Endüstrideki gelişmelerle bir arada dünyada ve ülkemizde güce talebin her geçen gün artması, arz güvenliğini de stratejik gündem unsurlarından birine dönüştürdü. 2021 yılının son aylarında süratli bir halde yükselen güç meblağları, Rusya-Ukrayna savaşının akabinde apayrı bir boyuta büründü. Artık önümüzde yalnızca maliyet artışı değil güç arz güvenliği sorunu da var.
Piyasa, Rusya’nın Ukrayna işgaline karşı verilen yaptırımları yakından takip ederken, Avrupa’da doğal gaz meblağlarında yeni rekor izlendi.
Avrupa’da TTF 1 ay vadeli doğal gaz fiyatları, 3 Mart 2022 tarihi prestijiyle 2 kat artarak megavatsaat başına 170 euroya tırmandı. Avrupa tükettiği gazın değerli bir kısmını Rusya’dan ithal ediyor ve ithal edilen gazın kayda bedel bir kısmı da Ukrayna üzerinden Avrupa’ya aktarılıyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya atakları niçiniyle Batı ülkelerinin devreye aldığı mali yaptırımlar API2 kömür fiyatlarını da etkiledi. Şubat ayında 180 dolardan süreç goren kömürün ton fiyatı 3 Mart prestijiyle 400 dolara kadar çıktı. Geçtiğimiz yıl mart ayında API2 kömür meblağları yaklaşık 70 dolar seviyesindeydi.
Güçte emre amedeliği termik santraller sağlıyor
Güç piyasasında yaşanan bu problemler kömürden çıkmayı planlayan başta Avrupa olmak üzere birfazlaca ülkeyi de planlarını bir daha gözden geçirmeye itti.
Örneğin son olarak Almanya, kömürden elektrik üretimine devam edeceğini deklare etti. Yenilenebilir ve alternatif güç kaynaklarının çabucak hemen arz güvenliğini sağlamasının mümkün olmadığı konusunda tüm dünya hemfikir. Türkiye de dahil olmak üzere ülkeler, ithale gereksinim duymadan yerli kaynaklarla güç üretiminin sürdürülebilirliği için yeni planlar arayışında.
Tüm bu bilgiler güçte yerli kaynaklarla üretimin hassasiyetini de bir sefer daha ortaya koydu. Birebir hassasiyet bu hafta KÖMÜRDER Lideri Hasan Hüseyin Erdoğan tarafınca da lisana getirildi. “Önceliğimiz güç muhtaçlığının yerli kaynaklardan karşılanması. Kömür varlığımızın iktisada kazandırılması ve güçte dışa bağımlılığın azaltılması ana hedefimiz” diyen Erdoğan, “Türkiye’nin rezervlerini iktisada kazandırmak için etraf mevzuatı da göz önünde bulundurularak, pak kömür teknolojileri kullanarak etrafla uyumlu bir biçimde katma kıymetli üretime devam etmek şart” açıklamasında bulundu.
Kömüre talep asıl bu yıl patlayacak
Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) raporu da güçteki arz güvenliğinin çabucak hemen alternatif kaynaklarla çözülemeyeceğini açıkça ortaya koydu. Bu raporlara bakılırsa bugün genel güç pazarının yüzde 80’i hala “emre amade” olarak nitelendirilen kömür, doğal gaz ve nükleer güç santralleriyle üretiliyor. IEA tarafınca açıklanan ve 2024 yılına kadar olan öngörüleri paylaşan “Kömür 2021” isimli rapora bakılırsa, geçtiğimiz yıl global çapta kömürden elektrik üretimi yüzde 9 artarak tüm vakit içinderın rekor düzeyine ulaştı.
2021’de kömürden elde edilen elektrikte hem ABD ve tıpkı vakitte Avrupa Birliği (AB) genelinde yüzde 20’lik bir artış yaşandı. Öte yandan en büyük kömür tüketicisi Çin’de ise yüzde 9, bir öteki büyük iktisat Hindistan’da ise yüzde 12 oranında kömürden elektrik üretiminde artış görüldü.
IEA’nın varsayımlarına göre kömüre olan talep artışı, bu yıl da devam edecek ve 2022 yılında tüm vakit içinderın en yüksek kömür talebi yaşanacak. Bu artışta öteki fosil yakıtlar olan petroldeki fiyat artışlar, doğal gazda yaşanan arz ıstırabı ve fiyat artışları tesirli olacak. Hindistan’da kömür talebinin 2024’e kadar her yıl yüzde 4 artacağını iddia ediyor. Çin için büyüme düzeyinin muhtemelen yıllık yüzde 1 olması bekleniyor.
BP 2021 istatiksel incelemesi raporuna bakılırsa de global seviyede kömür, elektrik üretimi için baskın yakıt pozisyonunda. Ne dünyada ne de Türkiye’de termik santrallerden bir anda vazgeçmek mümkün değil. Memleketler arası Güç Ajansı’nın en düzgün senaryosuna bakılırsa dahi termik santrallerin 2040 yılında bile global güç arzı ortasındaki hissesi koruyacağını ortaya koyuyor.
