Azerbaycan ziyareti dönüşünde uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, iç ve dış siyasetteki son gelişmeleri kıymetlendirdi.
Hürriyet muharriri Abdulkadir Selvi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, “Mehmet Ali Çelebi’nin AK Parti’ye iştirak merasiminde epeyce çocuk tavsiyesinde bulundunuz. Buradaki bir tabiriniz üzerinden HDP, CHP, Gelecek, Deva üzere partiler bunu istismar ettiler, ‘Kürtlere yönelik söylemiş oldu’ dediler. Kürtleri mi orada kastettiniz?” diye sordu. Erdoğan, “Ben her vakit açık açık en az 3 çocuk diyorum aslına bakarsanız. Bu benim saklı bir siyasetim değil ki. bu biçimde bir şeyi hiç bir vakit gizlemedim esasen. Orada da söylemiş olduğim fazlaca açık ancak onların istismarı bitmez. Onların istismarına yanıt yetiştirmeye de gerek yok” cevabını verdi.
“Silahlı Kuvvetlerimizin bugüne kadar kimyasal silah kullanmak üzere bir taksiratı yoktur”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, TSK’nın PKK’ya yönelik kimyasal silah kullandığına yönelik tezler hakkında da şöyleki konuştu:
“Bu bahisle ilgili arkadaşlarıma da söylemiş oldum ve Hulusi Paşa ile de bunu yine tekrar konuştuk. Arkadaşlar çabucak hızla davaları açtılar ve bunun peşini katiyetle bırakmayacağız. Hem tazminat hem ağır ceza davaları açarak üzerine üzerine gideceğiz. Silahlı Kuvvetlerimizin bugüne kadar kimyasal silah kullanmak üzere bir taksiratı yoktur. Attığı bütün adımları memleketler arası hukuk neyi gerektiriyorsa bu çerçevede atmıştır ve bu çerçevede atmaya da devam edecektir. Bu, bunların namussuzluklarındandır, ahlaksızlıklarındandır. Bunlar birinci kez da bu iftiraları atıyor değiller. Bunlar densizdir, bunlar ahlaksızdır. Ordumuza daima attıkları çamur budur. Çamur at, tutmazsa iz bırakır diye düşünüyorlar. Bu komünizmin, komünistlerin de en kıymetli şiarıdır. Bunlar da onların artıkları olduğu için bu tıp iftiraları her vakit atacaklardır. Biz de hukuk içerisinde ne gerekiyorsa bunlara bunun hesabını orada soracağız.”
Kılıçdaroğlu’na karşılık: bu biçimde sağa sola topu atmakla işi kurtaramaz
Erdoğan, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu adaylığa davet etmesi daha sonrası CHP başkanının kendisini televizyonda tartışmaya çağırmasını da şu biçimde yorumladı:
“bu biçimde sağa sola topu atmakla işi kurtaramaz. Çünkü futbolu ondan fazlaca fazlaca düzgün bilirim. O, bu işin epey acemisi. Kim kalede, kim orta alanda, kim geri dörtlüde yahut kim forvette oynaması gerekir bunu bilmez. Lefter’i kaleci olarak tanıtan bir adamdan bir şey olmaz.”
Erdoğan, Kılıçdaroğlu’nun ABD seyahatinde 8 saat ortadan kaybolduğu argümanı hakkında da şunları söylemiş oldu:
“Türkiye’de hamburgerci dükkanları filan bitmiş değil. Lakin yani bunu Kılıçdaroğlu’nun şahsen kendinden duymamış olsak ben bile “gerçekten bu biçimde bir şey oldu mu” derdim. Ancak maalesef kendinden dinledik; yani bir akaryakıt istasyonuna uğramışlar, orada bir hamburgerci dükkanı görür görmez orada yemişler. Bunu şahsen kendisi söyleyince sahiden ben de şok oldum. Yani bu biçimde bir şey yapmış olsan bile söylemeye gerek yok. Bu da siyasetin ne kadar acemisi olduğunu ortaya koyuyor.
Tabii bir de onunla kalmadı. Yapılmakta olan Tipken Foundation binasının karşısına geçip orada çekim yaptı. Buradan da aile kavramına yönelik bizim şu anda ileri sürdüğümüz teze, güya aykırısından bir yaklaşımla sataştı; “Önce sen kendi ailenin, kızlarının, oğlunun buraya yapmış olduğu takviyeleri açıkla” üzere bir yaklaşımın içerisine giriyor. Bu da hukuk bilmezliğin, aile kavramını tanımazlığın bu adamda ne kadar ileri olduğunu gösteriyor. Biz aile kavramını inşallah bu başörtüsü sorunuyla ilgili çalışmanın içerisine alacağız. Arkadaşlarımızla gerek ilgili kamu vazifelileri gerek akademisyenlerle geniş bir çalışma yaptık. Bu çalışmayı da arkadaşlarımız nihayete erdirdiler. En son dün akşam da bana sundular, gördük, baktık. Kısa vakitte bunu da kamuoyuna inşallah sunacağız. Natürel bu kadar açtığımız davalardan bundan tazminatları koparıyoruz. Artık bundan da bir daha tazminatı koparacağımıza inanıyorum. Tipken Foundation, bir daha bundan şu biçimde bir ölçü para alacak.”
