Yapay zeka teknolojilerinde yaşanan gelişmeler ile otonom araçlar, konuşma tanıma ile sanal asistanlar (Alexa, cortana, siri,) üzere biroldukça teknoloji artık günlük hayatımızın bir kesimi. YAK Avukatlık Ortağı Hande Yayla Oğuzülgen Avrupa Kurulunda mevzuyla ilgili yakın tarihte alınan kararları tüzel olarak kıymetlendiriyor.
2022 yılının ikinci yarısında yaşanan en büyük gelişmelerden biri kendi varlığının şuurunda olan ve interaksiyon içerisinde olduğu şahısların his ve niyetlerini anlayabilen birinci self-aware yapay zekâ prototipinin geliştirildiğinin açıklanması oldu.
Sağlık, bankacılık, pazarlama, lojistik, ulaşım ve cümbüş kesimi üzere biroldukca alanda etkin olarak kullanılan, topladığı bilgi ve edindiği tecrübeler aracılığıyla kendi kendini eğiten yapay zekâ (self-taught AI) hayatı kolaylaştırmakla birlikte, ortaya çıkardığı sıkıntıların da tahliline ait düzenleme yapma zaruriliği getirmiştir.
Verilerin dijital ortamlarda toplandığı, şoförsüz taksilerin yolcu taşıyıp, dronların ve küçük otomobillerin paket servisi yaptığı günümüz dünyasında ortaya çıkan ve çıkacak olan sorunların hukukî olarak nasıl giderilebileceği konusunda çalışmaların sürat kazandığı söylenebilir. Avrupa Kurulu yapay zekâya ait hukuk kurallarının mevcut sisteme uyarlanabilmesi ve yeni hukuk kurallarının oluşturulması ismine önemli adımlar atmakta.
Eylül sonunda yayımlanan Yapay Zekâ Sorumluluk Direktifi ziyan nazarannlerin karşılaştığı kanıtsal pürüzlerin azaltılmasını amaçlıyor. Direktif, bu doğrultuda temel olarak yapay zekâ geliştiricileri, sağlayıcıları ve kullanıcılarına karşı “niçinsellik var iseyımı”nın kullanılmasını ve “ilgili delile ulaşabilme” hakkını tanıyan bir düzenleme olarak karşımıza çıkmakta.
Mevcut AB düzenlemelerinde kusura dayalı sorumluluk hallerinde ziyana uğrayan kişi ortaya çıkan ziyanı ve ziyana sebep olan ihmal yahut kusuru ayrıntılı bir biçimde anlatmakla yükümlü olup bu ikisi içindeki ilişkiyi açık bir biçimde ispat etmesi gerekmektedir. Direktif uyarınca ise kusuru yahut dikkatsizliği bulunan tarafın ortaya çıkan ziyanla ilgili olan bir hukuksal düzenlemeye muhalif hareket ettiğinin ve zararın bu hareketin muhtemel bir kararı olduğunun gösterilmesi halinde; zararın “geliştirici, kullanıcı ve/veya sağlayıcı tarafınca ilgili düzenlemelere uygun hareket etmemekten kaynaklandığı” var iseyımı mahkemece kabul edilecektir.
Diğer bir deyişle, sorumluluğun yapay zekâ geliştiricileri, kullanıcı ve sağlayıcılarına yüklenebilmesi kelam konusu olabilecek. Kusuru yahut dikkatsizliği bulunan tarafın bu durumda kabul edilen olgunun aksini daha somut kanıtlarla ispat etmesi gerekecektir.
Yapay Zeka Kanun Tasarısı ile sunulan düzenlemelerin temel olarak üye devletler özelinde uygulanması öngörülüp, Avrupa Birliği nezdindeki “Avrupa Yapay Zeka Kurulu” aracılığı ile üye devletler ile ahenk sağlama sürecinin oluşturulması da amaçlanmaktadır.
Bir madalyonun iki yüzü olarak tanımlanan Direktif ve Tasarı düzenlemelerinde, temel olarak önleyici güvenlik tedbirlerine ait adımlar Tasarı ile atılırken, Direktif ziyana uğrayanların tesirli bir biçimde uğradıkları zararın tazmin edilmesine imkan tanımaktadır.
bahsetmiş olduğumiz üzere Direktif sırf hukuk sistemin yapay zekaya adapte edilme sürecinin bir kesimi. Düzenlemelerin uygulamaya konulmasıyla birlikte hissedilen eksiklikler ışığında ortaya çıkacak olan kuralların daha stabil bir tüzel süreci de birlikteinde getireceği varsayım edilmektedir.
