Dünya gazetesi muharriri Alaattin Aktaş, ocak ayında enflasyon oranının yüzde 13,5-15,5 içinde olacağını tabir etti. Aktaş, bilhassa elektriğe gelen artırımın öbür artırımlara benzemediğini, elektrik fiyatlarındaki artıştan etkilenmeyen hiç bir kalemin olmadığına dikkat çeken Aktaş şu biçimde dedi:
“Elektrikle başlayan ve yedi kümede topladığımız kalemlerin yükü yüzde 22.4 ve bunlardan gelen tesir 5.5 puan.
Besin ve lokanta-otel kümelerinin toplam yükü yüzde 32 ve bunlardan gelmesi mümkün tesir yaklaşık 7.5 puan.
Öteki kalemlerin yükü yüzde 45.6 ve bu kalemlerdeki ortalama artırım oranını yüzde 3-4 aralığında var iseysak, gelecek beklenen tesir 1.4-1.8 puan.
Bu durumda yüzde 14-15 ortası bir ocak ayı TÜFE artışı nazaranceğiz demektir.”
EN ÖNEMLİ ARTIRIMLAR VE BUNLARIN TESİRİ
Tartıların birebir olduğu var iseyımıyla yaptığımız varsayım bizi nasıl bir sonuca mı gdolayıyor, aktaralım…
Elektrik: Üniversite öğrenciliğim periyodunda başladığım gazetecilik hayatımda bu ocakta yapılan elektrik artırımı kadar yüklü artırım az gördüm. Bu artırım, suya atılan taş değil, adeta bir kaya! Bu artırımın hem direkt yükü, hem dolaylı tesiri epey büyük. Elektrik TÜFE’de (geçen yılki haliyle) yüzde 2.71 yüke sahip. Artık elektriğe kademeli artırım geldi. 150 kilowatsaate kadar yüzde 52, daha üstü tüketime yüzde 127. TÜİK ne yüzde 52 oranı temel alabilir, ne yüzde 127’lik oranı. Tüketime bakılırsa yüklü bir ortalama temel alınacak, bu oran da yaklaşık yüzde 75. Yüzde 2.71 yüke yüzde 75 artırım uygulandığında ocak enflasyonuna gelecek tesir 2.03 puan.
Doğalgaz: Konutlarda tüketilen doğalgaza yılbaşından geçerli olmak üzere yüzde 25 artırım geldi. Doğalgazın TÜFE’deki tartısı yüzde 1.69. Yüzde 25’lik artırımın bu tartıya uygulanmasıyla bulunan yansıma 0.42 puan.
Tüp gaz: TÜFE’deki yükü yüzde 0.49 olan tüp gaza bu ay yüzde 17 artırım ötüründa yapıldı. Buna bakılırsa tüp gazdan yansıma sırf 0.08 puan olacak.
Akaryakıt: TÜFE’de akaryakıtın yüzde 1.16, motorinin yüzde 1.66, LPG’nin yüzde 0.94 tartısı var. Akaryakıtta yılbaşında başlayan artırımlar devam ediyor. Mevcut fiyatlar ay sonuna kadar değişmezse ay ortalaması bazında akaryakıt fiyatı aralık ayına göre yüzde 27, motorin fiyatı yüzde 30, otogaz fiyatı ise yüzde 16 artmış olacak. Bu yüklere ve artırım oranlarına göre ocak ayı enflasyonunu akaryakıt 0.31 puan, motorin 0.50 puan, LPG 0.15 puan etkileyecek. bu biçimdece akaryakıtın toplam tesiri 0.96 puanı bulacak.
Sigara ve içki: Sigaraya yüzde 22, alkollü içkilere de yüzde 47 ötüründa artırım geldi. Sigara TÜFE’deki yüzde 4.57 tartısı ile değerli bir yer tutuyor ve yüzde 22 artırımla TÜFE’ye gelen tesir 1 puanı buluyor. Rakı, viski, şarap ve biranın toplam tartısı yüzde 0.31 ve yüzde 47’lik artırımdan TÜFE’ye yansıma 0.15 puan. bu biçimdece sigara ve alkollü içkilerin toplam tesiri 1.15 puan ötüründa.
