Doğal gazın en ağır kullanıldığı kesimler olan seramik, kimya, demir ve çelik dallarında yalnızca güçten kaynaklı maliyet artışı yüzde 40 düzeylerinde. Bölüm temsilcileri, fiyatlara yansıtmadan maliyet artışının üstesinden gelmenin mümkün olmadığında hemfikir.
Boru Sınırları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) tarafınca açıklanan kasım ayına ait tarife tablosuna nazaran, konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uygulanan satış fiyatı mevcut tarifede olduğu üzere 1000 metreküp doğal gaz için 1488 lira olarak sabit kaldı.
Dünya’dan Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran Kasımda yıllık tüketimi 300 bin metreküpün üzerinde olan özgür tüketicilerin kullandığı 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise ekim ayına göre yaklaşık yüzde 48 artarak 3 bin 500 liraya çıktı.
Kelam konusu ayda organize sanayi bölgesi (OSB) yahut kullanıcı birliği abonelerinin tükettiği 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise yaklaşık yüzde 48 artarak 3 bin 482 liraya yükseldi.
Ayrıyeten elektrik üretim santrallerinin kullandığı 1000 metreküp doğal gazın fiyatı yaklaşık yüzde 46 artışla 4 bin lira oldu.
bu biçimdece endüstricinin kullandığı doğal gaz ocak ayından bu yana toplamda yüzde 147, doğalgazdan elektrik üreten santrallere olan tarife yüzde 182,9 artış kaydetti. Meskenler ise en az artırım nazarann kesiti oluşturdu. Yılbaşından kasım ayına kadar artırım oranı yüzde 17,7.
Ek artırım baş karıştırdı oran yüzde 78’i buluyor
Öte yandan, 2021 yılı Kasım ayı doğal gaz toptan satış fiyat tarifesi ayrıntısında yer alan bir husus ile BOTAŞ’tan doğal gaz satın alan petrokimya, gübre, metal ve ametal dallara ek artırım yapılacak. Buna bakılırsa, ilgili dallarda yer alan endüstriciler birinci dokuz ayda gerçekleşen ortalama aylık tüketim ölçülerinin yüzde 60’ına kadar doğal gazı yüzde 48 artırımlı, yani 1000 metreküp için 3 bin 500 TL olacak biçimde ödeyecekken; kalan kısmı ise 1000 metreküp için 5 bin 250 TL’ye kadar ulaşabilecek.
Yani, fabrikaların doğalgaz tüketimlerinin ortalama fiyatı, açıklanan 3 bin 500 TL yerine, ortalama 4 bin 200 TL’ye gelecek. Yani güç ağır kesimlerde gerçek fiyat artışı, yüzde 78’e kadar ulaşıyor.
Sanayicilerin ağır reaksiyon gösterdiği tarifede yer alan hususta şu sözler yer alıyor: “BOTAŞ’tan doğal gaz satın alan ve petrol/petrokimya/ kimya, gübre, ametal ve metal kümesi bölümlerinde faaliyet gösteren Kademe-2 müşterilerinin elektrik üretim gayeli doğal gaz kullanımları dışındaki 2021 yılı birinci 9 aydaki fiili tüketimlerinin aylık ortalamasının yüzde 60’ına kadarki 2021 yılı Kasım ayı elektrik üretim hedefli doğal gaz kullanımları dışındaki fiili tüketim ölçüleri için işbu tarifede yer alan Elektrik Üretimi Hedefi haricindeki Kullanım için geçerli olan Kademe-2 fiyatı, %60’ının üstündeki 2021 yılı Kasım ayı elektrik üretim hedefli doğal gaz kullanımları dışındaki fiili tüketim ölçüleri için ise işbu tarifede yer alan Elektrik Üretimi Emeli haricindeki Kullanım için geçerli olan Kademe-2 fiyatının %50 fazlası uygulanacaktır.”
Tıpkı tarife doğalgazını BOTAŞ’tan alan OSB’ler bünyesinde faaliyet gösteren Petrol/Petrokimya/Kimya, Gübre, Ametal ve Metal Kümesi bölümlerini de kapsıyor.
‘Üretimi mi durduralım’ reaksiyonu
İKMİB Lideri Adil Pelister, dallarının yüksek tarifeye girdiğini belirterek, “ötürüsıyla artırım oranları yüzde 46 ya da 48 yerine yüzde 100’e ulşacaktır” dedi.
