Ülke yakın tarihi, iktidarların önayak olduğu dolandırıcılık örnekleriyle dolu. Her periyoda özgün dolandırıcılıkların birinci furyası Banker Bako, Banker Kastelli, Jet Fadıl üzere isimlerle başlıyor. 90’lı yılların ortalarında saadet zincirlerinin mantığı değişiyor. Bu sefer Kenan Şeranoğlu’nun kurduğu Titan Saadet Zinciri başlıyor. Bu yolla on binlerce kişi dolandırılıyor. 2010’lu senelera gelindiğinde ‘Tosuncuk’ lakabıyla bilinen Mehmet Aydın, bir toplumsal medya oyunu olan FarmVille’den esinlenerek Çiftlik Bank’ı kuruyor.
Birgün’den Filiz Gazi’nin haberine bakılırsa bankerler, İslami holdingler derken artık ise faizsiz konut alma vaat eden şirketler furyası var. Faizsiz, peşinatsız, kira öder üzere konut sahibi olmayı vaat eden şirketler, sistemin bir çeşit dayanışma ile işlediğini sav ediyor. Buna göre tıpkı “altın günü” sisteminde olduğu üzere bireyler belirli bir kümeye dahil oluyor ve tertipli aralıklarla yapılan çekilişlerle her ay bir kişi mesken sahibi oluyor. Sisteme giren herkes bütçesine nazaran tertipli taksit meblağı belirliyor ve buna nazaran para yatırıyor, konutlar kurayla dağıtılıyor. Bu tip firmalar 200 aya kadar taksit imkânı sunduğunu söylüyor. Vaat edilene bakılırsa kimine erken kimine geç olsa da hepsine bir biçimde sıra geliyor.
Faizsiz konut sahibi olmayı vaat eden firmalar uzun bir süre yasaya tabi değildi. Mart ayında düzenlenen yasaya göre kelam konusu firmaların taban 100 milyon lira sermayeye sahip olması kural koşuldu. Şirketlerin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) kontrolüne tabi olması karara bağlandı. Yasanın yürürlüğe girmesinin akabinde BDDK, 35 şirketin incelenmesi kararında 21 şirketin koşulları taşımadığı için tasfiyesine sonucu verdi.
çabucak sonrasında yapılan açıklamada da kalan 14 şirketten 8’inin iradi tasfiyeye yönlendirdiği duyuruldu. bu biçimdece toplamda 6 şirket kalmış oldu. CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, ağustos ayında faizsiz mesken ve araç vaadiyle iştirakçilerden milyonlar toplayan şirketlerin yarattığı mağduriyetin araştırılması ve hak sahiplerinin paralarının verilmesi için Meclis’e araştırma önergesi sundu. CHP’li vekilin edindiği bilgilere nazaran, kapanan şirketler niçiniyle 53 binden çok kişi mağdur oldu.
Mağdurlardan biri olan Nurşen Çırpan, kendilerini müteahhitlerin değil, temel olarak devletin dolandırdığını tabir ediyor. Şirketin reklamının ulusal kanallarda verildiğine, metrolardaki billboardlarda ilanı olduğuna dikkat çeken Çırpan, Esenyurt’tan mesken aldığını aktarıyor: “bu biçimde bir mağduriyet yaşamayız diye düşündük. 2012’de daire aldım. Benim üzere yüzlerce kişinin meskeni teslim edilmedi. Mahkemeye başvurdum, mahkeme süreci hala devam ediyor. Yalnızca müteahhit konutu teslim etmedi üzere bir durum değil. Biz devlet eliyle dolandırıldık. Eski Esenyurt Belediye Lideri Necmi Kadıoğlu’nun adamları tarafınca bizim konutumuza el konuldu. Konutların diğer bir müteahhide verilmesi sağlandı. Belediye Başkanı’nın ‘oğlum’ dediği kadar yakın birisi inşaatın başına getirildi. Ticaret Bakanlığı misyonunu yapmış olsaydı bu kadar insan mağdur olmazdı.”
Çırpan, ortadan geçen çok yıla karşın parasının geri verilmediğini anlatıyor: “Bizi dolandıran kişi mahkeme kararında tutuklandı. Malına mülküne devlet el koydu, biz bu durumda paramızı kimden isteyebiliriz? Yalnızca maddi boyutta değil, manevi boyutta da mağduriyetlerimiz var. Şu an kirada kalıyoruz. Sağlığımızdan olduk. Tehditler aldık. Hatta düşünün, yetmedi, Belediye Lideri bize maddi manevi tazminat davası açtı.”
kimi vakit ÖMÜRLER YETMİYOR
Mağdur yurttaşlar, kapılarına kilit vurulan şirketlerde kimseyi bulamıyor. Avukat Orhan Boran mağdurların hukukî sürecini şöyleki anlatıyor: “2012’den beri devam eden evraklar var. kimi vakit ömürler yetmiyor. Hukuk sistemi başka bahis ancak Türkiye’de önleyici sistem olmaması epey makûs. Bu paralar toplanırken devlet kurumları niye denetlemedi? Önleyici sistemler olsaydı bu bireyler bu paraları toplayamazlardı. Benim gözlemlediğim kadarıyla bu biçim mağdur edilenlerin lakin yüzde 10-15’i paralarını geri alabiliyor. Hesaplar takip ediliyor, şahıslar bulunuyor. Duruşmaya gelmeseler bile zorla yakalama sonucu çıkarılıyor. Yakalanıyor ya da yakalanamıyor. Şirketi oburunun üzerine örneğin çaycısının üzerine yapmış, bu biçimde şeyler de oluyor.”
