Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) kurucusu ve Yeditepe Üniversitesi öğretim bakılırsavlisi Prof. Dr. Veysel Ulusoy, baskılanan döviz kurunun eninde sonunda üste süratlice tırmanacağına dikkat çekti.
ENAG’ın taraflı data monopolünü bir kesim da olsa kırdığını vurgulayan Ulusoy, davalara, soruşturmalara karşı tahlillerini halkla paylaşmaya kararlı olduklarını söylemiş oldu.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç, Prof. Dr. Veysel Ulusoy ile iktisattaki son gelişmeleri ve ENAG’a yönelik taarruzları, davaları konuştuk…
– Evvel TÜİK, ENAG’ın data yayımlanmaması için ihtiyati önlem talebinde bulundu, artık de hazırlanan yasa taslağına nazaran, araştırmacılar TÜİK’in onaylamadığı bir metodoloji ile oluşturulan istatistikleri açıklarsa üç yıla kadar mahpus cezası alabilecek. ENAG ne yapıyor ki bu kadar rahatsız oluyorlar?
ENAG epeyce açık bir biçimde bakılırsavini yapıyor. Türkiye’nin tüm bilgilerinin paydası olan, halkın gerçek gelirini ortaya çıkaran, fakirliğin ne demek olduğunun karşılığını veren, milletlerarası karşılaştırmaları yapabilme imkanını sağlıyor. Sokağa yansıyan gerçeği görme fırsatı veren fiyat bilgilerini topluyoruz ve kamuoyuyla paylaşıyoruz. Bu süreç siyasi gelecek telaşı bulunan biroldukça kimse ve kümesi rahatsız ediyor.
– ENAG nasıl bir küme, araştırma metotodolojinize yönelik tenkitler var, nedir sizin yolunuz?
7 ile 10 içinde bir araştırma kümemiz var. Metodolojiyi eleştirenlerin enflasyonu hesaplamak ya da varsayım etmek için nasıl bir yol izlendiğini bilmediklerini, biliyorlarsa da niyetlerinin uygun olmadığını düşünüyorum. Tüm açıklamalar enagrup.org sayfasında ve bir makale olarak Dergipark’ta (devletin makale havuzu) mevcut. Bu makaleyi web sayfasından 2 bin 500’e yakın kişi indirmiş ve incelemiş. Bu bir rekordur temelinde.
Prosedürümüz günlük 200 binden çok data ile TÜİK sepetinin birebirini, birebir yüklü olarak, matematik ve istatistik biliminin beraberliğiyle enflasyonu hesaplamak üzerine konseyi bir sistemdir.
– Sizin TÜİK’e alternatif data hazırlama gayeniz var mı, araştırma tahlil manasında nasıl bir farklılık getirdiniz?
ENAG rastgele bir kurum ya da kuruluşun alternatifi değildir lakin tamamlayıcı nazaranvi vardır. Ortada bir boşluk yahut sistemik yanılgı varsa onu akademik çalışmalarla ortaya çıkarma misyonu vardır. ENAG’ın başta bilgi sıhhati sorunu olmak üzere birfazlaca mevzuyu gündeme taşıdığı ve taraflı bilgi monopolünü bir modül da olsa kırdığını düşünüyorum.
BİLGİLERİ AÇIKLAMAKTA KARARLIYIZ
– ENAG’ın baskılar, davalar karşısındaki tavrıne olacak?
ENAG açılan ve bundan daha sonra açılma mümkünlüğü fazla olan soruşturma yahut davalara karşı yaklaşımı hayli açıktır ve kararlıyız. Bilgilerimizi ekonomik tahlillerle birlikte halkla buluşturacağız.
BASİRETSİZ TÜCCAR MANTIĞI
– Türkiye iktisadı nereye gidiyor, hükümetin uyguladığı siyasetleri nasıl görüyorsunuz?
Türkiye iktisadını yönetmek için bir ekonomik siyaset uygulanmıyor. Günlük mali kaynak bulunması üzerine kurulmuş bir basiretsiz tüccar mantığı mevcut. Bu mantık aslında bir çaresizliğin, bir ekonomik yıkımın bir kararıdur. Buna karşın halkın refahının artırılması emeliyle önerilen biroldukca yaklaşıma da göz kapatmak tahminen de en tehlikeli davranışı karşımıza getirmektedir. Ekonomik siyasette şahsi tasarruflar, yapısal uygulamalarda sıradan boşluklar olduğunda yararlı olabilir. Lakin son 10-12 yıldan bu yana tüm ekonomik kararlarda şahsi karar süreci uygulamaya konulmakta. Bunun en sıradan örneği kırmızı ete gelen son devir fahiş artırımlardan daha sonra et ithalinin bile TV ekranlarında canlı yayına husus olması ve sonucun orada verilmesidir. İşte bu ve gibisi kurumsal olmayan ekonomik kararlar ülkenin geldiği durumun aynadaki yansımasıdır.