Ek artırıma reaksiyon gösteren Türkiye Seramik Federasyonu Lideri Fazilet Çenesiz, uygulamanın öne sürülen sebebini anlamakta zorlandıklarını, ek artırım ile sanayiciye adeta ‘üretimi küçültün’ iletisi verildiğini söylemiş oldu. Bilhassa ihracata bağlı kapasite kullanımlarının çok arttığını söyleyen Çenesiz, doğal gaz maliyetinin kesimde devasa yükseklikte olduğunu, yılbaşından bu yana yalnızca doğal gaz artırımlarıyla maliyetlerin yaklaşık yüzde 40 arttığını, bunun da fiyatlara yansıtılmasının kaçınılmaz olduğunu lisana getirdi.
Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar da artırımın hesapları alt-üst edecek düzeyde olduğunu, yaklaşık yüzde 40 maliyet artışı olacağını söylemiş oldu. Ek artırımı ise anlamakta zorlandıklarını söyleyen Yorgancılar, bununla “Devlet epey kullanmamızı istemiyor sanırım” diyerek yansısını ortaya koydu.
Elektrik piyasası birinci reaksiyonunu verdi
BOTAŞ’ın deklare ettiğı tarifeden daha sonraki birinci gün (2 Kasım) elektrikte Piyasa Takas Fiyatı (PTF) ortalama 842,5 TL (88,3$) olarak ortaya çıktı. Bu fiyat, 1 Kasım’a bakılırsa yüzde 8,3, Ekim ayı ortalamasına göre ise yüzde 26’lık bir artışa denk geldi. Analistlerin yaptığı yorumlara nazaran, fiyatların kasım ayında ortalama 88- 90 dolar, Aralık ayında ise 90-92 dolar aralığında oluşması iddia ediliyor.
İthal kömüre dayalı santraller üretimde tekrar devreye giriyor
Dünya genelinde maliyetleri astronomik artan güç kaynakları içinde kömür de bulunuyor. Dünya piyasalarında Ocak ayında tonu 68 dolar olan kömürün Ekim ayı ortalaması 231 dolar olarak gerçekleşti. Kasım ayına ise tonu 171.5 dolardan girdi. Elektrik üretiminde kullanılan ithal kömürde meblağların 2020 yılına oranla 3 kattan fazla artış kaydetmesi, Türkiye’deki ithal hammaddeye dayalı termik santralleri derinden etkiledi.
Üreticinin ‘maliyet artıyor’ isyanı
? Rifat Hisarcıklıoğlu/TOBB Lideri: Türkiye’nin daha hayli üretim, yatırım ve istihdama gereksinimi var. Endüstride doğalgaza yapılan yüzde 48 artırım üretim maliyetlerini ve enfl asyonu artıracaktır. Üretim ve yatırıma daha fazla takviye olup endüstrimizin rekabet gücünü korumalıyız.
? Ayhan Zeytinoğlu/Kocaeli Sanayi Odası Lideri: Tüm dünyada yaşanan yüksek güç fiyatlarıyla bir arada, her vakit kıymetini lisana getirdiğimiz devletin denk bütçe hedefl emesi çerçevesinde, bu fiyat artışlarının yapıldığını biliyoruz. Ayrıyeten mevcut şartlarda devletin doğal gaz başta olmak üzere güç maliyetlerini sübvanse etmesinin yükünün ise artık giderek daha da ağırlaştığını ve bu durumun sürdürülebilir olmadığını da görüyoruz. Endüstride kıymetli bir maliyet kalemi olan doğal gaza gelen yeni artırımlar, önümüzdeki günlerde ÜFE’den daha sonra TÜFE’de de fiyat artışlarına niye olacaktır.
? Celalettin Kesikbaş/Eskişehir Sanayi Odası Lideri: Doğal gaz ve güç maliyetlerindeki artış endüstrici üyelerimizi zorluyor. Son bir yıldır ve bilhassa bugün yapılan güç fiyatlarındaki büyük artışlar, üretimin maliyet yapısını bozuyor. İhracatımızın artış gösterdiği vakitte rekabet gücümüzü kaybediyoruz. Güç maliyetlerindeki artış KOBİ’lerin nakit akışını da etkiliyor. Doğalgaz yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 147 zamlandı. Doğalgaz maliyetlerindeki artış elektrik maliyetlerini de arttırıyor. Maliyet yapısındaki öngörülebilirlik kaybolmuş durumda. Yapılan bütçeler de sapma pek yüksek. Fiyat istikrarı sağlamak ismine sanayicimiz elinden gelen tüm özveriyi gösteriyor. Fakat bu son yapılan doğalgaz artırımları aslına bakarsan minimal düzeyde devam eden karlılıkları büsbütün yok edecek.