Ulaştırma: Taksi, dolmuş, belediye otobüsü, metro üzere kent içi ulaşımla köprü geçiş fiyatı ve otoban geçiş fiyatlarından oluşan en önemli ulaştırma kalemlerinin tartısı yüzde 1.63 seviyesinde. Bu kalemlere ocak ayında yüzde 25 ile yüzde 40 içinde değişen oranlarda artırım geldi. Kelam konusu kalemlerden TÜFE’ye 0.65 puan ötüründa bir yansıma olacak.
Araba: TÜFE’ye geçen ay en büyük etkiyi toplamda yüzde 7.2’lik hissesi bulunan araba yapmıştı. Bu ay araba meblağlarında farklı bir dalgalanma yaşandı. Yılbaşından 13 Ocak gününe kadar fiyatlar arttı. 13 Ocak’ta ÖTV’ye iki kademe eklenmesiyle birlikte fiyatlarda gerileme oldu. Araba fiyatları bu niçinle aralık ayına bakılırsa neredeyse sabit kaldı, endekse sadece yüzde 1-2 üzere bir artış yansıması bekleniyor. Yüzde 2’lik bir fiyat artışı halinde arabadan TÜFE’ye yansıma 0.14 puanda kalacak. Bu ortada arabada 2022 modeller piyasaya pek çıkmış değil. Artırımlar, yeni modellerin gelmesiyle birlikte önümüzdeki ayların endekslerine yansıyacak.
TOPLAM 5.5 PUAN
Yedi kalemde topladığımız bu artırımların ocak ayı artışına direkt tesiri yaklaşık 5.5 puan seviyesinde. Bu kalemlerin TÜFE’deki yükü yüzde 22.4.
ötürüsıyla TÜFE’nin kalan yüzde 77.6’sında neler oluyor, biraz da o kalemlere bakalım.
Yazının tamamı için tıklayın
Yatırım tavsiyesi içermez.
“Elektrikle başlayan ve yedi kümede topladığımız kalemlerin yükü yüzde 22.4 ve bunlardan gelen tesir 5.5 puan.
Besin ve lokanta-otel kümelerinin toplam yükü yüzde 32 ve bunlardan gelmesi mümkün tesir yaklaşık 7.5 puan.
Öteki kalemlerin yükü yüzde 45.6 ve bu kalemlerdeki ortalama artırım oranını yüzde 3-4 aralığında var iseysak, gelecek beklenen tesir 1.4-1.8 puan.
Bu durumda yüzde 14-15 ortası bir ocak ayı TÜFE artışı nazaranceğiz demektir.”
EN ÖNEMLİ ARTIRIMLAR VE BUNLARIN TESİRİ
Tartıların birebir olduğu var iseyımıyla yaptığımız varsayım bizi nasıl bir sonuca mı gdolayıyor, aktaralım…
Elektrik: Üniversite öğrenciliğim periyodunda başladığım gazetecilik hayatımda bu ocakta yapılan elektrik artırımı kadar yüklü artırım az gördüm. Bu artırım, suya atılan taş değil, adeta bir kaya! Bu artırımın hem direkt yükü, hem dolaylı tesiri epey büyük. Elektrik TÜFE’de (geçen yılki haliyle) yüzde 2.71 yüke sahip. Artık elektriğe kademeli artırım geldi. 150 kilowatsaate kadar yüzde 52, daha üstü tüketime yüzde 127. TÜİK ne yüzde 52 oranı temel alabilir, ne yüzde 127’lik oranı. Tüketime bakılırsa yüklü bir ortalama temel alınacak, bu oran da yaklaşık yüzde 75. Yüzde 2.71 yüke yüzde 75 artırım uygulandığında ocak enflasyonuna gelecek tesir 2.03 puan.
