Makine İmalat Sanayi Dernekleri Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran, üretici fiyat endeksi ile tüketici fiyat endeksi içindeki makasın epeyce açıldığını vurgulayarak “Bu da enflasyonun artacağını gösteriyor. Çok güç bir devirdeyiz. Bizdeki enflasyon çok yüksek, bu iş yapış biçimini bozuyor” dedi.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç, arsa ve başka maliyetleri düşününce yeni yatırım yapmanın güç olduğunu vurgulayan Adnan Dalgakıran ile Türkiye makine kesimini konuştu…
Bölümde işler nasıl gidiyor?
Makine bölümü gelişmiş ülke olmak isteyenlerin başarması ve büyütmesi gereken bir alan. Türkiye’nin her 10 yılda bir girdiği krizlerle baş etmesi için yatırım malı üretimi epeyce kıymetli. Kesimimiz daima kendi uğraşlarıyla büyüdü. Şu anda ihracat ortasındaki hissemiz yüzde 11, bu hisse yüzde 20’nin üstüne çıktığı vakit Türkiye’nin cari açık sorunu kalmayacak. Türkiye Avrupa’nın en büyük 6. büyük makine üreticisi. Gelişmiş ülkeler bu bölümü daima finansal olarak destekliyorlar. Uzun vadeli krediler veriyorlar.
Pekala, Türkiye’de dayanak yok mu?
Türkiye’de herkes dayanaklardan eşit yaralanma peşinde, bu yanlışsız bir yaklaşım değil. Türkiye’de yüksek ve orta yüksek değişen teknolojinin yükünün artırılması desteklenmeli. örneğin bir mesken alırken 20 yıl vadeli kredi alabiliyorsun, ancak makineci alırken bir-iki ay daha sonra öde deniyor. Herkes makine kesiminin gelişmiş ülke stratejileri ortasında nasıl yer aldığına bir baksın.
Krediye ulaşma konusunda da problem var mı?
Biz yüksek ve orta yüksek teknoloji yatırımların uzun vadeli desteklenmesini istiyoruz. Bizde kriz yaşandığında yalnızca mevcudun yaşaması üzerine siyaset geliştiriliyor. Şu anda problemler fazla enflasyonist ortamda bu tıp uzun vadeli dayanak olacağını düşünmüyoruz. Şu an o denli bir beklentimiz de yok.
ARAZİ FİYATLARI FECÎ BOYUTTA
Kesim 2022’yi nasıl kapatır?
Yatırım yapma dileğinde olan fazlaca firma tanıyorum, ancak makine kesiminde yatırımlar genelde gelişmiş ve yetişmiş insan gücüne yakın civarlarda olur. Lakin gelişmiş civarlardaki arazi fiyatları dehşetli boyutlarda. Almanya Stuttgart’ta organize bölgeye 10 kilometre uzaklıkta arazinin metrekaresi 25 Avro. Bizim Dilovası’nda 400 Avro. Öteki maliyetleri de koyduğunuzda yatırım yapmak mümkün olmuyor. Türkiye’nin 30 milyar dolar civarında makine ithalatı var. Bunun yüzde 70’i Türkiye’de üretilebilir. Yerli makine kullanmasını özendirmek gerekiyor. Bu yıl makine kesimi olarak 25-26 milyar dolar ihracat yapacağız fakat ithalatımız ihracattan daha süratli büyüyor.
İktisattaki genel gidişat sizi nasıl etkiliyor?
Çok sıkıntı bir devirdeyiz. Kim ister ki enflasyonist bir ortam olsun. Krediye ulaşmada önemli zahmet yaşayan firmalar var.
DALGALI BİR DENİZDEYİZ
bu vakitte batan firma olur mu?
bu vakitte umarım batan olmaz. bu biçimde fırtınalı devirde herkes kendini müdafaaya çalışıyor. Firmaların ne kadarının nasıl bir riski var bunu öngörmek güç. Dalgalı bir denizdeyiz. Her an her şey değişiyor.
YÜKSEK ENFLASYON ZİYAN VERİYOR
Üretici enflasyonu yüzde 115’i aştı, siz maliyetlerinizi fiyatlara tam yansıtabiliyor musunuz?
Hayır, yansıtmıyoruz olağan ki. ÜFE ile TÜFE içindeki makas açılıyor, bu da enflasyonun daha da artacağını gösteriyor. Bu büyük bir sorun. Dünyada da enflasyonist ortam var fakat bizdeki durum farklı. Bizdeki enflasyon çok yüksek ve bu iş yapış biçimini bozuyor.
Türkiye’de enflasyonla uğraş de sert halde olmalı. Seçim periyoduna gittiğimiz için bu kararların alınacağını da düşürnmüyorum. bir süre bu enflasyonla devam edeceğiz üzere görünüyor. Lakin yüksek enflasyon Türkiye’ye ağır ziyan verir.