İKLİM ŞURASI’NDA DA KÖMÜRE DEVAM İLETİSİ VERİLDİ
Öte yandan 21-25 Şubat tarihleri içinde Konya’da düzenlenen İklim Şurası’nda da kömürün ehemmiyetine vurgu yapıldı. Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un da katıldığı şurada, kömürden elektrik üretiminde karbon yakalama, kullanma ve depolama teknolojilerinin destekleneceği bunun yanı sıra termik santral kaynaklı ısının kullanılması önerisi yapıldı. Şurada alınan tavsiye kararlarının kısa müddet ortasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca açıklanması bekleniyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Piyasa, Rusya’nın Ukrayna işgaline karşı verilen yaptırımları yakından takip ederken, Avrupa’da doğal gaz meblağlarında yeni rekor izlendi.
Avrupa’da TTF 1 ay vadeli doğal gaz fiyatları, 3 Mart 2022 tarihi prestijiyle 2 kat artarak megavatsaat başına 170 euroya tırmandı. Avrupa tükettiği gazın değerli bir kısmını Rusya’dan ithal ediyor ve ithal edilen gazın kayda bedel bir kısmı da Ukrayna üzerinden Avrupa’ya aktarılıyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya atakları niçiniyle Batı ülkelerinin devreye aldığı mali yaptırımlar API2 kömür fiyatlarını da etkiledi. Şubat ayında 180 dolardan süreç goren kömürün ton fiyatı 3 Mart prestijiyle 400 dolara kadar çıktı. Geçtiğimiz yıl mart ayında API2 kömür meblağları yaklaşık 70 dolar seviyesindeydi.
Güçte emre amedeliği termik santraller sağlıyor
Güç piyasasında yaşanan bu problemler kömürden çıkmayı planlayan başta Avrupa olmak üzere birfazlaca ülkeyi de planlarını bir daha gözden geçirmeye itti.
Örneğin son olarak Almanya, kömürden elektrik üretimine devam edeceğini deklare etti. Yenilenebilir ve alternatif güç kaynaklarının çabucak hemen arz güvenliğini sağlamasının mümkün olmadığı konusunda tüm dünya hemfikir. Türkiye de dahil olmak üzere ülkeler, ithale gereksinim duymadan yerli kaynaklarla güç üretiminin sürdürülebilirliği için yeni planlar arayışında.
Tüm bu bilgiler güçte yerli kaynaklarla üretimin hassasiyetini de bir sefer daha ortaya koydu. Birebir hassasiyet bu hafta KÖMÜRDER Lideri Hasan Hüseyin Erdoğan tarafınca da lisana getirildi. “Önceliğimiz güç muhtaçlığının yerli kaynaklardan karşılanması. Kömür varlığımızın iktisada kazandırılması ve güçte dışa bağımlılığın azaltılması ana hedefimiz” diyen Erdoğan, “Türkiye’nin rezervlerini iktisada kazandırmak için etraf mevzuatı da göz önünde bulundurularak, pak kömür teknolojileri kullanarak etrafla uyumlu bir biçimde katma kıymetli üretime devam etmek şart” açıklamasında bulundu.
Kömüre talep asıl bu yıl patlayacak
Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) raporu da güçteki arz güvenliğinin çabucak hemen alternatif kaynaklarla çözülemeyeceğini açıkça ortaya koydu. Bu raporlara bakılırsa bugün genel güç pazarının yüzde 80’i hala “emre amade” olarak nitelendirilen kömür, doğal gaz ve nükleer güç santralleriyle üretiliyor. IEA tarafınca açıklanan ve 2024 yılına kadar olan öngörüleri paylaşan “Kömür 2021” isimli rapora bakılırsa, geçtiğimiz yıl global çapta kömürden elektrik üretimi yüzde 9 artarak tüm vakit içinderın rekor düzeyine ulaştı.
2021’de kömürden elde edilen elektrikte hem ABD ve tıpkı vakitte Avrupa Birliği (AB) genelinde yüzde 20’lik bir artış yaşandı. Öte yandan en büyük kömür tüketicisi Çin’de ise yüzde 9, bir öteki büyük iktisat Hindistan’da ise yüzde 12 oranında kömürden elektrik üretiminde artış görüldü.
IEA’nın varsayımlarına göre kömüre olan talep artışı, bu yıl da devam edecek ve 2022 yılında tüm vakit içinderın en yüksek kömür talebi yaşanacak. Bu artışta öteki fosil yakıtlar olan petroldeki fiyat artışlar, doğal gazda yaşanan arz ıstırabı ve fiyat artışları tesirli olacak. Hindistan’da kömür talebinin 2024’e kadar her yıl yüzde 4 artacağını iddia ediyor. Çin için büyüme düzeyinin muhtemelen yıllık yüzde 1 olması bekleniyor.
BP 2021 istatiksel incelemesi raporuna bakılırsa de global seviyede kömür, elektrik üretimi için baskın yakıt pozisyonunda. Ne dünyada ne de Türkiye’de termik santrallerden bir anda vazgeçmek mümkün değil. Memleketler arası Güç Ajansı’nın en düzgün senaryosuna bakılırsa dahi termik santrallerin 2040 yılında bile global güç arzı ortasındaki hissesi koruyacağını ortaya koyuyor.
İKLİM ŞURASI’NDA DA KÖMÜRE DEVAM İLETİSİ VERİLDİ
Öte yandan 21-25 Şubat tarihleri içinde Konya’da düzenlenen İklim Şurası’nda da kömürün ehemmiyetine vurgu yapıldı. Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un da katıldığı şurada, kömürden elektrik üretiminde karbon yakalama, kullanma ve depolama teknolojilerinin destekleneceği bunun yanı sıra termik santral kaynaklı ısının kullanılması önerisi yapıldı. Şurada alınan tavsiye kararlarının kısa müddet ortasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafınca açıklanması bekleniyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.