? Adnan Ünverdi/Gaziantep Sanayi Odası Lideri: Güç şartlara karşın üreten sanayicimiz artan maliyetler karşısında maalesef büyük kuvvetlik yaşıyor. Üreticilerimiz, kurdaki dalgalanma, hammadde fiyatlarındaki artış, tedarik sorunu, navlun, konteyner sorunu ile karşı karşıyayken, güç maliyetlerinde yaşanan daima artışlar rekabet gücümüzü olumsuz etkiliyor. Eylül ve ekim aylarında doğalgaza yapılan yüzde 15’erlik artırımların üzerine kasım ayında yapılan yüzde 48’lik artırım endüstrimize ve üreticilerimize olumsuz yansıyacak. Maliyetlerdeki artışları biz müşterimize yansıtmıyoruz, lakin girdi maliyetlerindeki bu olağanüstü denebilecek artışlar sanayicilerimizin de gücünü giderek azalıyor.
? Abidin Özkaya/Kayseri Sanayi Odası Meclis Lideri: Yüzde 48 artırımın üzerine bir de yüzde 60’ı geçenlerle bir arada artırım yüzde 78’i buluyor. Kalkınmamızın ihracatımızın temeli, endüstrinin büyümesiyse, bu artırımları yapmak, ‘kapasiteyi yüzde 40 düşür, çalışanın yüzde 40’ını işten çıkar’ üzere manaya gelebilir. Üretimi, endüstriyi teşvik etmek ülkenin bekası olması gerekirken, tam kapasite çalışana ceza verir olduk. İhracatın dinamosu sanayiyken sanayiciyi cezalandırmak akla ziyan. Bu fiyatlarla doğalgazdaki yılbaşından bu yana ünite başına artış TL olarak yüzde 197, Euro olarak yüzde 138’e denk geliyor.
? Cengiz Şimşek/Gaziantep OSB Lideri: Artırımı kimse sevmez. Dünyada güç, hammadde meblağları belirli. Bir tarafta da gerçekler var. Bizim de yeraltı kaynağımız olmadığı için yapacak bir şey yok. Yüzde 30 artırım bekliyordum lakin beklentinin de üstünde geldi. Yüzde 48’lik artırımın üretime olumsuz tesirleri fazlaca olacaktır. Maliyetler iki katına çıktı. Bizler de emek, güç ağır işlerle uğraşıyoruz. Doğal olarak bu artırımdan epeyce etkileneceğiz. Üretimi kesinlikle etkileyecektir. Sattığımız eser de zamlanacak. yeniden alım gücünün de artırılması gerekiyor ki bu eserler alınabilsin. Devletimiz de son 3-4 aydır elinden geleni yaptı. Sübvanse etti lakin o da bir yere kadar.
? Haluk Tezcan/Aliağa Kimya İhtisas ve Karma OSB Lideri: Bunlar gecikmiş artırımlar. Çünkü, güç meblağları pandemi ile birlikte dünyada arttı. Bu artışlar sübvanse edildi. Şu an sübvanse edilecek nokta kalmadı. Bedeli büyük oranda endüstrici ödeyecek. Artırımlar, yıla yayılsa, bu kadar etkilemeyecekti. Artırım oranı yüksek olunca buna ahenk sağlamak da güç. Endüstriciler olarak önümüzü bakılırsabilecek biçimde, her ay muhakkak oranda artırım yapılması daha uygun olurdu. Bu artırımın altından sıkıntı kalkacağız.
? Salih Esen/İzmir Menemen Plastik İhtisas OSB Lideri: Gerek elektrik üreticileri gerek endüstride kullanılan doğalgaza yüzde 48 artırım. Yılbaşından bu yana yapılan artırımlar neredeyse yüzde 150’yi buldu. Petrol, doğalgaz meblağları tüm dünyada artıyor. Lakin yapılan bu artırımların rekabet gücünü olumsuz etkileyeceğini unutmamak gerekiyor. Bu fiyat artışlarının enfl asyon sayılarına olumlu tesirde bulunacağı bir gerçek. Allah endüstricinin yardımcısı olsun.