Sosyal konut açıklaması
Erdoğan, toplumsal konut projesi ve muhalefetin tenkitleri hakkında da şunları söylemiş oldu:
“Bunlarda palavra dolan çok fazla. Çünkü şu an prestijiyle bizim yalnızca TOKİ’de bitirip sahiplerine teslim ettiğimiz konut sayısı yaklaşık 1 milyon 170 bin. Yapılmakta olan demiyorum, bitirip de sahiplerine teslim ettiğimiz… Artık ise gerek konut gerek işyeri gerekse arsa noktasında yeni bir adım atıyoruz. Birinci etapta 1 milyon arsa planladık. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız, Türkiye’nin dört bir yanında hangi bölgede ne kadar parsel, arsa ayıracağız, bunların çalışmalarını yaptı ve inşallah bunların teslimini de kura ile sahiplerine yapacağız. Bunun gerçekleştirilememesi için, yapılmaması için hiç bir sebep yok. Zira bizim icraatlarımızın ulaştığı yere bunların hayalleri dahi ulaşamaz. Biz bunu yaptık. Yapıtımız ortada. Eşek ölür kalır semeri, insan ölür kalır yapıtı. Biz eserlerimizle konuşuyoruz. Olay bu kadar sıradan.”
“Biz muhafazakâr devrimciyiz”
“Muhafazakâr devrimciyim” sözüyle neyi kastettiği konusunda da şu açıklamayı yaptı:
“Biz muhafazakâr devrimciyiz. Ulusal ve manevi kıymetlerimize odunsuz biçimde sahip çıkan; haklarımızı, menfaatlerimizi her koşulda koruyan yanımızla muhafazakârız. Ülkemiz için eser ve hizmet siyasetinden demokrasi, hak ve özgürlüklere, her alanda ihtilal niteliğinde adımlar atan; dünyadaki zulme ve adaletsizliklere itiraz eden yanımızla da devrimciyiz. Yakıp yıkan, taş üstüne taş koymayan kelamda devrimciliğin bilakis; kendi medeniyetinin kıymetlerinden yana olarak daima okuyan, çalışan, üreten, imar eden, geliştiren ve atılım ortasında olan gerçek bir devrimciliktir bu. Muhafazakâr devrimcilik işte budur. Bu manada bilhassa gençlerimize Nuri Pakdil’in yapıtlarını okumalarını tavsiye ediyorum. Ben merhum Nuri ağabeyimizin hem de talebesi durumundaydım. AHaber de vakit zaman Nuri ağabeyi anlatırken onun bu bahisteki duruşuna da işaret ediyor.”
“İsveç’in yeni başbakanı randevu talebinde bulundu”
İsveç’in yeni başbakanının randevu talebinde bulunduğunu belirten Erdoğan, “Arkadaşlarımıza “randevu verin, gelsin” dedim. Ülkemizde kendisiyle bu mevzuları da görüşürüz. Bizim bu noktadaki niyetimiz değişmedi. Bu tıp cezai müeyyidelere çarptırılmış olan bu teröristleri bunların yakalayıp bize vermeleri lazım. Bunlar bize verilmediği sürece parlamento basamağında bu iş yürümez. Şu andaki yeni başbakanın yaklaşım şekli, terörle ve teröristlerle çabadan yanadır; “bizim terörü ve teröristleri barındırmamamız gerekir” diye açıklamaları var. Bu mevzudaki samimiyetlerini de biz olağan yapacağımız görüşmeyle test etmiş olacağız. Onların da hayrına, tüm insanlığın da hayrına olacaktır. Bizim duruşumuz değişmez. Zira terörle gayrette tavizsiziz ve taviz vermeye de asla niyetimiz yok” diye konuştu.
Tahıl koridoru açıklaması
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl koridoru müddetinin uzatılması noktasında Rusya’dan net bir karşılık alıp almadığı sorusu üzerine şunları söylemiş oldu:
“Karadeniz tahıl koridoru inisiyatifi kapsamında 20 Ekim 2022 tarihi prestijiyle 363 gemi 8 milyon ton tahıl ve öteki besin eserleri dünya piyasalarına arz edildi. Ukrayna limanlarından yapılan sevkiyatın yüzde 62’si Avrupa, yüzde 19,5’i Asya, yüzde 13’ü Afrika, yüzde 5,3’ü Orta Doğu ülkelerine ulaştı. En az gelişmiş ülkelere ise 454 bin 626 ton buğday sevk edildi; bu ölçü yalnızca yüzde 5,7’sine karşılık geliyor. Eser olarak mısır, buğday, ayçiçeği yağı, kolza tohumu ve ayçiçeği küspesi öne çıkıyor. Bu mamüllerin toplam ortasındaki hissesi yüzde 96 civarında. Sevkiyat mutabakatını uzatma noktasında rastgele bir mâni kelam konusu değil. Dün akşam Zelenski ile yaptığım toplantıda de Sayın Putin ile yaptığım toplantıda de bir daha bunu gördüm. Fakat bu ortada rastgele bir tıkanma olursa aşmamıza mâni bir hal de yok. “
“Her iki tarafın önemli kayıpları oluyor, inanıyorum ki barışın kaybedeni olmayacaktır”
Erdoğan, Ukrayna-Rusya savaşıdaki arabuluculuk rolü hakkında gelen soruyu şöyleki yanıtladı:
“Bu hususla ilgili ben Sayın Putin’in de şu anda geçmişe bakılırsa fazlaca daha yumuşak, epey daha görüşmelere açık olduğunu gördüm. Önümüzdeki günlerde yapacağımız telefon diplomasisiyle bunların nereye varabileceğini her iki önderden de dinlemek suretiyle goreceğiz. Dün Zelenski ile yaptığım toplantıda onda da bu biçimde bir tıkanmanın olmadığını, onun da bu işi aşmaktan yana olduğunu hissettim. Umutsuz değiliz. Temennimiz odur ki iki önderi de bir ortaya getirmek suretiyle yola barış için devam edelim. Zira her iki tarafın önemli kayıpları oluyor. İnanıyorum ki barışın kaybedeni olmayacaktır.”