ÖNEMLİ YATIRIMA GEREKSİNİM VAR
Endüstrici makineleri yenileyebiliyor mu?
Oradaki seyir Türkiye’nin büyümesine katkı sunacak kadar değil. bir epey endüstrici ömrü dolan makineyi yenilmeye mecbur. Türkiye’nin önemli yatırımlara gereksinimi var ve her yıl 1 milyon şahsa istihdam yaratmak zorunda. Yalnızca inşaat ve hizmetler bölümü üzerinden yapınca nasıl sonuçlar ortaya çıkardığını görüyoruz. Üretim odaklı bir büyüme modeli ve kaliteli insan gücüne muhtaçlık var.
Hammadde temini konusunda ıstıraplar devam ediyor mu?
Eseri yakın coğrafyalardan daha düşük stoklarla temin etme anlayışı var. Bu bizim için Avrupa üzerinde kısa vadede 1-2 yıl avantaj getirir lakin Uzakdoğu bu noktalarda fazlaca süratli önlem alıyor. Rusya Ukrayna savaşı da değerli meselelere niye oluyor.
Şu anda bölümü en çok zorlayan hususlar neler?
Yetişmiş üst seviye mühendis ve çalışan konusunda önemli sorun var. Hepsi yurtdışına gidiyor. Türkiye’deki eğitim sistemi ve bakış açısına bakınca beşerler burada çalışmak istemiyor.
KUR BÜYÜK SORU İŞARETİ YARATTI
Döviz kuru muhakkak bir düzeye oturdu, bu düzeyden şad musunuz?
Kur artınca şirketlerin sermaye gereksinimleri da arttı. Kur oynaklığının olduğu vakit içinderda firmalar fiyat vermekte zorlandı. Lakin şu anda da telaş var. Bu düzey ne kadar korunabilecek. Ne biçimde orada tutunacak. Bir yıl daha sonra kurun nerede olacağı konusu hepimizin başında soru işaretleri yaratıyor. İnanç yoksa yatırım da olmuyor.
Şu anda uygulanan siyasetler ne kadar sürdürülebilir bilmiyorum. Sonuçta ekonomist değiliz. Lakin Türkiye’de iş insanı olmak için neredeyse dünya ölçeğinde de ekonomist olmak gerekiyor.
Bir Almanın bizim üzere Avro ne olur diye bir kederi yok yalnızca işine bakıyor. Enflasyon yüzde 60 ise kurun da en az bugünkü seviyeyi müdafaası için onun da yüzde 60 artması gerekiyor. Kurun olağan özgür piyasa kuralları çerçevesinde kendi seyrinde gittiğine ve stabilitenin bu türlü sağlandığına piyasanın inanması gerekiyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç, arsa ve başka maliyetleri düşününce yeni yatırım yapmanın güç olduğunu vurgulayan Adnan Dalgakıran ile Türkiye makine kesimini konuştu…
Bölümde işler nasıl gidiyor?
Makine bölümü gelişmiş ülke olmak isteyenlerin başarması ve büyütmesi gereken bir alan. Türkiye’nin her 10 yılda bir girdiği krizlerle baş etmesi için yatırım malı üretimi epeyce kıymetli. Kesimimiz daima kendi uğraşlarıyla büyüdü. Şu anda ihracat ortasındaki hissemiz yüzde 11, bu hisse yüzde 20’nin üstüne çıktığı vakit Türkiye’nin cari açık sorunu kalmayacak. Türkiye Avrupa’nın en büyük 6. büyük makine üreticisi. Gelişmiş ülkeler bu bölümü daima finansal olarak destekliyorlar. Uzun vadeli krediler veriyorlar.
Pekala, Türkiye’de dayanak yok mu?
Türkiye’de herkes dayanaklardan eşit yaralanma peşinde, bu yanlışsız bir yaklaşım değil. Türkiye’de yüksek ve orta yüksek değişen teknolojinin yükünün artırılması desteklenmeli. örneğin bir mesken alırken 20 yıl vadeli kredi alabiliyorsun, ancak makineci alırken bir-iki ay daha sonra öde deniyor. Herkes makine kesiminin gelişmiş ülke stratejileri ortasında nasıl yer aldığına bir baksın.
Krediye ulaşma konusunda da problem var mı?
Biz yüksek ve orta yüksek teknoloji yatırımların uzun vadeli desteklenmesini istiyoruz. Bizde kriz yaşandığında yalnızca mevcudun yaşaması üzerine siyaset geliştiriliyor. Şu anda problemler fazla enflasyonist ortamda bu tıp uzun vadeli dayanak olacağını düşünmüyoruz. Şu an o denli bir beklentimiz de yok.
ARAZİ FİYATLARI FECÎ BOYUTTA
Kesim 2022’yi nasıl kapatır?