? Ahmet Tokkan/İMES OSB Lideri: Artan kur ile birlikte doğal gaz fiyatlarında bir artış olacağını öngorebiliyorduk. Artan maliyetlerle birlikte, piyasanın zorlanacağını ve bunun tüketiciye enfl asyon olarak yansıyacağını düşünüyorum. Türkiye’de sanayiciyi zorlayan bir durum ancak Türk endüstrisi, hali hazırda rekabet edebilecek avantaja sahip.
? Sedat Silahtaroğlu/Makine İhtisas OSB Lideri: Doğal gazda artış yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyada var. Fiyat artışlarının daha evvel kısmı bir biçimde yapılması gerektiği ve bu vakte kadar geç kalındığı niyetindeyim. Bir anda yüzde 48 oranında artışın yapılması sanayiciyi olumsuz etkileyecek.
? Ersan Özsoy/Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) Lideri: 1 Ocak 2021’den bu yana sanayi için doğalgaz artırımı yaklaşık yüzde 145 civarında oldu. olağan olarak dünyada güç fiyatlarında üst istikametli bir hareket var. Farkındayız. Lakin bu orandaki artırım da endüstrinin maliyetlerini pek artırıcı ve rekabet gücünü de törpüleyici tesir yaratıyor. Tasvip ettiğimiz bir müddetç değil lakin bu süreci en az hasarla geçirmek odaklanmamız gereken noktaların başında geliyor.
? Yunus Aydın/Uludağ OSB Lideri: Doğalgaz artırımı elektrik artırımlarının da daha fazla yansımasına niye olacak, zira hala elektriğin yüzde 40’a yakını doğalgaz santrallerinden elde ediliyor. Enfl asyon açısından olumsuzluk yaratacağı üzere üretim maliyetlerini yükselteceği için bilhassa ihracatta Türk sanayicisinin elini zayıfl atacaktır.
? Ömer Faruk Korun/Hasanağa OSB Lideri: Bu koşullar altında endüstrici nasıl üretim yapıp rekabet edecek, nasıl öngörüde bulunup yatırım yaparak mutabakatlarını bağlayacak? Çok sıkıntı bir periyot. 1 Eylül 2021’e kadar yüzde 45, ekimde yüzde 15, kasımda ise yüzde 48 artırım geldi. Çalışıyoruz, endüstride kahır yok, çarklar dönüyor deniyor ancak şu anda endüstriciler kayıplarını hesaplayamıyor, mevcut durumu koruyup korumadığını bilemiyor. Yılsonu hesaplarında çıkacak. Bu artırımlar ve öngörü zorluğu yabancı yatırımların gelmesini de engelleyecek.
? Ergun Haydi Türkay/Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) Lideri: Türkiye ve dünya pandeminin tesirlerinden kurtulmak için gerçekleştirdiği ekonomik faaliyetlerin yan tesirlerini görmeye başladı. Dünyada enfl asyon artıyor, lojistik maliyetleri inanılmaz boyutlarda ve güç meblağları aldı başını gitti. Bu kaidelerde enfl asyonu indirmek de kolay olmuyor. Son iki aydır doğalgaza yapılan artırımlar da enfl asyonu indirmemize hiç dayanak olacak çeşitten değil. Ekim ayında yüzde 15, kasım ayında yüzde 48.4 artırım ile girdi maliyetleri inanılmaz boyutlara çıkmış oldu. Üreticinin bunu karşılama gücü yok. Haliyle bu eser maliyetlerine de yansıyacak. Bir kısır döngüye giriyoruz.
? Nilüfer Çevikel/TÜGİAD Lideri: Sanayicimizin çarkları döndürebilmesi için maliyet yükünün hafifçel etilmesi gerekiyor. Artırımların, üretici dostu bakış açısıyla bir daha gözden geçirilmesini talep ediyoruz. Şu anda iktisadın lokomotifi pozisyonunda olan ihracatın olumsuz etkilenmesi 2023 hedefl erini sekteye uğratır. Endüstrici maliyet hesabı yapamayacağı için Avrupa’dan bize dönen siparişleri kaçırmamıza yol açar.