“Türkiye doğalgaz hub’ı olursa…”
Erdoğan, Avrupa’nın Türkiye’den doğalgaz temin etme tartışmaları hakkında da şöyleki konuştu:
“Bunlar şu andan itibaren olağan ki Rusya’dan istedikleri anda istedikleri üzere doğalgaz temin edemiyorlar. Beklentileri nedir? Türkiye bu işin hub’ı olursa, Türkiye’den bu çeşit doğalgaz talepleri karşılık bulur mu, bulmaz mı; bunu gidermektir. Tıpkı biçimde olağan Azerbaycan’dan da yani TANAP’tan bu noktada doğalgaz talebinde bir temin olur mu olmaz mı? Bu bahiste da İlham Aliyev kardeşimin olumlu baktığını görüyorum. Bunların değerlendirmesini yapıp ona göre de gelişen süreci değerlendirip adımlarımızı biz de atacağız.”
“S-400’lerde olduğu üzere biz Amerika’nın haricinde da alternatiflerle görüşüyoruz”
Erdoğan, ABD’nin Türkiye’ye F-16 satma konusundaki son gelişmeler hakkında da şu biçimde konuştu:
“Malumunuz olduğu üzere F-16 ile ilgili çalışmalarımız geçen sene başlatıldı ve şu anda da bu süreç olağan planlandığı biçimde devam ediyor. Amerikan Savunma Bakanı da Ulusal Savunma Bakanımızla görüşmelerinde idare olarak, bakanlık olarak, askeri olarak bunu desteklediklerini tabir ediyor. Daha evvel de Ulusal Savunma Bakanlığımız bu bahiste üçü Türkiye’de biri Amerika’da olmak üzere heyetler ortası dört toplantı yaptı. Prosedür devam ediyor. Bu Menendez üzere senatörlerin tabirleri kendi şahsî görüşüdür, ferdî iddialarıdır; rastgele bir biçimde kurumsal bir durumu yansıtmıyor. Ayrıyeten bunların Yunanistan ile olan münasebetleri de başka bir inceleme konusu; niçin bu kadar tarafgirler bu mevzuda? bir daha geçtiğimiz günlerde NATO’daki Savunma Bakanları toplantısında Stoltenberg de şahsen bu bahiste açık ve net bir biçimde tarafsızlığını tabir etti; F-16’ların Türkiye’ye verilmesinin yalnızca Türkiye için değil NATO için de değerli bir hadise olduğunu, Türkiye ne kadar kuvvetli ne kadar hazır olursa NATO’nun da ortalama pahasının bu türlü yükseleceğini belirtti. ötürüsıyla biz gelişmeleri, süreci yakından takip ediyoruz. Olumlu biçimde sonuçlanması için yapılacak ne var ise yaptık, yapmaya da devam ediyoruz. Ama öbür taraftan da dünya pazarı geniş, ötürüsıyla çeşitli tahliller de mevcut. Tek başına Menendez’in karşı çıkması bu işi engellemez. Herkes teklif verebilir fakat yasa tasarısının Kongre’den geçmesi gerekir ki şu andaki atmosfer o denli değil. Yani bir kişinin karşı çıkmasıyla olmaz. Başka taraftan idare de aslına bakarsanız olumlu istikamette gerekli adımları atıyor. Benim de son Amerika ziyaretimde Senato temsilcileriyle de Kongre temsilcileriyle de çok olumlu kimi görüşmelerim oldu. Bu görüşmelerde “Ben şahsen Menendez ile de görüşeceğim” diyen senatörleri de gördüm ve Menendez’in bu yaklaşımlarını kabul etmediklerini gördüm. ötürüsıyla da burada bütün sıkıntı Kongre’nin de Senato’nun da geneli prestijiyle nasıl bir hal alacağıdır. Şu an prestijiyle idarenin bakışı olumlu istikamette gelişiyor. Olağan bizim için tek çıkış yolu Amerika değildir. Gerektiğinde motamot S400’lerde olduğu üzere biz Amerika’nın haricinde da alternatiflerle görüşüyoruz. Oralardan da bu işin temini yoluna gideriz. Elimizde bu cins alternatifler de var.”
Türk Devletler Teşkilatı tepesi ve KKTC açıklaması
Erdoğan, Türk Devlet Teşkilatı Liderleri Doruğu’nda KKTC için yöneltilen “Gözlemci üye olarak katılacak lakin daimî üyeliği için bir kapı aralanacak mı, bu doruktan bu biçimde bir sonuç beklenir mi” sorusunu şu biçimde yanıtladı:
“Beklenmemesi için bir sebep yok. Katılan ülkeler bizler için sahiden olumlu sinyal vermesi gereken ülkeler. Yani Türk Devletleri Topluluğu olarak burada yaptığımız ikili görüşmelerde her vakit şunu söylüyorlar, “Türkiye bu mevzuda nasıl bir adım atarsa biz de natürel ki onun yanındayız.” Gerçekten bugün İlham Aliyev kardeşimle de yaptığımız toplantıda yaklaşım buydu. Burada Türk Devletleri Topluluğu doruğunda doğal ki onu da çalışacağız ve Semerkant’ta alınması gereken en olumlu neticeyi de alacağız. Temennimiz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yönelik Birleşmiş Milletlerde yaptığımız açıklamalar istikametinde Türk Devletleri önderleri olarak müşterek bir çalışmanın içerisine girmek.”