Doğalgaz: Konutlarda tüketilen doğalgaza yılbaşından geçerli olmak üzere yüzde 25 artırım geldi. Doğalgazın TÜFE’deki tartısı yüzde 1.69. Yüzde 25’lik artırımın bu tartıya uygulanmasıyla bulunan yansıma 0.42 puan.
Tüp gaz: TÜFE’deki yükü yüzde 0.49 olan tüp gaza bu ay yüzde 17 artırım ötüründa yapıldı. Buna bakılırsa tüp gazdan yansıma sırf 0.08 puan olacak.
Akaryakıt: TÜFE’de akaryakıtın yüzde 1.16, motorinin yüzde 1.66, LPG’nin yüzde 0.94 tartısı var. Akaryakıtta yılbaşında başlayan artırımlar devam ediyor. Mevcut fiyatlar ay sonuna kadar değişmezse ay ortalaması bazında akaryakıt fiyatı aralık ayına göre yüzde 27, motorin fiyatı yüzde 30, otogaz fiyatı ise yüzde 16 artmış olacak. Bu yüklere ve artırım oranlarına göre ocak ayı enflasyonunu akaryakıt 0.31 puan, motorin 0.50 puan, LPG 0.15 puan etkileyecek. bu biçimdece akaryakıtın toplam tesiri 0.96 puanı bulacak.
Sigara ve içki: Sigaraya yüzde 22, alkollü içkilere de yüzde 47 ötüründa artırım geldi. Sigara TÜFE’deki yüzde 4.57 tartısı ile değerli bir yer tutuyor ve yüzde 22 artırımla TÜFE’ye gelen tesir 1 puanı buluyor. Rakı, viski, şarap ve biranın toplam tartısı yüzde 0.31 ve yüzde 47’lik artırımdan TÜFE’ye yansıma 0.15 puan. bu biçimdece sigara ve alkollü içkilerin toplam tesiri 1.15 puan ötüründa.
Ulaştırma: Taksi, dolmuş, belediye otobüsü, metro üzere kent içi ulaşımla köprü geçiş fiyatı ve otoban geçiş fiyatlarından oluşan en önemli ulaştırma kalemlerinin tartısı yüzde 1.63 seviyesinde. Bu kalemlere ocak ayında yüzde 25 ile yüzde 40 içinde değişen oranlarda artırım geldi. Kelam konusu kalemlerden TÜFE’ye 0.65 puan ötüründa bir yansıma olacak.
Araba: TÜFE’ye geçen ay en büyük etkiyi toplamda yüzde 7.2’lik hissesi bulunan araba yapmıştı. Bu ay araba meblağlarında farklı bir dalgalanma yaşandı. Yılbaşından 13 Ocak gününe kadar fiyatlar arttı. 13 Ocak’ta ÖTV’ye iki kademe eklenmesiyle birlikte fiyatlarda gerileme oldu. Araba fiyatları bu niçinle aralık ayına bakılırsa neredeyse sabit kaldı, endekse sadece yüzde 1-2 üzere bir artış yansıması bekleniyor. Yüzde 2’lik bir fiyat artışı halinde arabadan TÜFE’ye yansıma 0.14 puanda kalacak. Bu ortada arabada 2022 modeller piyasaya pek çıkmış değil. Artırımlar, yeni modellerin gelmesiyle birlikte önümüzdeki ayların endekslerine yansıyacak.
TOPLAM 5.5 PUAN
Yedi kalemde topladığımız bu artırımların ocak ayı artışına direkt tesiri yaklaşık 5.5 puan seviyesinde. Bu kalemlerin TÜFE’deki yükü yüzde 22.4.
ötürüsıyla TÜFE’nin kalan yüzde 77.6’sında neler oluyor, biraz da o kalemlere bakalım.
Yazının tamamı için tıklayın
Yatırım tavsiyesi içermez.