? Arif Demirören/Barakfakih OSB İş Adamları Derneği Lideri: Doğalgazda sanayi abonelerine yönelik son yüzde 48’lik artırım ile yılbaşından bu yana yapılan artırım oranı yüzde 148’e yaklaşarak sanayicimizin güç maliyetlerini daha da ağırlaştırmıştır. Sanayicimizin dış pazarda rekabet gücünü zorlayan artırımların gözden geçirilmesini talep ediyoruz.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Boru Sınırları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) tarafınca açıklanan kasım ayına ait tarife tablosuna nazaran, konut tüketicileri için gaz dağıtım şirketlerine uygulanan satış fiyatı mevcut tarifede olduğu üzere 1000 metreküp doğal gaz için 1488 lira olarak sabit kaldı.
Dünya’dan Merve Yiğitcan’ın haberine nazaran Kasımda yıllık tüketimi 300 bin metreküpün üzerinde olan özgür tüketicilerin kullandığı 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise ekim ayına göre yaklaşık yüzde 48 artarak 3 bin 500 liraya çıktı.
Kelam konusu ayda organize sanayi bölgesi (OSB) yahut kullanıcı birliği abonelerinin tükettiği 1000 metreküp doğal gazın fiyatı ise yaklaşık yüzde 48 artarak 3 bin 482 liraya yükseldi.
Ayrıyeten elektrik üretim santrallerinin kullandığı 1000 metreküp doğal gazın fiyatı yaklaşık yüzde 46 artışla 4 bin lira oldu.
bu biçimdece endüstricinin kullandığı doğal gaz ocak ayından bu yana toplamda yüzde 147, doğalgazdan elektrik üreten santrallere olan tarife yüzde 182,9 artış kaydetti. Meskenler ise en az artırım nazarann kesiti oluşturdu. Yılbaşından kasım ayına kadar artırım oranı yüzde 17,7.
Ek artırım baş karıştırdı oran yüzde 78’i buluyor
Öte yandan, 2021 yılı Kasım ayı doğal gaz toptan satış fiyat tarifesi ayrıntısında yer alan bir husus ile BOTAŞ’tan doğal gaz satın alan petrokimya, gübre, metal ve ametal dallara ek artırım yapılacak. Buna bakılırsa, ilgili dallarda yer alan endüstriciler birinci dokuz ayda gerçekleşen ortalama aylık tüketim ölçülerinin yüzde 60’ına kadar doğal gazı yüzde 48 artırımlı, yani 1000 metreküp için 3 bin 500 TL olacak biçimde ödeyecekken; kalan kısmı ise 1000 metreküp için 5 bin 250 TL’ye kadar ulaşabilecek.
Yani, fabrikaların doğalgaz tüketimlerinin ortalama fiyatı, açıklanan 3 bin 500 TL yerine, ortalama 4 bin 200 TL’ye gelecek. Yani güç ağır kesimlerde gerçek fiyat artışı, yüzde 78’e kadar ulaşıyor.
Sanayicilerin ağır reaksiyon gösterdiği tarifede yer alan hususta şu sözler yer alıyor: “BOTAŞ’tan doğal gaz satın alan ve petrol/petrokimya/ kimya, gübre, ametal ve metal kümesi bölümlerinde faaliyet gösteren Kademe-2 müşterilerinin elektrik üretim gayeli doğal gaz kullanımları dışındaki 2021 yılı birinci 9 aydaki fiili tüketimlerinin aylık ortalamasının yüzde 60’ına kadarki 2021 yılı Kasım ayı elektrik üretim hedefli doğal gaz kullanımları dışındaki fiili tüketim ölçüleri için işbu tarifede yer alan Elektrik Üretimi Hedefi haricindeki Kullanım için geçerli olan Kademe-2 fiyatı, %60’ının üstündeki 2021 yılı Kasım ayı elektrik üretim hedefli doğal gaz kullanımları dışındaki fiili tüketim ölçüleri için ise işbu tarifede yer alan Elektrik Üretimi Emeli haricindeki Kullanım için geçerli olan Kademe-2 fiyatının %50 fazlası uygulanacaktır.”
Tıpkı tarife doğalgazını BOTAŞ’tan alan OSB’ler bünyesinde faaliyet gösteren Petrol/Petrokimya/Kimya, Gübre, Ametal ve Metal Kümesi bölümlerini de kapsıyor.
‘Üretimi mi durduralım’ reaksiyonu
İKMİB Lideri Adil Pelister, dallarının yüksek tarifeye girdiğini belirterek, “ötürüsıyla artırım oranları yüzde 46 ya da 48 yerine yüzde 100’e ulşacaktır” dedi.