“Azerbaycan ile iş birliğimizi ‘tek millet iki devlet’ şiarıyla her alanda daha da güçlendirmekte kararlıyız”
Erdoğan, Azerbaycan ziyaretine ait olarak da şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kardeş Azerbaycan’ın Zengilan ve Cebrayıl kentlerine gerçekleştirdiğimiz çalışma ziyaretini hamdolsun muvaffakiyetle tamamladık. Zengilan Milletlerarası Havalimanı’nın açılışını aziz kardeşim İlham Aliyev ile birlikte gerçekleştirdik. Son derece değerli bir pozisyonda bulunan Zengilan’da üretimi tamamlanan havalimanı yalnızca Azerbaycan için değil tüm bölge için kıymetli bir katma paha teşkil edecektir. Bölgenin dünya ile ilişkisinin bir daha tesisi ve ulaştırma sınırlarının kuvvetlendirilmesi, stratejik ataklardır. İnşallah bu atılımları seneye Laçın Havalimanı’nı da hizmete açarak taçlandıracağız. Ayrıyeten Karabağ Cebrayıl Orman Eğitim Merkezi ve Fidanlığı’nın da temelini attık. Zengilan Akıllı Tarım Köyü Projesi’nin birinci etabının açılışını yaptık. Dost Agropark’ın temelini de geçen sene aziz kardeşimle bir arada atmıştık. Organik tarım ve hayvancılığın yanı sıra besin sürece faaliyetlerinin de yapılacağı bu çağdaş tesis, kırsal kalkınma çalışmalarına büyük katkı sağlayacaktır.
Azerbaycanlı kardeşlerimiz işgalden kurtarılan topraklarında başlattıkları imar ve kalkınma atılımlarını hızla devam ettiriyor. Geçen sene Şuşa ve Fuzuli’yi ziyaret ettiğimizde azat edilen topraklardaki çalışmaları yerinde incelemiştik. Bir yıl daha sonra Karabağ’ın geldiği noktayı görmek, günden güne gelişmenine şahit olmak, doğrusu beni son derece keyifli etti. Bu projelerde kurumlarımızın ve Türk şirketlerinin hissesinin olması bizler için farklı bir iftihar deposudur. Bu vesileyle başta İlham kardeşim olmak üzere tüm Azerbaycan halkını bir defa daha tebrik ediyorum. Azerbaycan’ın yatırım ataklarıyla Karabağ’ın kısa mühlet ortasında bölgenin parlayan yıldızı olacağına inanıyorum.
Ziyaretimizde ayrıyeten ikili bağlantılarımızı, bölgesel ve memleketler arası gelişmeleri İlham Aliyev kardeşimle yaptığımız toplantıda ele aldık. Güney Kafkasya’ya yönelik ortak vizyonumuzun barış, istikrar ve kalkınma temelinde inşa edildiğini bir sefer daha teyit ettik. Sonların belirlenmesi, Nahçıvan ve Azerbaycan’ın batı bölgeleri içindeki irtibat yolunun açılması ve barış muahedesinin imzalanması bölgenin olağanlaşması için önemli adımları teşkil edecektir. Büyük bedeller ödenerek uzun yıllar daha sonra bölgede kalıcı barış talihi yakalanmıştır. Biz tüm samimiyetimizle Ermenistan’ın bu tarihi fırsatı değerlendirmesini bekliyoruz. Azerbaycan-Ermenistan müzakerelerindeki ilerlemenin Türkiye-Ermenistan içindeki olağanlaşma sürecine de müspet katkı yapacağı kuşkusuzdur. Kardeş Azerbaycan ile iş birliğimizi “tek millet iki devlet” şiarıyla her alanda daha da güçlendirmekte kararlıyız. Ziyaretimin yalnızca ikili münasebetlerimiz bakımından değil tüm bölgemiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.”
Karabağ’a kültüren ziyaretler ne vakit başlayacak?
Erdoğan, şöyleki konuştu:
“Zengilan ve başka havaalanı açılışlarıyla bu işin önü bir yerde açılıyor. Şu anda buralarda yolların altyapıları bitirilmek üzere. O denli zannediyorum ki bir yıl içerisinde üst yapıları da bitirildiği andan itibaren Şuşa’ya ulaşım epeyce daha kolaylaşacak. İlham Beyefendi önümüzdeki yıl buraya epeyce önemli bir para ayırdıklarını, ayıracaklarını söylemiş oldu. Türk müteahhit firmalarımız da şayet planlar hayata geçirilirse biz burayı 1-1,5 yıl içerisinde bitiririz diyorlar. Natürel karayolları yanında demiryolları da var. Bunları bitirmekte kararlılar. Bunu bitirdikleri andan itibaren esasen Şuşa’nın yolu açılmış olacak. Gerek iç gerek dış turistlerle buralar hayata geçmiş olacak. Tabi Şuşa bu işin Azerbaycan’da en değerli çekim merkezi. Bu çekim merkezini bundan daha sonra İlham Beyefendi, bilhassa inanıyorum ki yapılacak otellerle filan fazlaca daha cazip hale getirecek. Zira o noktada atılması gereken adımlar var. Ancak nitekim Sayın Lider durmuyor. İşte epeyce kısa vakitte yapılan tek katlı da olsa o binalarla buraya bir hareket getirdi. Lakin Şuşa ile ilgili yapılacak olan otel yatırımları da orayı bir cazibe merkezi, bir çekim merkezi haline getirecektir. Biz de Şuşa’da Başkonsolosluğu açıyoruz.”
