Otomotiv sanayisi dev şirketleri üretimlerini azaltıp fabrika-kapatmaya zorlayan çip kriziyle boğuşmaya devam ederken, uzmanlara bakılırsa çip krizinin akabinde kesimde bu sefer lityum darboğazı yaşanabilir.
Dünya’dan Evrim Küçük’ün haberine göre elektrikli araçların (EV) bataryalara, bataryaların ise lityuma muhtaçlığı var ama talebi karşılamak için kâfi lityum yok. Tesla, Volkswagen ve Mercedes üzere şirketler 2022’nin birinci üç ayında rekor sevkiyat yaparken, KONUT satışları tüm vakit içinderın en yüksek düzeyinde. Fakat talepteki artışa rağmen uzmanlar kâfi lityumun bulunup bulunmadığından emin değil.
Talep 2040’a kadar 40 kat artacak
Geçtiğimiz günlerde Tesla’nın CEO’su Elon Musk’ın lityum üretiminin epey yavaş olduğu, meblağların ‘çılgın’ düzeylere geldiği ve bölümü sıkıntı günlerin beklediği uyarısı yapması dikkatleri lityum piyasasına çekti.
Çağdaş vaktin beyaz altını olarak nitelendirilen lityuma talebin 2025’e kadar bugünkünün iki katı olması bekleniyor. Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu (SDS) çerçevesinde ise 2040 yılına lityum talebinin 40 kat artış göstermesi bekleniyor. Bu da fiyatlarda patlamaya niye oluyor.
Benchmark Mineral Intelligence’a göre, lityum meblağları geçen yıl yüzde 280’lik bir artışın akabinde birinci çeyrekte iki katından fazla arttı. Yani fiyatlar son 1 yılda yüzde 433 yükselerek ton başına 480 bin 500 yuan (yaklaşık 73 bin 900 Amerikan Doları) düzeyine yükseldi. Bu sıçrama elektrikli araç üreticilerini endişelendiriyor.
Arz, talebin gerisinde kalmaya devam ediyor
Maden etraflarında ‘Bay Lityum’ olarak nitelenen madencilik uzmanı Joe Lowry, geçtiğimiz günlerde Blomberg’e yaptığı açıklamada. Önümüzdeki iki yıl ortasında arzın kıymetli artış sağlanmasına rağmen talebin gerisinde kalacağını, ötürüsıyla piyasada açığın büyümeye devam edeceği uyarısı yaptı.
Lowry’nin iddiaları öteki kuruluşlarla örtüşüyor. Örneğin BloombergNEF, batarya üretiminde kullanılan esas lityum kimyasalları olan lityum karbonat ve hidroksit meblağlarının, öngörülen arz açıklarının bir kararı olarak 2030 yılına kadar yükselmeye devam edeceğini öngörüyor. Lityum arz meselesinin araba üreticileri için sorun teşkil edeceği uyarısı yapılıyor. BNEF’e nazaran, elektrikli arabaların içten yanmalı motorlu arabalarla fiyat paritesine ulaşması 2026’dan evvel mümkün görünmüyor.
MEKSİKA, 1.7 MİLYON TONLUK LİTYUMU MİLLİLEŞTİRDİ
Ülkeler, geleceğin kritik madenleri için şimdiden durum alıyor. 1.7 milyon tonluk dünyanın 10’uncu büyük lityum rezervine sahip olan Meksika da lityum da kelam sahibi olmak için lityum sanayisini ulusallaştırma planını hayata geçirdi. Devlete lityum üzerinde münhasır haklar veren Lider Andrés Manuel López Obrador tarafınca önerilen madencilik ıslahatı Senato’da onaylandı. Meksika’nın lityum kaynaklarının pahasının ülkenin devlet borcunun dört katından fazla olduğu tez ediliyor.
EN BÜYÜK KAYNAKLAR BOLİVYA’DA
Dünyadaki bilinen toplam lityum kaynağının yaklaşık 86 milyon ton olduğu kestirim ediliyor. Dünyada en çok lityumun bulunduğu ülke ise yaklaşık 21 milyon ton ile Bolivya. Bu ülkeyi 19.3 milyon ton ile Arjantin, 9.6 milyon ton ile Şili takip ediyor. Yıllık lityum üretimi ise yaklaşık 82 bin ton. Yıllık üretimde Avusturalya yaklaşık 40 bin ton ile birinci sırada yer alırken, bu ülkeyi 18 bin ton yıllık üretimle Şili ve 14 bin ton yıllık üretimle Çin izliyor.
Türkiye, bor atıklarından üretim yapıyor
Elektrikli araçların yaygınlaşması, global ısınma niçiniyle devreye girmesi gereken çevreci siyasetler ve karbondioksit salınımının azaltılmasını öngoren sınırlamaların, Türkiye’de de lityumun olan talebi artırması bekleniyor. Dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olan Türkiye’de bor yatakları aşikâr oranlarda lityum içeriyor. Eti Maden, rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üretilen tesislerini 2020’de açmıştı. Bu tesisin kapasitesi yıllık 10 ton. Lakin Kırka’da yılda 600 ton ve Bandırma/ Balıkesir’de yılda 100 ton kapasiteli lityum karbonat üretim tesisi kurulması için gerekli etüt ve projelendirme çalışmalarının, 2022 yılı sonunda tamamlanması daha sonrasında tesislerin imal işi ihalesine çıkılması planlanıyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Dünya’dan Evrim Küçük’ün haberine göre elektrikli araçların (EV) bataryalara, bataryaların ise lityuma muhtaçlığı var ama talebi karşılamak için kâfi lityum yok. Tesla, Volkswagen ve Mercedes üzere şirketler 2022’nin birinci üç ayında rekor sevkiyat yaparken, KONUT satışları tüm vakit içinderın en yüksek düzeyinde. Fakat talepteki artışa rağmen uzmanlar kâfi lityumun bulunup bulunmadığından emin değil.