Ek artırıma reaksiyon gösteren Türkiye Seramik Federasyonu Lideri Fazilet Çenesiz, uygulamanın öne sürülen sebebini anlamakta zorlandıklarını, ek artırım ile sanayiciye adeta ‘üretimi küçültün’ iletisi verildiğini söylemiş oldu. Bilhassa ihracata bağlı kapasite kullanımlarının çok arttığını söyleyen Çenesiz, doğal gaz maliyetinin kesimde devasa yükseklikte olduğunu, yılbaşından bu yana yalnızca doğal gaz artırımlarıyla maliyetlerin yaklaşık yüzde 40 arttığını, bunun da fiyatlara yansıtılmasının kaçınılmaz olduğunu lisana getirdi.
Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar da artırımın hesapları alt-üst edecek düzeyde olduğunu, yaklaşık yüzde 40 maliyet artışı olacağını söylemiş oldu. Ek artırımı ise anlamakta zorlandıklarını söyleyen Yorgancılar, bununla “Devlet epey kullanmamızı istemiyor sanırım” diyerek yansısını ortaya koydu.
Elektrik piyasası birinci reaksiyonunu verdi
BOTAŞ’ın deklare ettiğı tarifeden daha sonraki birinci gün (2 Kasım) elektrikte Piyasa Takas Fiyatı (PTF) ortalama 842,5 TL (88,3$) olarak ortaya çıktı. Bu fiyat, 1 Kasım’a bakılırsa yüzde 8,3, Ekim ayı ortalamasına göre ise yüzde 26’lık bir artışa denk geldi. Analistlerin yaptığı yorumlara nazaran, fiyatların kasım ayında ortalama 88- 90 dolar, Aralık ayında ise 90-92 dolar aralığında oluşması iddia ediliyor.
İthal kömüre dayalı santraller üretimde tekrar devreye giriyor
Dünya genelinde maliyetleri astronomik artan güç kaynakları içinde kömür de bulunuyor. Dünya piyasalarında Ocak ayında tonu 68 dolar olan kömürün Ekim ayı ortalaması 231 dolar olarak gerçekleşti. Kasım ayına ise tonu 171.5 dolardan girdi. Elektrik üretiminde kullanılan ithal kömürde meblağların 2020 yılına oranla 3 kattan fazla artış kaydetmesi, Türkiye’deki ithal hammaddeye dayalı termik santralleri derinden etkiledi.
Üreticinin ‘maliyet artıyor’ isyanı
? Rifat Hisarcıklıoğlu/TOBB Lideri: Türkiye’nin daha hayli üretim, yatırım ve istihdama gereksinimi var. Endüstride doğalgaza yapılan yüzde 48 artırım üretim maliyetlerini ve enfl asyonu artıracaktır. Üretim ve yatırıma daha fazla takviye olup endüstrimizin rekabet gücünü korumalıyız.
? Ayhan Zeytinoğlu/Kocaeli Sanayi Odası Lideri: Tüm dünyada yaşanan yüksek güç fiyatlarıyla bir arada, her vakit kıymetini lisana getirdiğimiz devletin denk bütçe hedefl emesi çerçevesinde, bu fiyat artışlarının yapıldığını biliyoruz. Ayrıyeten mevcut şartlarda devletin doğal gaz başta olmak üzere güç maliyetlerini sübvanse etmesinin yükünün ise artık giderek daha da ağırlaştığını ve bu durumun sürdürülebilir olmadığını da görüyoruz. Endüstride kıymetli bir maliyet kalemi olan doğal gaza gelen yeni artırımlar, önümüzdeki günlerde ÜFE’den daha sonra TÜFE’de de fiyat artışlarına niye olacaktır.
? Celalettin Kesikbaş/Eskişehir Sanayi Odası Lideri: Doğal gaz ve güç maliyetlerindeki artış endüstrici üyelerimizi zorluyor. Son bir yıldır ve bilhassa bugün yapılan güç fiyatlarındaki büyük artışlar, üretimin maliyet yapısını bozuyor. İhracatımızın artış gösterdiği vakitte rekabet gücümüzü kaybediyoruz. Güç maliyetlerindeki artış KOBİ’lerin nakit akışını da etkiliyor. Doğalgaz yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 147 zamlandı. Doğalgaz maliyetlerindeki artış elektrik maliyetlerini de arttırıyor. Maliyet yapısındaki öngörülebilirlik kaybolmuş durumda. Yapılan bütçeler de sapma pek yüksek. Fiyat istikrarı sağlamak ismine sanayicimiz elinden gelen tüm özveriyi gösteriyor. Fakat bu son yapılan doğalgaz artırımları aslına bakarsan minimal düzeyde devam eden karlılıkları büsbütün yok edecek.