Yatırım tavsiyesi içermez.
Hürriyet muharriri Abdulkadir Selvi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, “Mehmet Ali Çelebi’nin AK Parti’ye iştirak merasiminde epeyce çocuk tavsiyesinde bulundunuz. Buradaki bir tabiriniz üzerinden HDP, CHP, Gelecek, Deva üzere partiler bunu istismar ettiler, ‘Kürtlere yönelik söylemiş oldu’ dediler. Kürtleri mi orada kastettiniz?” diye sordu. Erdoğan, “Ben her vakit açık açık en az 3 çocuk diyorum aslına bakarsanız. Bu benim saklı bir siyasetim değil ki. bu biçimde bir şeyi hiç bir vakit gizlemedim esasen. Orada da söylemiş olduğim fazlaca açık ancak onların istismarı bitmez. Onların istismarına yanıt yetiştirmeye de gerek yok” cevabını verdi.
“Silahlı Kuvvetlerimizin bugüne kadar kimyasal silah kullanmak üzere bir taksiratı yoktur”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, TSK’nın PKK’ya yönelik kimyasal silah kullandığına yönelik tezler hakkında da şöyleki konuştu:
“Bu bahisle ilgili arkadaşlarıma da söylemiş oldum ve Hulusi Paşa ile de bunu yine tekrar konuştuk. Arkadaşlar çabucak hızla davaları açtılar ve bunun peşini katiyetle bırakmayacağız. Hem tazminat hem ağır ceza davaları açarak üzerine üzerine gideceğiz. Silahlı Kuvvetlerimizin bugüne kadar kimyasal silah kullanmak üzere bir taksiratı yoktur. Attığı bütün adımları memleketler arası hukuk neyi gerektiriyorsa bu çerçevede atmıştır ve bu çerçevede atmaya da devam edecektir. Bu, bunların namussuzluklarındandır, ahlaksızlıklarındandır. Bunlar birinci kez da bu iftiraları atıyor değiller. Bunlar densizdir, bunlar ahlaksızdır. Ordumuza daima attıkları çamur budur. Çamur at, tutmazsa iz bırakır diye düşünüyorlar. Bu komünizmin, komünistlerin de en kıymetli şiarıdır. Bunlar da onların artıkları olduğu için bu tıp iftiraları her vakit atacaklardır. Biz de hukuk içerisinde ne gerekiyorsa bunlara bunun hesabını orada soracağız.”
Kılıçdaroğlu’na karşılık: bu biçimde sağa sola topu atmakla işi kurtaramaz
Erdoğan, CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu adaylığa davet etmesi daha sonrası CHP başkanının kendisini televizyonda tartışmaya çağırmasını da şu biçimde yorumladı:
“bu biçimde sağa sola topu atmakla işi kurtaramaz. Çünkü futbolu ondan fazlaca fazlaca düzgün bilirim. O, bu işin epey acemisi. Kim kalede, kim orta alanda, kim geri dörtlüde yahut kim forvette oynaması gerekir bunu bilmez. Lefter’i kaleci olarak tanıtan bir adamdan bir şey olmaz.”
Erdoğan, Kılıçdaroğlu’nun ABD seyahatinde 8 saat ortadan kaybolduğu argümanı hakkında da şunları söylemiş oldu:
“Türkiye’de hamburgerci dükkanları filan bitmiş değil. Lakin yani bunu Kılıçdaroğlu’nun şahsen kendinden duymamış olsak ben bile “gerçekten bu biçimde bir şey oldu mu” derdim. Ancak maalesef kendinden dinledik; yani bir akaryakıt istasyonuna uğramışlar, orada bir hamburgerci dükkanı görür görmez orada yemişler. Bunu şahsen kendisi söyleyince sahiden ben de şok oldum. Yani bu biçimde bir şey yapmış olsan bile söylemeye gerek yok. Bu da siyasetin ne kadar acemisi olduğunu ortaya koyuyor.
Tabii bir de onunla kalmadı. Yapılmakta olan Tipken Foundation binasının karşısına geçip orada çekim yaptı. Buradan da aile kavramına yönelik bizim şu anda ileri sürdüğümüz teze, güya aykırısından bir yaklaşımla sataştı; “Önce sen kendi ailenin, kızlarının, oğlunun buraya yapmış olduğu takviyeleri açıkla” üzere bir yaklaşımın içerisine giriyor. Bu da hukuk bilmezliğin, aile kavramını tanımazlığın bu adamda ne kadar ileri olduğunu gösteriyor. Biz aile kavramını inşallah bu başörtüsü sorunuyla ilgili çalışmanın içerisine alacağız. Arkadaşlarımızla gerek ilgili kamu vazifelileri gerek akademisyenlerle geniş bir çalışma yaptık. Bu çalışmayı da arkadaşlarımız nihayete erdirdiler. En son dün akşam da bana sundular, gördük, baktık. Kısa vakitte bunu da kamuoyuna inşallah sunacağız. Natürel bu kadar açtığımız davalardan bundan tazminatları koparıyoruz. Artık bundan da bir daha tazminatı koparacağımıza inanıyorum. Tipken Foundation, bir daha bundan şu biçimde bir ölçü para alacak.”