Boran, mağdurların başvurabileceği iki yol olduğunu belirtiyor: “İcra takibi açarak yatırdıkları parayı istemeleri gerekiyor. İkinci olarak da cürüm duyurusunda bulunmaları gerekiyor. Savcılık gerekli tahkikatı yaptıktan daha sonra ağır ceza mahkemesinde dava açılır.”
FAKİRLERİ DÜŞÜNMÜYORLAR
Ekonomist Bülent Danışoğlu ise “Yoksul beşerler bu sisteme muhtaç ettirildi” diyerek başlıyor kelamlarına ve yakın Türkiye tarihine de değinerek şunları söylüyor: “Konut piyasası çoklukla devletin dayanağına gereksinim duyar. Dünyanın her yerinde toplumun büyük bir kısmı kendi imkanlarıyla konut sahibi olamayacak insanlardan oluşur. ötürüsıyla her yerde devletin takviyesi olur. Bu dayanak iki biçimde olur: Kiralık konut dayanağı ve mülk konut takviyesi. Kiralık konut takviyesi Türkiye’de olmamıştır. Memurlara lojman verilmiştir ya hiç kira ödemezler ya da temsili kira öderler. Toplu konut yönetimi birinci kurulduğunda işleyiş bu türlü değildi. Orta ve dar gelirli beşerler Türkiye’de kooperatifler aracılığıyla konut sahibi olurdu. Ankara’da Batıkent diye bir kent modülü kuruldu. Bütünüyle kooperatifler tarafınca yapıldı. Kooperatiflerde de yolsuzluk olurdu, ağır işlerdi lakin sonuçta dar gelirli beşerler konut sahibi olurdu. Toplu Konut Yönetimi kurulduğunda yalnızca kooperatifleri destekliyordu. Üstelik bunu yapan da Turgut Özal’dı. Özal, hiç bir vakit fakirlerin hallerini kendine kaygı etmiş biri değildi. Ama akıllı adamdı zira şunu düşünüyordu: Konutları desteklemek ekonomiyi canlandırır. Şimdiki iktidarın yaptığı gibi… Toplu konutun şimdiki uygulamasında dar gelirli bölümler değil büyük inşaat şirketler destekleniyor. Onlar da dar gelirli beşerler için konut yapmaya muhtaçlık duymuyorlar. çok lüks konutlar yapıyorlar. Yararlanan da üst gelir kümeleri oluyor.”
Yatırım tavsiyesi içermez.
Birgün’den Filiz Gazi’nin haberine bakılırsa bankerler, İslami holdingler derken artık ise faizsiz konut alma vaat eden şirketler furyası var. Faizsiz, peşinatsız, kira öder üzere konut sahibi olmayı vaat eden şirketler, sistemin bir çeşit dayanışma ile işlediğini sav ediyor. Buna göre tıpkı “altın günü” sisteminde olduğu üzere bireyler belirli bir kümeye dahil oluyor ve tertipli aralıklarla yapılan çekilişlerle her ay bir kişi mesken sahibi oluyor. Sisteme giren herkes bütçesine nazaran tertipli taksit meblağı belirliyor ve buna nazaran para yatırıyor, konutlar kurayla dağıtılıyor. Bu tip firmalar 200 aya kadar taksit imkânı sunduğunu söylüyor. Vaat edilene bakılırsa kimine erken kimine geç olsa da hepsine bir biçimde sıra geliyor.
Faizsiz konut sahibi olmayı vaat eden firmalar uzun bir süre yasaya tabi değildi. Mart ayında düzenlenen yasaya göre kelam konusu firmaların taban 100 milyon lira sermayeye sahip olması kural koşuldu. Şirketlerin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) kontrolüne tabi olması karara bağlandı. Yasanın yürürlüğe girmesinin akabinde BDDK, 35 şirketin incelenmesi kararında 21 şirketin koşulları taşımadığı için tasfiyesine sonucu verdi.
çabucak sonrasında yapılan açıklamada da kalan 14 şirketten 8’inin iradi tasfiyeye yönlendirdiği duyuruldu. bu biçimdece toplamda 6 şirket kalmış oldu. CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, ağustos ayında faizsiz mesken ve araç vaadiyle iştirakçilerden milyonlar toplayan şirketlerin yarattığı mağduriyetin araştırılması ve hak sahiplerinin paralarının verilmesi için Meclis’e araştırma önergesi sundu. CHP’li vekilin edindiği bilgilere nazaran, kapanan şirketler niçiniyle 53 binden çok kişi mağdur oldu.