Yatırım tavsiyesi içermez.
2022 yılının ikinci yarısında yaşanan en büyük gelişmelerden biri kendi varlığının şuurunda olan ve interaksiyon içerisinde olduğu şahısların his ve niyetlerini anlayabilen birinci self-aware yapay zekâ prototipinin geliştirildiğinin açıklanması oldu.
Sağlık, bankacılık, pazarlama, lojistik, ulaşım ve cümbüş kesimi üzere biroldukca alanda etkin olarak kullanılan, topladığı bilgi ve edindiği tecrübeler aracılığıyla kendi kendini eğiten yapay zekâ (self-taught AI) hayatı kolaylaştırmakla birlikte, ortaya çıkardığı sıkıntıların da tahliline ait düzenleme yapma zaruriliği getirmiştir.
Verilerin dijital ortamlarda toplandığı, şoförsüz taksilerin yolcu taşıyıp, dronların ve küçük otomobillerin paket servisi yaptığı günümüz dünyasında ortaya çıkan ve çıkacak olan sorunların hukukî olarak nasıl giderilebileceği konusunda çalışmaların sürat kazandığı söylenebilir. Avrupa Kurulu yapay zekâya ait hukuk kurallarının mevcut sisteme uyarlanabilmesi ve yeni hukuk kurallarının oluşturulması ismine önemli adımlar atmakta.
Eylül sonunda yayımlanan Yapay Zekâ Sorumluluk Direktifi ziyan nazarannlerin karşılaştığı kanıtsal pürüzlerin azaltılmasını amaçlıyor. Direktif, bu doğrultuda temel olarak yapay zekâ geliştiricileri, sağlayıcıları ve kullanıcılarına karşı “niçinsellik var iseyımı”nın kullanılmasını ve “ilgili delile ulaşabilme” hakkını tanıyan bir düzenleme olarak karşımıza çıkmakta.
Mevcut AB düzenlemelerinde kusura dayalı sorumluluk hallerinde ziyana uğrayan kişi ortaya çıkan ziyanı ve ziyana sebep olan ihmal yahut kusuru ayrıntılı bir biçimde anlatmakla yükümlü olup bu ikisi içindeki ilişkiyi açık bir biçimde ispat etmesi gerekmektedir. Direktif uyarınca ise kusuru yahut dikkatsizliği bulunan tarafın ortaya çıkan ziyanla ilgili olan bir hukuksal düzenlemeye muhalif hareket ettiğinin ve zararın bu hareketin muhtemel bir kararı olduğunun gösterilmesi halinde; zararın “geliştirici, kullanıcı ve/veya sağlayıcı tarafınca ilgili düzenlemelere uygun hareket etmemekten kaynaklandığı” var iseyımı mahkemece kabul edilecektir.
Diğer bir deyişle, sorumluluğun yapay zekâ geliştiricileri, kullanıcı ve sağlayıcılarına yüklenebilmesi kelam konusu olabilecek. Kusuru yahut dikkatsizliği bulunan tarafın bu durumda kabul edilen olgunun aksini daha somut kanıtlarla ispat etmesi gerekecektir.
Yapay Zeka Kanun Tasarısı ile sunulan düzenlemelerin temel olarak üye devletler özelinde uygulanması öngörülüp, Avrupa Birliği nezdindeki “Avrupa Yapay Zeka Kurulu” aracılığı ile üye devletler ile ahenk sağlama sürecinin oluşturulması da amaçlanmaktadır.
Bir madalyonun iki yüzü olarak tanımlanan Direktif ve Tasarı düzenlemelerinde, temel olarak önleyici güvenlik tedbirlerine ait adımlar Tasarı ile atılırken, Direktif ziyana uğrayanların tesirli bir biçimde uğradıkları zararın tazmin edilmesine imkan tanımaktadır.
bahsetmiş olduğumiz üzere Direktif sırf hukuk sistemin yapay zekaya adapte edilme sürecinin bir kesimi. Düzenlemelerin uygulamaya konulmasıyla birlikte hissedilen eksiklikler ışığında ortaya çıkacak olan kuralların daha stabil bir tüzel süreci de birlikteinde getireceği varsayım edilmektedir.
Yatırım tavsiyesi içermez.