Sosyal konut açıklaması
Erdoğan, toplumsal konut projesi ve muhalefetin tenkitleri hakkında da şunları söylemiş oldu:
“Bunlarda palavra dolan çok fazla. Çünkü şu an prestijiyle bizim yalnızca TOKİ’de bitirip sahiplerine teslim ettiğimiz konut sayısı yaklaşık 1 milyon 170 bin. Yapılmakta olan demiyorum, bitirip de sahiplerine teslim ettiğimiz… Artık ise gerek konut gerek işyeri gerekse arsa noktasında yeni bir adım atıyoruz. Birinci etapta 1 milyon arsa planladık. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız, Türkiye’nin dört bir yanında hangi bölgede ne kadar parsel, arsa ayıracağız, bunların çalışmalarını yaptı ve inşallah bunların teslimini de kura ile sahiplerine yapacağız. Bunun gerçekleştirilememesi için, yapılmaması için hiç bir sebep yok. Zira bizim icraatlarımızın ulaştığı yere bunların hayalleri dahi ulaşamaz. Biz bunu yaptık. Yapıtımız ortada. Eşek ölür kalır semeri, insan ölür kalır yapıtı. Biz eserlerimizle konuşuyoruz. Olay bu kadar sıradan.”
“Biz muhafazakâr devrimciyiz”
“Muhafazakâr devrimciyim” sözüyle neyi kastettiği konusunda da şu açıklamayı yaptı:
“Biz muhafazakâr devrimciyiz. Ulusal ve manevi kıymetlerimize odunsuz biçimde sahip çıkan; haklarımızı, menfaatlerimizi her koşulda koruyan yanımızla muhafazakârız. Ülkemiz için eser ve hizmet siyasetinden demokrasi, hak ve özgürlüklere, her alanda ihtilal niteliğinde adımlar atan; dünyadaki zulme ve adaletsizliklere itiraz eden yanımızla da devrimciyiz. Yakıp yıkan, taş üstüne taş koymayan kelamda devrimciliğin bilakis; kendi medeniyetinin kıymetlerinden yana olarak daima okuyan, çalışan, üreten, imar eden, geliştiren ve atılım ortasında olan gerçek bir devrimciliktir bu. Muhafazakâr devrimcilik işte budur. Bu manada bilhassa gençlerimize Nuri Pakdil’in yapıtlarını okumalarını tavsiye ediyorum. Ben merhum Nuri ağabeyimizin hem de talebesi durumundaydım. AHaber de vakit zaman Nuri ağabeyi anlatırken onun bu bahisteki duruşuna da işaret ediyor.”
“İsveç’in yeni başbakanı randevu talebinde bulundu”
İsveç’in yeni başbakanının randevu talebinde bulunduğunu belirten Erdoğan, “Arkadaşlarımıza “randevu verin, gelsin” dedim. Ülkemizde kendisiyle bu mevzuları da görüşürüz. Bizim bu noktadaki niyetimiz değişmedi. Bu tıp cezai müeyyidelere çarptırılmış olan bu teröristleri bunların yakalayıp bize vermeleri lazım. Bunlar bize verilmediği sürece parlamento basamağında bu iş yürümez. Şu andaki yeni başbakanın yaklaşım şekli, terörle ve teröristlerle çabadan yanadır; “bizim terörü ve teröristleri barındırmamamız gerekir” diye açıklamaları var. Bu mevzudaki samimiyetlerini de biz olağan yapacağımız görüşmeyle test etmiş olacağız. Onların da hayrına, tüm insanlığın da hayrına olacaktır. Bizim duruşumuz değişmez. Zira terörle gayrette tavizsiziz ve taviz vermeye de asla niyetimiz yok” diye konuştu.
Tahıl koridoru açıklaması
Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl koridoru müddetinin uzatılması noktasında Rusya’dan net bir karşılık alıp almadığı sorusu üzerine şunları söylemiş oldu:
“Karadeniz tahıl koridoru inisiyatifi kapsamında 20 Ekim 2022 tarihi prestijiyle 363 gemi 8 milyon ton tahıl ve öteki besin eserleri dünya piyasalarına arz edildi. Ukrayna limanlarından yapılan sevkiyatın yüzde 62’si Avrupa, yüzde 19,5’i Asya, yüzde 13’ü Afrika, yüzde 5,3’ü Orta Doğu ülkelerine ulaştı. En az gelişmiş ülkelere ise 454 bin 626 ton buğday sevk edildi; bu ölçü yalnızca yüzde 5,7’sine karşılık geliyor. Eser olarak mısır, buğday, ayçiçeği yağı, kolza tohumu ve ayçiçeği küspesi öne çıkıyor. Bu mamüllerin toplam ortasındaki hissesi yüzde 96 civarında. Sevkiyat mutabakatını uzatma noktasında rastgele bir mâni kelam konusu değil. Dün akşam Zelenski ile yaptığım toplantıda de Sayın Putin ile yaptığım toplantıda de bir daha bunu gördüm. Fakat bu ortada rastgele bir tıkanma olursa aşmamıza mâni bir hal de yok. “
“Her iki tarafın önemli kayıpları oluyor, inanıyorum ki barışın kaybedeni olmayacaktır”
Erdoğan, Ukrayna-Rusya savaşıdaki arabuluculuk rolü hakkında gelen soruyu şöyleki yanıtladı:
“Bu hususla ilgili ben Sayın Putin’in de şu anda geçmişe bakılırsa fazlaca daha yumuşak, epey daha görüşmelere açık olduğunu gördüm. Önümüzdeki günlerde yapacağımız telefon diplomasisiyle bunların nereye varabileceğini her iki önderden de dinlemek suretiyle goreceğiz. Dün Zelenski ile yaptığım toplantıda onda da bu biçimde bir tıkanmanın olmadığını, onun da bu işi aşmaktan yana olduğunu hissettim. Umutsuz değiliz. Temennimiz odur ki iki önderi de bir ortaya getirmek suretiyle yola barış için devam edelim. Zira her iki tarafın önemli kayıpları oluyor. İnanıyorum ki barışın kaybedeni olmayacaktır.”