– Krizden çıkış için hangi adımlar atılmalı?
Krizden çıkışın başlangıç noktası yapısal ıslahatların uygulanmasıdır. bir evvel de ekonomiyi yöneten aklın ve metodolojinin esaslı bir değişime uğramasıdır. Öncelik hukukun kurallarının tekrar işler hale getirilmesidir. Onun şemsiye niteliğindeki yapısının altına mali sağlıktan, iş yapabilme özgürlüğüne, dış ticaretin önündeki pürüzleri kaldırmaktan, devlet ortaklı tarım işletmelerinin hayata geçirilmesine kadar biroldukça olgu var. Bu olgular ve uygulamaların kararlı ve şeffaf halde halkla birlikte ve halka açık biçimde yönetilmesi de temeldir. Gördüğümüz fotoğraf beklenenden epeyce daha farklı bir görünüme gitmekte. Rasyonel mikro ve makroekonomik yaklaşımları uygulamayan ekonomilerde çöküşün ne demek olduğunu görmek için fazla uzağa gitmeye gerek yok.
HAYAT PAHALILIĞI DAHA DA ARTACAK
– TÜİK’in deklare ettiğı enflasyon ile ENAG’ın enflasyonu içinde önemli fark var. Önümüzdeki günlerde Türkiye’de enflasyon seyri ne olacak?
Bir ülkede bilgiler halka ve firmalara taraf verirler. TÜİK’in datalarının de bu kapsamda kıymetlendirilmesi faydalı olur. ENAG olarak günlük, birçok vakitte saatlik fiyat verileriye enflasyon hesaplıyoruz. Artık bu bilgilerin yalnızca hane halkının enflasyonu öğrenmesinin yanında firmaların, bilhassa de ihracat ve ithalat yapan firmaların günlük fiyat dataları stratejilerini belirleme imkanı doğuyor. ENAG’ın epey yakında AB ülkeleri yanında ABD ve Latin Amerika ülkelerinin de günlük fiyat bilgilerini elde etmesiyle Türkiye’deki firmaların bu bilgi setine ulaşmasını sağlayacağız. Bu fiyat ayrıntıları ihracat ve ithalat yapan firmaların sipariş alırken ve verirken fiyat etiketi oluşturmada faydalı olacak. Türkiye’de bu inatla gidildiği, sloganlarla iktisat yönetildiği taktirde hayat pahalılığının boyutlarının daha nereye varacağını belirtmeye gerek bile yok.
Ortada ne bir maliye ne de para siyasetinin olmadığı gerçeğiyle iktisadın dümensiz bir biçimde yol aldığı açıktır.
FİRMALAR GELECEKTEN UMUTSUZ
– Şu anda iktisattaki temel sıkıntılar neler?
Türkiye ekonomisindeki en temel sorun Merkez Bankası’nın rezerv eksikliği ile ortaya çıkan döviz şokları ve onun yarattığ maliyet temelli enflasyondur. tıpkı vakitte ortaya çıkan fakirlik, işsizlik, gelirsizlik ve geleceğin kaybolmasıdır. Geleceğini nazaranmeyen firmalar ve ulusal gelirin yüzde 65’ini harcamalarıyla şekillendiren tüketiciler iktisatta tüm makro istikrarları altüst eder. Yatırımlar bugünün geleceğe taşınan bedeli olduğundan, bunu oluşturacak çerçeveyi sağlamak hükümetlerin işidir. Şu anda gelecekten umutlu olan ortalama bir firma ve tüketici yok. Uzun bir süre de olmayacak. Zira zayıf olan sermaye birikimimizi şimdiden erittik ve geri kalanını da hayatta kalmak için kullanıyoruz. Bunların tümünün restore edilmesi vakit alacak.
– Yıl sonu büyüme, işsizlik, kur ve cari açık öngörüleriniz neler?
bu vakitte de cari açık büyüyecek ve ulusal gelir ortasındaki oranı yükselecek. Büyüme cılız yapıda olacak. Baskılanan döviz kuru eninde sonunda üste süratlice tırmanacak. Gerçek gelirler düşecek. Kurun seçim emelli baskılandığı gerçeği eninde sonunda bir devalüasyon olgusunu çıkaracaktır.