Talep 2040’a kadar 40 kat artacak
Geçtiğimiz günlerde Tesla’nın CEO’su Elon Musk’ın lityum üretiminin epey yavaş olduğu, meblağların ‘çılgın’ düzeylere geldiği ve bölümü sıkıntı günlerin beklediği uyarısı yapması dikkatleri lityum piyasasına çekti.
Çağdaş vaktin beyaz altını olarak nitelendirilen lityuma talebin 2025’e kadar bugünkünün iki katı olması bekleniyor. Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu (SDS) çerçevesinde ise 2040 yılına lityum talebinin 40 kat artış göstermesi bekleniyor. Bu da fiyatlarda patlamaya niye oluyor.
Benchmark Mineral Intelligence’a göre, lityum meblağları geçen yıl yüzde 280’lik bir artışın akabinde birinci çeyrekte iki katından fazla arttı. Yani fiyatlar son 1 yılda yüzde 433 yükselerek ton başına 480 bin 500 yuan (yaklaşık 73 bin 900 Amerikan Doları) düzeyine yükseldi. Bu sıçrama elektrikli araç üreticilerini endişelendiriyor.
Arz, talebin gerisinde kalmaya devam ediyor
Maden etraflarında ‘Bay Lityum’ olarak nitelenen madencilik uzmanı Joe Lowry, geçtiğimiz günlerde Blomberg’e yaptığı açıklamada. Önümüzdeki iki yıl ortasında arzın kıymetli artış sağlanmasına rağmen talebin gerisinde kalacağını, ötürüsıyla piyasada açığın büyümeye devam edeceği uyarısı yaptı.
Lowry’nin iddiaları öteki kuruluşlarla örtüşüyor. Örneğin BloombergNEF, batarya üretiminde kullanılan esas lityum kimyasalları olan lityum karbonat ve hidroksit meblağlarının, öngörülen arz açıklarının bir kararı olarak 2030 yılına kadar yükselmeye devam edeceğini öngörüyor. Lityum arz meselesinin araba üreticileri için sorun teşkil edeceği uyarısı yapılıyor. BNEF’e nazaran, elektrikli arabaların içten yanmalı motorlu arabalarla fiyat paritesine ulaşması 2026’dan evvel mümkün görünmüyor.
MEKSİKA, 1.7 MİLYON TONLUK LİTYUMU MİLLİLEŞTİRDİ
Ülkeler, geleceğin kritik madenleri için şimdiden durum alıyor. 1.7 milyon tonluk dünyanın 10’uncu büyük lityum rezervine sahip olan Meksika da lityum da kelam sahibi olmak için lityum sanayisini ulusallaştırma planını hayata geçirdi. Devlete lityum üzerinde münhasır haklar veren Lider Andrés Manuel López Obrador tarafınca önerilen madencilik ıslahatı Senato’da onaylandı. Meksika’nın lityum kaynaklarının pahasının ülkenin devlet borcunun dört katından fazla olduğu tez ediliyor.
EN BÜYÜK KAYNAKLAR BOLİVYA’DA
Dünyadaki bilinen toplam lityum kaynağının yaklaşık 86 milyon ton olduğu kestirim ediliyor. Dünyada en çok lityumun bulunduğu ülke ise yaklaşık 21 milyon ton ile Bolivya. Bu ülkeyi 19.3 milyon ton ile Arjantin, 9.6 milyon ton ile Şili takip ediyor. Yıllık lityum üretimi ise yaklaşık 82 bin ton. Yıllık üretimde Avusturalya yaklaşık 40 bin ton ile birinci sırada yer alırken, bu ülkeyi 18 bin ton yıllık üretimle Şili ve 14 bin ton yıllık üretimle Çin izliyor.
Türkiye, bor atıklarından üretim yapıyor
Elektrikli araçların yaygınlaşması, global ısınma niçiniyle devreye girmesi gereken çevreci siyasetler ve karbondioksit salınımının azaltılmasını öngoren sınırlamaların, Türkiye’de de lityumun olan talebi artırması bekleniyor. Dünya bor rezervlerinin yüzde 73’üne sahip olan Türkiye’de bor yatakları aşikâr oranlarda lityum içeriyor. Eti Maden, rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üretilen tesislerini 2020’de açmıştı. Bu tesisin kapasitesi yıllık 10 ton. Lakin Kırka’da yılda 600 ton ve Bandırma/ Balıkesir’de yılda 100 ton kapasiteli lityum karbonat üretim tesisi kurulması için gerekli etüt ve projelendirme çalışmalarının, 2022 yılı sonunda tamamlanması daha sonrasında tesislerin imal işi ihalesine çıkılması planlanıyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.