“Türkiye doğalgaz hub’ı olursa…”
Erdoğan, Avrupa’nın Türkiye’den doğalgaz temin etme tartışmaları hakkında da şöyleki konuştu:
“Bunlar şu andan itibaren olağan ki Rusya’dan istedikleri anda istedikleri üzere doğalgaz temin edemiyorlar. Beklentileri nedir? Türkiye bu işin hub’ı olursa, Türkiye’den bu çeşit doğalgaz talepleri karşılık bulur mu, bulmaz mı; bunu gidermektir. Tıpkı biçimde olağan Azerbaycan’dan da yani TANAP’tan bu noktada doğalgaz talebinde bir temin olur mu olmaz mı? Bu bahiste da İlham Aliyev kardeşimin olumlu baktığını görüyorum. Bunların değerlendirmesini yapıp ona göre de gelişen süreci değerlendirip adımlarımızı biz de atacağız.”
“S-400’lerde olduğu üzere biz Amerika’nın haricinde da alternatiflerle görüşüyoruz”
Erdoğan, ABD’nin Türkiye’ye F-16 satma konusundaki son gelişmeler hakkında da şu biçimde konuştu:
“Malumunuz olduğu üzere F-16 ile ilgili çalışmalarımız geçen sene başlatıldı ve şu anda da bu süreç olağan planlandığı biçimde devam ediyor. Amerikan Savunma Bakanı da Ulusal Savunma Bakanımızla görüşmelerinde idare olarak, bakanlık olarak, askeri olarak bunu desteklediklerini tabir ediyor. Daha evvel de Ulusal Savunma Bakanlığımız bu bahiste üçü Türkiye’de biri Amerika’da olmak üzere heyetler ortası dört toplantı yaptı. Prosedür devam ediyor. Bu Menendez üzere senatörlerin tabirleri kendi şahsî görüşüdür, ferdî iddialarıdır; rastgele bir biçimde kurumsal bir durumu yansıtmıyor. Ayrıyeten bunların Yunanistan ile olan münasebetleri de başka bir inceleme konusu; niçin bu kadar tarafgirler bu mevzuda? bir daha geçtiğimiz günlerde NATO’daki Savunma Bakanları toplantısında Stoltenberg de şahsen bu bahiste açık ve net bir biçimde tarafsızlığını tabir etti; F-16’ların Türkiye’ye verilmesinin yalnızca Türkiye için değil NATO için de değerli bir hadise olduğunu, Türkiye ne kadar kuvvetli ne kadar hazır olursa NATO’nun da ortalama pahasının bu türlü yükseleceğini belirtti. ötürüsıyla biz gelişmeleri, süreci yakından takip ediyoruz. Olumlu biçimde sonuçlanması için yapılacak ne var ise yaptık, yapmaya da devam ediyoruz. Ama öbür taraftan da dünya pazarı geniş, ötürüsıyla çeşitli tahliller de mevcut. Tek başına Menendez’in karşı çıkması bu işi engellemez. Herkes teklif verebilir fakat yasa tasarısının Kongre’den geçmesi gerekir ki şu andaki atmosfer o denli değil. Yani bir kişinin karşı çıkmasıyla olmaz. Başka taraftan idare de aslına bakarsanız olumlu istikamette gerekli adımları atıyor. Benim de son Amerika ziyaretimde Senato temsilcileriyle de Kongre temsilcileriyle de çok olumlu kimi görüşmelerim oldu. Bu görüşmelerde “Ben şahsen Menendez ile de görüşeceğim” diyen senatörleri de gördüm ve Menendez’in bu yaklaşımlarını kabul etmediklerini gördüm. ötürüsıyla da burada bütün sıkıntı Kongre’nin de Senato’nun da geneli prestijiyle nasıl bir hal alacağıdır. Şu an prestijiyle idarenin bakışı olumlu istikamette gelişiyor. Olağan bizim için tek çıkış yolu Amerika değildir. Gerektiğinde motamot S400’lerde olduğu üzere biz Amerika’nın haricinde da alternatiflerle görüşüyoruz. Oralardan da bu işin temini yoluna gideriz. Elimizde bu cins alternatifler de var.”
Türk Devletler Teşkilatı tepesi ve KKTC açıklaması
Erdoğan, Türk Devlet Teşkilatı Liderleri Doruğu’nda KKTC için yöneltilen “Gözlemci üye olarak katılacak lakin daimî üyeliği için bir kapı aralanacak mı, bu doruktan bu biçimde bir sonuç beklenir mi” sorusunu şu biçimde yanıtladı:
“Beklenmemesi için bir sebep yok. Katılan ülkeler bizler için sahiden olumlu sinyal vermesi gereken ülkeler. Yani Türk Devletleri Topluluğu olarak burada yaptığımız ikili görüşmelerde her vakit şunu söylüyorlar, “Türkiye bu mevzuda nasıl bir adım atarsa biz de natürel ki onun yanındayız.” Gerçekten bugün İlham Aliyev kardeşimle de yaptığımız toplantıda yaklaşım buydu. Burada Türk Devletleri Topluluğu doruğunda doğal ki onu da çalışacağız ve Semerkant’ta alınması gereken en olumlu neticeyi de alacağız. Temennimiz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne yönelik Birleşmiş Milletlerde yaptığımız açıklamalar istikametinde Türk Devletleri önderleri olarak müşterek bir çalışmanın içerisine girmek.”