Mağdurlardan biri olan Nurşen Çırpan, kendilerini müteahhitlerin değil, temel olarak devletin dolandırdığını tabir ediyor. Şirketin reklamının ulusal kanallarda verildiğine, metrolardaki billboardlarda ilanı olduğuna dikkat çeken Çırpan, Esenyurt’tan mesken aldığını aktarıyor: “bu biçimde bir mağduriyet yaşamayız diye düşündük. 2012’de daire aldım. Benim üzere yüzlerce kişinin meskeni teslim edilmedi. Mahkemeye başvurdum, mahkeme süreci hala devam ediyor. Yalnızca müteahhit konutu teslim etmedi üzere bir durum değil. Biz devlet eliyle dolandırıldık. Eski Esenyurt Belediye Lideri Necmi Kadıoğlu’nun adamları tarafınca bizim konutumuza el konuldu. Konutların diğer bir müteahhide verilmesi sağlandı. Belediye Başkanı’nın ‘oğlum’ dediği kadar yakın birisi inşaatın başına getirildi. Ticaret Bakanlığı misyonunu yapmış olsaydı bu kadar insan mağdur olmazdı.”
Çırpan, ortadan geçen çok yıla karşın parasının geri verilmediğini anlatıyor: “Bizi dolandıran kişi mahkeme kararında tutuklandı. Malına mülküne devlet el koydu, biz bu durumda paramızı kimden isteyebiliriz? Yalnızca maddi boyutta değil, manevi boyutta da mağduriyetlerimiz var. Şu an kirada kalıyoruz. Sağlığımızdan olduk. Tehditler aldık. Hatta düşünün, yetmedi, Belediye Lideri bize maddi manevi tazminat davası açtı.”
kimi vakit ÖMÜRLER YETMİYOR
Mağdur yurttaşlar, kapılarına kilit vurulan şirketlerde kimseyi bulamıyor. Avukat Orhan Boran mağdurların hukukî sürecini şöyleki anlatıyor: “2012’den beri devam eden evraklar var. kimi vakit ömürler yetmiyor. Hukuk sistemi başka bahis ancak Türkiye’de önleyici sistem olmaması epey makûs. Bu paralar toplanırken devlet kurumları niye denetlemedi? Önleyici sistemler olsaydı bu bireyler bu paraları toplayamazlardı. Benim gözlemlediğim kadarıyla bu biçim mağdur edilenlerin lakin yüzde 10-15’i paralarını geri alabiliyor. Hesaplar takip ediliyor, şahıslar bulunuyor. Duruşmaya gelmeseler bile zorla yakalama sonucu çıkarılıyor. Yakalanıyor ya da yakalanamıyor. Şirketi oburunun üzerine örneğin çaycısının üzerine yapmış, bu biçimde şeyler de oluyor.”
Boran, mağdurların başvurabileceği iki yol olduğunu belirtiyor: “İcra takibi açarak yatırdıkları parayı istemeleri gerekiyor. İkinci olarak da cürüm duyurusunda bulunmaları gerekiyor. Savcılık gerekli tahkikatı yaptıktan daha sonra ağır ceza mahkemesinde dava açılır.”
FAKİRLERİ DÜŞÜNMÜYORLAR
Ekonomist Bülent Danışoğlu ise “Yoksul beşerler bu sisteme muhtaç ettirildi” diyerek başlıyor kelamlarına ve yakın Türkiye tarihine de değinerek şunları söylüyor: “Konut piyasası çoklukla devletin dayanağına gereksinim duyar. Dünyanın her yerinde toplumun büyük bir kısmı kendi imkanlarıyla konut sahibi olamayacak insanlardan oluşur. ötürüsıyla her yerde devletin takviyesi olur. Bu dayanak iki biçimde olur: Kiralık konut dayanağı ve mülk konut takviyesi. Kiralık konut takviyesi Türkiye’de olmamıştır. Memurlara lojman verilmiştir ya hiç kira ödemezler ya da temsili kira öderler. Toplu konut yönetimi birinci kurulduğunda işleyiş bu türlü değildi. Orta ve dar gelirli beşerler Türkiye’de kooperatifler aracılığıyla konut sahibi olurdu. Ankara’da Batıkent diye bir kent modülü kuruldu. Bütünüyle kooperatifler tarafınca yapıldı. Kooperatiflerde de yolsuzluk olurdu, ağır işlerdi lakin sonuçta dar gelirli beşerler konut sahibi olurdu. Toplu Konut Yönetimi kurulduğunda yalnızca kooperatifleri destekliyordu. Üstelik bunu yapan da Turgut Özal’dı. Özal, hiç bir vakit fakirlerin hallerini kendine kaygı etmiş biri değildi. Ama akıllı adamdı zira şunu düşünüyordu: Konutları desteklemek ekonomiyi canlandırır. Şimdiki iktidarın yaptığı gibi… Toplu konutun şimdiki uygulamasında dar gelirli bölümler değil büyük inşaat şirketler destekleniyor. Onlar da dar gelirli beşerler için konut yapmaya muhtaçlık duymuyorlar. çok lüks konutlar yapıyorlar. Yararlanan da üst gelir kümeleri oluyor.”
Yatırım tavsiyesi içermez.