Yatırım tavsiyesi içermez.
ENAG’ın taraflı data monopolünü bir kesim da olsa kırdığını vurgulayan Ulusoy, davalara, soruşturmalara karşı tahlillerini halkla paylaşmaya kararlı olduklarını söylemiş oldu.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç, Prof. Dr. Veysel Ulusoy ile iktisattaki son gelişmeleri ve ENAG’a yönelik taarruzları, davaları konuştuk…
– Evvel TÜİK, ENAG’ın data yayımlanmaması için ihtiyati önlem talebinde bulundu, artık de hazırlanan yasa taslağına nazaran, araştırmacılar TÜİK’in onaylamadığı bir metodoloji ile oluşturulan istatistikleri açıklarsa üç yıla kadar mahpus cezası alabilecek. ENAG ne yapıyor ki bu kadar rahatsız oluyorlar?
ENAG epeyce açık bir biçimde bakılırsavini yapıyor. Türkiye’nin tüm bilgilerinin paydası olan, halkın gerçek gelirini ortaya çıkaran, fakirliğin ne demek olduğunun karşılığını veren, milletlerarası karşılaştırmaları yapabilme imkanını sağlıyor. Sokağa yansıyan gerçeği görme fırsatı veren fiyat bilgilerini topluyoruz ve kamuoyuyla paylaşıyoruz. Bu süreç siyasi gelecek telaşı bulunan biroldukça kimse ve kümesi rahatsız ediyor.
– ENAG nasıl bir küme, araştırma metotodolojinize yönelik tenkitler var, nedir sizin yolunuz?
7 ile 10 içinde bir araştırma kümemiz var. Metodolojiyi eleştirenlerin enflasyonu hesaplamak ya da varsayım etmek için nasıl bir yol izlendiğini bilmediklerini, biliyorlarsa da niyetlerinin uygun olmadığını düşünüyorum. Tüm açıklamalar enagrup.org sayfasında ve bir makale olarak Dergipark’ta (devletin makale havuzu) mevcut. Bu makaleyi web sayfasından 2 bin 500’e yakın kişi indirmiş ve incelemiş. Bu bir rekordur temelinde.
Prosedürümüz günlük 200 binden çok data ile TÜİK sepetinin birebirini, birebir yüklü olarak, matematik ve istatistik biliminin beraberliğiyle enflasyonu hesaplamak üzerine konseyi bir sistemdir.
– Sizin TÜİK’e alternatif data hazırlama gayeniz var mı, araştırma tahlil manasında nasıl bir farklılık getirdiniz?
ENAG rastgele bir kurum ya da kuruluşun alternatifi değildir lakin tamamlayıcı nazaranvi vardır. Ortada bir boşluk yahut sistemik yanılgı varsa onu akademik çalışmalarla ortaya çıkarma misyonu vardır. ENAG’ın başta bilgi sıhhati sorunu olmak üzere birfazlaca mevzuyu gündeme taşıdığı ve taraflı bilgi monopolünü bir modül da olsa kırdığını düşünüyorum.
BİLGİLERİ AÇIKLAMAKTA KARARLIYIZ
– ENAG’ın baskılar, davalar karşısındaki tavrıne olacak?
ENAG açılan ve bundan daha sonra açılma mümkünlüğü fazla olan soruşturma yahut davalara karşı yaklaşımı hayli açıktır ve kararlıyız. Bilgilerimizi ekonomik tahlillerle birlikte halkla buluşturacağız.
BASİRETSİZ TÜCCAR MANTIĞI
– Türkiye iktisadı nereye gidiyor, hükümetin uyguladığı siyasetleri nasıl görüyorsunuz?
Türkiye iktisadını yönetmek için bir ekonomik siyaset uygulanmıyor. Günlük mali kaynak bulunması üzerine kurulmuş bir basiretsiz tüccar mantığı mevcut. Bu mantık aslında bir çaresizliğin, bir ekonomik yıkımın bir kararıdur. Buna karşın halkın refahının artırılması emeliyle önerilen biroldukca yaklaşıma da göz kapatmak tahminen de en tehlikeli davranışı karşımıza getirmektedir. Ekonomik siyasette şahsi tasarruflar, yapısal uygulamalarda sıradan boşluklar olduğunda yararlı olabilir. Lakin son 10-12 yıldan bu yana tüm ekonomik kararlarda şahsi karar süreci uygulamaya konulmakta. Bunun en sıradan örneği kırmızı ete gelen son devir fahiş artırımlardan daha sonra et ithalinin bile TV ekranlarında canlı yayına husus olması ve sonucun orada verilmesidir. İşte bu ve gibisi kurumsal olmayan ekonomik kararlar ülkenin geldiği durumun aynadaki yansımasıdır.
