
“TUZ GÖLÜ’NDEKİ GAZ YETERSİZ”
Havalar ısınınca bu problemler ortadan kalkar. İstanbul’da hava sıcaklığı 10 dereceyi bulursa sorun olağana döner, birebir şey İran ortasında geçerli. Lakin havanın yine soğuması halinde daha öteki sorunlarla karşılaşabiliriz. Şu anda Tuz Gölü’nde 10 günlük gazımız var. Her gün 30 milyon metreküp gaz veriliyor Tuz Gölü’nden. Bu hesapla Tuz Gölü’nde 300 milyon metreküp gaz olduğunu var iseyabiliriz. İran’da bize 30 milyon metreküp gaz veriyor. Havalar 10 dereceleri gördüğünde, İran bize gaz vermeye başlar biz de bu esnada Tuz Gölü’ndeki depoyu doldururuz. Tahminen ufak sıyrıklarla kalan günleri atlatırız. Fakat Mart 15’e kadar bu sorunları yaşayacağız üzere görünüyor.
“ORTADA FEVKALADE BİR PLANLAMA YANLIŞI VAR”
Türkiye arz güvenliği sıkıntılarını daha öncede yaşadı ancak bu krizin nasıl yönetileceğini biliyordu. Geçmişte yaşadığımız krizler bugünkünden daha önemli krizlerdi. Elektrik santrallerine giden gazı kıstık, onun yerine hidroelektrik santrallerini çalıştırdık. Tahminen epeyce az elektrik kesintisi oldu lakin bir sorun yaşamadan bugünlere geldik. Bugün geldiğimiz noktada, bütün bunlara hazırlanırken, bu sene kâfi suyumuzun olmadığı belirliydi. Bu sebeple daha fazla tedbir almamız gerekirdi. Gazı kestiğimiz vakit direkt elektrik kesintisine uğramak zorunda kalıyorsunuz. Zira onun yerine koyabileceğimiz su kapasitesi fazlaca kısıtlı. Kömür santralleri aslına bakarsanız full kapasite çalışıyor.
ötürüsıyla zahmet büyük. Asıl beni kızdıran husus, bu biçimde durumlarda çalışma yapmanız gerekiyor. Piyasaya sunulacak bir acil durum senaryosu çalışılmaması ıstırap verici. 2004 yılında yaptığımız çalışma ile bu biçimde bir kesinti olduğunda, acil durumlar için BOTAŞ iletim şebekesi operatörü neyi ne vakit keseceğini evvelde bildirir. bu türlü şeffaf olursanız sorun olmaz. Rastgele bir tüketim büyüklüğüne bakmadan, endüstrisine bakmadan pek fazlaca bölümü kapattılar. Ege bölgesinin LNG santralleri var. Bu bölgede gaz kesintisine gerek yok fakat, hiç bir planlama yapmadan her insanın gazını kıstılar.
“Bu durumlara karşı plan yaptınız mı?” diye sorduğumuzda “Biz tüm olasılıkları çalıştık” diyorlar. bu türlü planlama olmaz. Sokaktan birine sorsak, bu biçimde bir durum var ne yapılması lazım, o da “Herkesi kısalım” der. Şu an yapılan da bu.
Yatırım tavsiyesi içermez.
BOTAŞ’ın teknik arıza niçiniyle İran’ın gaz veremeyeceğini duyurmasının akabinde, bir fazlaca fabrikanın üretimi sekteye uğradı. Dünyaca tanınan güç uzmanı Mehmet Doğan, “Perşembenin gelişi çarşambadan aşikardı, yaşanan derdin temelinde planlama kusuru var. Daha evvel de bu sorunları yaşıyorduk lakin, hiç bir vakit bu türlü tüm dalları etkileyen bir krizle karşı karşıya kalmamıştık” dedi.
Nasrullah Ayan Youtube kanalında, soğukların bastırması ve İran’ın verdiği doğal gazı kesmesiyle ortaya çıkan dertli süreci Türkiye’nin milletlerarası alanda tanınan güç uzmanı Mehmet Doğan’la konuştu.
Doğan, “Kışın soğuk geçeceği ve arz kasveti yaşanacağı aşikardı. İran gazı kesmese de bu kriz kaçınılmazdı” dedi. Doğan, Türkiye’nin en son 2016 yılında yaşanan güç krizinden daha sonra birtakım adımlar attığını, depolama tesislerine ve yüzer LNG terminallerine önemli yatırım yaptığını fakat sorunu tam olarak çözemediğini anlattı. Doğan ayrıyeten, “İstanbul’da hava sıcaklığı 7-8 derecelere çıkarsa sistem kendini toparlar fakat yeni bir soğuk dalgası gelirse tıpkı sorunu 15 Mart’a kadar yaşarız” dedi.
İran’ın doğal gazı kesmesinin gerçek sebebi ne? İran Türkiye’ye aslında kimin gazını satıyor? Sanayi tesislerinden gaz tüketimini yüzde 60 oranında kesmelerini istemelerinin mantığı ne? Özel şirketlerin Rusya ile yaşadığı sorunun perde ardında ne var? Türkiye’nin kurduğu gaz sistemi kâfi mi?