? Adnan Ünverdi/Gaziantep Sanayi Odası Lideri: Güç şartlara karşın üreten sanayicimiz artan maliyetler karşısında maalesef büyük kuvvetlik yaşıyor. Üreticilerimiz, kurdaki dalgalanma, hammadde fiyatlarındaki artış, tedarik sorunu, navlun, konteyner sorunu ile karşı karşıyayken, güç maliyetlerinde yaşanan daima artışlar rekabet gücümüzü olumsuz etkiliyor. Eylül ve ekim aylarında doğalgaza yapılan yüzde 15’erlik artırımların üzerine kasım ayında yapılan yüzde 48’lik artırım endüstrimize ve üreticilerimize olumsuz yansıyacak. Maliyetlerdeki artışları biz müşterimize yansıtmıyoruz, lakin girdi maliyetlerindeki bu olağanüstü denebilecek artışlar sanayicilerimizin de gücünü giderek azalıyor.
? Abidin Özkaya/Kayseri Sanayi Odası Meclis Lideri: Yüzde 48 artırımın üzerine bir de yüzde 60’ı geçenlerle bir arada artırım yüzde 78’i buluyor. Kalkınmamızın ihracatımızın temeli, endüstrinin büyümesiyse, bu artırımları yapmak, ‘kapasiteyi yüzde 40 düşür, çalışanın yüzde 40’ını işten çıkar’ üzere manaya gelebilir. Üretimi, endüstriyi teşvik etmek ülkenin bekası olması gerekirken, tam kapasite çalışana ceza verir olduk. İhracatın dinamosu sanayiyken sanayiciyi cezalandırmak akla ziyan. Bu fiyatlarla doğalgazdaki yılbaşından bu yana ünite başına artış TL olarak yüzde 197, Euro olarak yüzde 138’e denk geliyor.
? Cengiz Şimşek/Gaziantep OSB Lideri: Artırımı kimse sevmez. Dünyada güç, hammadde meblağları belirli. Bir tarafta da gerçekler var. Bizim de yeraltı kaynağımız olmadığı için yapacak bir şey yok. Yüzde 30 artırım bekliyordum lakin beklentinin de üstünde geldi. Yüzde 48’lik artırımın üretime olumsuz tesirleri fazlaca olacaktır. Maliyetler iki katına çıktı. Bizler de emek, güç ağır işlerle uğraşıyoruz. Doğal olarak bu artırımdan epeyce etkileneceğiz. Üretimi kesinlikle etkileyecektir. Sattığımız eser de zamlanacak. yeniden alım gücünün de artırılması gerekiyor ki bu eserler alınabilsin. Devletimiz de son 3-4 aydır elinden geleni yaptı. Sübvanse etti lakin o da bir yere kadar.
? Haluk Tezcan/Aliağa Kimya İhtisas ve Karma OSB Lideri: Bunlar gecikmiş artırımlar. Çünkü, güç meblağları pandemi ile birlikte dünyada arttı. Bu artışlar sübvanse edildi. Şu an sübvanse edilecek nokta kalmadı. Bedeli büyük oranda endüstrici ödeyecek. Artırımlar, yıla yayılsa, bu kadar etkilemeyecekti. Artırım oranı yüksek olunca buna ahenk sağlamak da güç. Endüstriciler olarak önümüzü bakılırsabilecek biçimde, her ay muhakkak oranda artırım yapılması daha uygun olurdu. Bu artırımın altından sıkıntı kalkacağız.
? Salih Esen/İzmir Menemen Plastik İhtisas OSB Lideri: Gerek elektrik üreticileri gerek endüstride kullanılan doğalgaza yüzde 48 artırım. Yılbaşından bu yana yapılan artırımlar neredeyse yüzde 150’yi buldu. Petrol, doğalgaz meblağları tüm dünyada artıyor. Lakin yapılan bu artırımların rekabet gücünü olumsuz etkileyeceğini unutmamak gerekiyor. Bu fiyat artışlarının enfl asyon sayılarına olumlu tesirde bulunacağı bir gerçek. Allah endüstricinin yardımcısı olsun.