– Krizden çıkış için hangi adımlar atılmalı?
Krizden çıkışın başlangıç noktası yapısal ıslahatların uygulanmasıdır. bir evvel de ekonomiyi yöneten aklın ve metodolojinin esaslı bir değişime uğramasıdır. Öncelik hukukun kurallarının tekrar işler hale getirilmesidir. Onun şemsiye niteliğindeki yapısının altına mali sağlıktan, iş yapabilme özgürlüğüne, dış ticaretin önündeki pürüzleri kaldırmaktan, devlet ortaklı tarım işletmelerinin hayata geçirilmesine kadar biroldukça olgu var. Bu olgular ve uygulamaların kararlı ve şeffaf halde halkla birlikte ve halka açık biçimde yönetilmesi de temeldir. Gördüğümüz fotoğraf beklenenden epeyce daha farklı bir görünüme gitmekte. Rasyonel mikro ve makroekonomik yaklaşımları uygulamayan ekonomilerde çöküşün ne demek olduğunu görmek için fazla uzağa gitmeye gerek yok.
HAYAT PAHALILIĞI DAHA DA ARTACAK
– TÜİK’in deklare ettiğı enflasyon ile ENAG’ın enflasyonu içinde önemli fark var. Önümüzdeki günlerde Türkiye’de enflasyon seyri ne olacak?
Bir ülkede bilgiler halka ve firmalara taraf verirler. TÜİK’in datalarının de bu kapsamda kıymetlendirilmesi faydalı olur. ENAG olarak günlük, birçok vakitte saatlik fiyat verileriye enflasyon hesaplıyoruz. Artık bu bilgilerin yalnızca hane halkının enflasyonu öğrenmesinin yanında firmaların, bilhassa de ihracat ve ithalat yapan firmaların günlük fiyat dataları stratejilerini belirleme imkanı doğuyor. ENAG’ın epey yakında AB ülkeleri yanında ABD ve Latin Amerika ülkelerinin de günlük fiyat bilgilerini elde etmesiyle Türkiye’deki firmaların bu bilgi setine ulaşmasını sağlayacağız. Bu fiyat ayrıntıları ihracat ve ithalat yapan firmaların sipariş alırken ve verirken fiyat etiketi oluşturmada faydalı olacak. Türkiye’de bu inatla gidildiği, sloganlarla iktisat yönetildiği taktirde hayat pahalılığının boyutlarının daha nereye varacağını belirtmeye gerek bile yok.
Ortada ne bir maliye ne de para siyasetinin olmadığı gerçeğiyle iktisadın dümensiz bir biçimde yol aldığı açıktır.
FİRMALAR GELECEKTEN UMUTSUZ
– Şu anda iktisattaki temel sıkıntılar neler?
Türkiye ekonomisindeki en temel sorun Merkez Bankası’nın rezerv eksikliği ile ortaya çıkan döviz şokları ve onun yarattığ maliyet temelli enflasyondur. tıpkı vakitte ortaya çıkan fakirlik, işsizlik, gelirsizlik ve geleceğin kaybolmasıdır. Geleceğini nazaranmeyen firmalar ve ulusal gelirin yüzde 65’ini harcamalarıyla şekillendiren tüketiciler iktisatta tüm makro istikrarları altüst eder. Yatırımlar bugünün geleceğe taşınan bedeli olduğundan, bunu oluşturacak çerçeveyi sağlamak hükümetlerin işidir. Şu anda gelecekten umutlu olan ortalama bir firma ve tüketici yok. Uzun bir süre de olmayacak. Zira zayıf olan sermaye birikimimizi şimdiden erittik ve geri kalanını da hayatta kalmak için kullanıyoruz. Bunların tümünün restore edilmesi vakit alacak.
– Yıl sonu büyüme, işsizlik, kur ve cari açık öngörüleriniz neler?
bu vakitte de cari açık büyüyecek ve ulusal gelir ortasındaki oranı yükselecek. Büyüme cılız yapıda olacak. Baskılanan döviz kuru eninde sonunda üste süratlice tırmanacak. Gerçek gelirler düşecek. Kurun seçim emelli baskılandığı gerçeği eninde sonunda bir devalüasyon olgusunu çıkaracaktır.
Yatırım tavsiyesi içermez.