Ayan güce dair bütün merak edilenleri sordu, Doğan yanıtladı. İşte o söyleşinin satır başları:
“TAHKİMDE GAZPROM’A KARŞI KAYBETTİK”
Özel şirketlerin Rusya ile sorunları birinci başta Gazprom’la ortalarında yaşadığı tahkim konusu var. Rusya bu şirketlere indirimli fiyattan doğalgaz satıyordu. BOTAŞ’a sattığından daha ucuza satıyordu. sonrasındasında bu indirimini kaldırdı. ondan sonrasında şirketler tahkime gitti ve bizim şirketler davayı Gazprom’a karşı kaybetti.
“BİZ ASLINDA İRAN’DAN GAZ ALMIYORUZ”
İran dünyanın en büyük ikinci gaz üreticisi ancak İran’ın kapasitesi hudutlu. İran’ın tüketimiyle üretimi birbirine eşit. Kapasitesini artırabilir lakin alt yapı çalışmalarına yük vermesi gerekiyor. İran ambargo niçiniyle bunu yapamıyor. Bize doğalgaz veriyor lakin Türkmenistan’dan aldığı gazı veriyor. İran bize gaz satmıyor. Biz Azerbaycan’ın gazını alıp Avrupa’ya satmıyoruz. Biz transit ülke pozisyonundayız. Lakin İran ucuza aldığı Türkmenistan gazını bize daha değerliye satabiliyor. Buradaki badire İran’ın kuzey bölgeleri epeyce soğuk olduğu için bize göndereceği gazı kısıp bize o denli gönderiyor.
“TUZ GÖLÜ’NDEKİ GAZ YETERSİZ”
Havalar ısınınca bu problemler ortadan kalkar. İstanbul’da hava sıcaklığı 10 dereceyi bulursa sorun olağana döner, birebir şey İran ortasında geçerli. Lakin havanın yine soğuması halinde daha öteki sorunlarla karşılaşabiliriz. Şu anda Tuz Gölü’nde 10 günlük gazımız var. Her gün 30 milyon metreküp gaz veriliyor Tuz Gölü’nden. Bu hesapla Tuz Gölü’nde 300 milyon metreküp gaz olduğunu var iseyabiliriz. İran’da bize 30 milyon metreküp gaz veriyor. Havalar 10 dereceleri gördüğünde, İran bize gaz vermeye başlar biz de bu esnada Tuz Gölü’ndeki depoyu doldururuz. Tahminen ufak sıyrıklarla kalan günleri atlatırız. Fakat Mart 15’e kadar bu sorunları yaşayacağız üzere görünüyor.
“ORTADA FEVKALADE BİR PLANLAMA YANLIŞI VAR”
Türkiye arz güvenliği sıkıntılarını daha öncede yaşadı ancak bu krizin nasıl yönetileceğini biliyordu. Geçmişte yaşadığımız krizler bugünkünden daha önemli krizlerdi. Elektrik santrallerine giden gazı kıstık, onun yerine hidroelektrik santrallerini çalıştırdık. Tahminen epeyce az elektrik kesintisi oldu lakin bir sorun yaşamadan bugünlere geldik. Bugün geldiğimiz noktada, bütün bunlara hazırlanırken, bu sene kâfi suyumuzun olmadığı belirliydi. Bu sebeple daha fazla tedbir almamız gerekirdi. Gazı kestiğimiz vakit direkt elektrik kesintisine uğramak zorunda kalıyorsunuz. Zira onun yerine koyabileceğimiz su kapasitesi fazlaca kısıtlı. Kömür santralleri aslına bakarsanız full kapasite çalışıyor.
ötürüsıyla zahmet büyük. Asıl beni kızdıran husus, bu biçimde durumlarda çalışma yapmanız gerekiyor. Piyasaya sunulacak bir acil durum senaryosu çalışılmaması ıstırap verici. 2004 yılında yaptığımız çalışma ile bu biçimde bir kesinti olduğunda, acil durumlar için BOTAŞ iletim şebekesi operatörü neyi ne vakit keseceğini evvelde bildirir. bu türlü şeffaf olursanız sorun olmaz. Rastgele bir tüketim büyüklüğüne bakmadan, endüstrisine bakmadan pek fazlaca bölümü kapattılar. Ege bölgesinin LNG santralleri var. Bu bölgede gaz kesintisine gerek yok fakat, hiç bir planlama yapmadan her insanın gazını kıstılar.
“Bu durumlara karşı plan yaptınız mı?” diye sorduğumuzda “Biz tüm olasılıkları çalıştık” diyorlar. bu türlü planlama olmaz. Sokaktan birine sorsak, bu biçimde bir durum var ne yapılması lazım, o da “Herkesi kısalım” der. Şu an yapılan da bu.
Yatırım tavsiyesi içermez.