? Ahmet Tokkan/İMES OSB Lideri: Artan kur ile birlikte doğal gaz fiyatlarında bir artış olacağını öngorebiliyorduk. Artan maliyetlerle birlikte, piyasanın zorlanacağını ve bunun tüketiciye enfl asyon olarak yansıyacağını düşünüyorum. Türkiye’de sanayiciyi zorlayan bir durum ancak Türk endüstrisi, hali hazırda rekabet edebilecek avantaja sahip.
? Sedat Silahtaroğlu/Makine İhtisas OSB Lideri: Doğal gazda artış yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyada var. Fiyat artışlarının daha evvel kısmı bir biçimde yapılması gerektiği ve bu vakte kadar geç kalındığı niyetindeyim. Bir anda yüzde 48 oranında artışın yapılması sanayiciyi olumsuz etkileyecek.
? Ersan Özsoy/Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) Lideri: 1 Ocak 2021’den bu yana sanayi için doğalgaz artırımı yaklaşık yüzde 145 civarında oldu. olağan olarak dünyada güç fiyatlarında üst istikametli bir hareket var. Farkındayız. Lakin bu orandaki artırım da endüstrinin maliyetlerini pek artırıcı ve rekabet gücünü de törpüleyici tesir yaratıyor. Tasvip ettiğimiz bir müddetç değil lakin bu süreci en az hasarla geçirmek odaklanmamız gereken noktaların başında geliyor.
? Yunus Aydın/Uludağ OSB Lideri: Doğalgaz artırımı elektrik artırımlarının da daha fazla yansımasına niye olacak, zira hala elektriğin yüzde 40’a yakını doğalgaz santrallerinden elde ediliyor. Enfl asyon açısından olumsuzluk yaratacağı üzere üretim maliyetlerini yükselteceği için bilhassa ihracatta Türk sanayicisinin elini zayıfl atacaktır.
? Ömer Faruk Korun/Hasanağa OSB Lideri: Bu koşullar altında endüstrici nasıl üretim yapıp rekabet edecek, nasıl öngörüde bulunup yatırım yaparak mutabakatlarını bağlayacak? Çok sıkıntı bir periyot. 1 Eylül 2021’e kadar yüzde 45, ekimde yüzde 15, kasımda ise yüzde 48 artırım geldi. Çalışıyoruz, endüstride kahır yok, çarklar dönüyor deniyor ancak şu anda endüstriciler kayıplarını hesaplayamıyor, mevcut durumu koruyup korumadığını bilemiyor. Yılsonu hesaplarında çıkacak. Bu artırımlar ve öngörü zorluğu yabancı yatırımların gelmesini de engelleyecek.
? Ergun Haydi Türkay/Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) Lideri: Türkiye ve dünya pandeminin tesirlerinden kurtulmak için gerçekleştirdiği ekonomik faaliyetlerin yan tesirlerini görmeye başladı. Dünyada enfl asyon artıyor, lojistik maliyetleri inanılmaz boyutlarda ve güç meblağları aldı başını gitti. Bu kaidelerde enfl asyonu indirmek de kolay olmuyor. Son iki aydır doğalgaza yapılan artırımlar da enfl asyonu indirmemize hiç dayanak olacak çeşitten değil. Ekim ayında yüzde 15, kasım ayında yüzde 48.4 artırım ile girdi maliyetleri inanılmaz boyutlara çıkmış oldu. Üreticinin bunu karşılama gücü yok. Haliyle bu eser maliyetlerine de yansıyacak. Bir kısır döngüye giriyoruz.
? Nilüfer Çevikel/TÜGİAD Lideri: Sanayicimizin çarkları döndürebilmesi için maliyet yükünün hafifçel etilmesi gerekiyor. Artırımların, üretici dostu bakış açısıyla bir daha gözden geçirilmesini talep ediyoruz. Şu anda iktisadın lokomotifi pozisyonunda olan ihracatın olumsuz etkilenmesi 2023 hedefl erini sekteye uğratır. Endüstrici maliyet hesabı yapamayacağı için Avrupa’dan bize dönen siparişleri kaçırmamıza yol açar.
? Arif Demirören/Barakfakih OSB İş Adamları Derneği Lideri: Doğalgazda sanayi abonelerine yönelik son yüzde 48’lik artırım ile yılbaşından bu yana yapılan artırım oranı yüzde 148’e yaklaşarak sanayicimizin güç maliyetlerini daha da ağırlaştırmıştır. Sanayicimizin dış pazarda rekabet gücünü zorlayan artırımların gözden geçirilmesini talep ediyoruz.
Yatırım tavsiyesi içermez.