“Azerbaycan ile iş birliğimizi ‘tek millet iki devlet’ şiarıyla her alanda daha da güçlendirmekte kararlıyız”
Erdoğan, Azerbaycan ziyaretine ait olarak da şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kardeş Azerbaycan’ın Zengilan ve Cebrayıl kentlerine gerçekleştirdiğimiz çalışma ziyaretini hamdolsun muvaffakiyetle tamamladık. Zengilan Milletlerarası Havalimanı’nın açılışını aziz kardeşim İlham Aliyev ile birlikte gerçekleştirdik. Son derece değerli bir pozisyonda bulunan Zengilan’da üretimi tamamlanan havalimanı yalnızca Azerbaycan için değil tüm bölge için kıymetli bir katma paha teşkil edecektir. Bölgenin dünya ile ilişkisinin bir daha tesisi ve ulaştırma sınırlarının kuvvetlendirilmesi, stratejik ataklardır. İnşallah bu atılımları seneye Laçın Havalimanı’nı da hizmete açarak taçlandıracağız. Ayrıyeten Karabağ Cebrayıl Orman Eğitim Merkezi ve Fidanlığı’nın da temelini attık. Zengilan Akıllı Tarım Köyü Projesi’nin birinci etabının açılışını yaptık. Dost Agropark’ın temelini de geçen sene aziz kardeşimle bir arada atmıştık. Organik tarım ve hayvancılığın yanı sıra besin sürece faaliyetlerinin de yapılacağı bu çağdaş tesis, kırsal kalkınma çalışmalarına büyük katkı sağlayacaktır.
Azerbaycanlı kardeşlerimiz işgalden kurtarılan topraklarında başlattıkları imar ve kalkınma atılımlarını hızla devam ettiriyor. Geçen sene Şuşa ve Fuzuli’yi ziyaret ettiğimizde azat edilen topraklardaki çalışmaları yerinde incelemiştik. Bir yıl daha sonra Karabağ’ın geldiği noktayı görmek, günden güne gelişmenine şahit olmak, doğrusu beni son derece keyifli etti. Bu projelerde kurumlarımızın ve Türk şirketlerinin hissesinin olması bizler için farklı bir iftihar deposudur. Bu vesileyle başta İlham kardeşim olmak üzere tüm Azerbaycan halkını bir defa daha tebrik ediyorum. Azerbaycan’ın yatırım ataklarıyla Karabağ’ın kısa mühlet ortasında bölgenin parlayan yıldızı olacağına inanıyorum.
Ziyaretimizde ayrıyeten ikili bağlantılarımızı, bölgesel ve memleketler arası gelişmeleri İlham Aliyev kardeşimle yaptığımız toplantıda ele aldık. Güney Kafkasya’ya yönelik ortak vizyonumuzun barış, istikrar ve kalkınma temelinde inşa edildiğini bir sefer daha teyit ettik. Sonların belirlenmesi, Nahçıvan ve Azerbaycan’ın batı bölgeleri içindeki irtibat yolunun açılması ve barış muahedesinin imzalanması bölgenin olağanlaşması için önemli adımları teşkil edecektir. Büyük bedeller ödenerek uzun yıllar daha sonra bölgede kalıcı barış talihi yakalanmıştır. Biz tüm samimiyetimizle Ermenistan’ın bu tarihi fırsatı değerlendirmesini bekliyoruz. Azerbaycan-Ermenistan müzakerelerindeki ilerlemenin Türkiye-Ermenistan içindeki olağanlaşma sürecine de müspet katkı yapacağı kuşkusuzdur. Kardeş Azerbaycan ile iş birliğimizi “tek millet iki devlet” şiarıyla her alanda daha da güçlendirmekte kararlıyız. Ziyaretimin yalnızca ikili münasebetlerimiz bakımından değil tüm bölgemiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.”
Karabağ’a kültüren ziyaretler ne vakit başlayacak?
Erdoğan, şöyleki konuştu:
“Zengilan ve başka havaalanı açılışlarıyla bu işin önü bir yerde açılıyor. Şu anda buralarda yolların altyapıları bitirilmek üzere. O denli zannediyorum ki bir yıl içerisinde üst yapıları da bitirildiği andan itibaren Şuşa’ya ulaşım epeyce daha kolaylaşacak. İlham Beyefendi önümüzdeki yıl buraya epeyce önemli bir para ayırdıklarını, ayıracaklarını söylemiş oldu. Türk müteahhit firmalarımız da şayet planlar hayata geçirilirse biz burayı 1-1,5 yıl içerisinde bitiririz diyorlar. Natürel karayolları yanında demiryolları da var. Bunları bitirmekte kararlılar. Bunu bitirdikleri andan itibaren esasen Şuşa’nın yolu açılmış olacak. Gerek iç gerek dış turistlerle buralar hayata geçmiş olacak. Tabi Şuşa bu işin Azerbaycan’da en değerli çekim merkezi. Bu çekim merkezini bundan daha sonra İlham Beyefendi, bilhassa inanıyorum ki yapılacak otellerle filan fazlaca daha cazip hale getirecek. Zira o noktada atılması gereken adımlar var. Ancak nitekim Sayın Lider durmuyor. İşte epeyce kısa vakitte yapılan tek katlı da olsa o binalarla buraya bir hareket getirdi. Lakin Şuşa ile ilgili yapılacak olan otel yatırımları da orayı bir cazibe merkezi, bir çekim merkezi haline getirecektir. Biz de Şuşa’da Başkonsolosluğu açıyoruz.”
Yatırım tavsiyesi içermez.