Yatırım yapma dileğinde olan fazlaca firma tanıyorum, ancak makine kesiminde yatırımlar genelde gelişmiş ve yetişmiş insan gücüne yakın civarlarda olur. Lakin gelişmiş civarlardaki arazi fiyatları dehşetli boyutlarda. Almanya Stuttgart’ta organize bölgeye 10 kilometre uzaklıkta arazinin metrekaresi 25 Avro. Bizim Dilovası’nda 400 Avro. Öteki maliyetleri de koyduğunuzda yatırım yapmak mümkün olmuyor. Türkiye’nin 30 milyar dolar civarında makine ithalatı var. Bunun yüzde 70’i Türkiye’de üretilebilir. Yerli makine kullanmasını özendirmek gerekiyor. Bu yıl makine kesimi olarak 25-26 milyar dolar ihracat yapacağız fakat ithalatımız ihracattan daha süratli büyüyor.
İktisattaki genel gidişat sizi nasıl etkiliyor?
Çok sıkıntı bir devirdeyiz. Kim ister ki enflasyonist bir ortam olsun. Krediye ulaşmada önemli zahmet yaşayan firmalar var.
DALGALI BİR DENİZDEYİZ
bu vakitte batan firma olur mu?
bu vakitte umarım batan olmaz. bu biçimde fırtınalı devirde herkes kendini müdafaaya çalışıyor. Firmaların ne kadarının nasıl bir riski var bunu öngörmek güç. Dalgalı bir denizdeyiz. Her an her şey değişiyor.
YÜKSEK ENFLASYON ZİYAN VERİYOR
Üretici enflasyonu yüzde 115’i aştı, siz maliyetlerinizi fiyatlara tam yansıtabiliyor musunuz?
Hayır, yansıtmıyoruz olağan ki. ÜFE ile TÜFE içindeki makas açılıyor, bu da enflasyonun daha da artacağını gösteriyor. Bu büyük bir sorun. Dünyada da enflasyonist ortam var fakat bizdeki durum farklı. Bizdeki enflasyon çok yüksek ve bu iş yapış biçimini bozuyor.
Türkiye’de enflasyonla uğraş de sert halde olmalı. Seçim periyoduna gittiğimiz için bu kararların alınacağını da düşürnmüyorum. bir süre bu enflasyonla devam edeceğiz üzere görünüyor. Lakin yüksek enflasyon Türkiye’ye ağır ziyan verir.
ÖNEMLİ YATIRIMA GEREKSİNİM VAR
Endüstrici makineleri yenileyebiliyor mu?
Oradaki seyir Türkiye’nin büyümesine katkı sunacak kadar değil. bir epey endüstrici ömrü dolan makineyi yenilmeye mecbur. Türkiye’nin önemli yatırımlara gereksinimi var ve her yıl 1 milyon şahsa istihdam yaratmak zorunda. Yalnızca inşaat ve hizmetler bölümü üzerinden yapınca nasıl sonuçlar ortaya çıkardığını görüyoruz. Üretim odaklı bir büyüme modeli ve kaliteli insan gücüne muhtaçlık var.
Hammadde temini konusunda ıstıraplar devam ediyor mu?
Eseri yakın coğrafyalardan daha düşük stoklarla temin etme anlayışı var. Bu bizim için Avrupa üzerinde kısa vadede 1-2 yıl avantaj getirir lakin Uzakdoğu bu noktalarda fazlaca süratli önlem alıyor. Rusya Ukrayna savaşı da değerli meselelere niye oluyor.
Şu anda bölümü en çok zorlayan hususlar neler?
Yetişmiş üst seviye mühendis ve çalışan konusunda önemli sorun var. Hepsi yurtdışına gidiyor. Türkiye’deki eğitim sistemi ve bakış açısına bakınca beşerler burada çalışmak istemiyor.
KUR BÜYÜK SORU İŞARETİ YARATTI
Döviz kuru muhakkak bir düzeye oturdu, bu düzeyden şad musunuz?
Kur artınca şirketlerin sermaye gereksinimleri da arttı. Kur oynaklığının olduğu vakit içinderda firmalar fiyat vermekte zorlandı. Lakin şu anda da telaş var. Bu düzey ne kadar korunabilecek. Ne biçimde orada tutunacak. Bir yıl daha sonra kurun nerede olacağı konusu hepimizin başında soru işaretleri yaratıyor. İnanç yoksa yatırım da olmuyor.
Şu anda uygulanan siyasetler ne kadar sürdürülebilir bilmiyorum. Sonuçta ekonomist değiliz. Lakin Türkiye’de iş insanı olmak için neredeyse dünya ölçeğinde de ekonomist olmak gerekiyor.
Bir Almanın bizim üzere Avro ne olur diye bir kederi yok yalnızca işine bakıyor. Enflasyon yüzde 60 ise kurun da en az bugünkü seviyeyi müdafaası için onun da yüzde 60 artması gerekiyor. Kurun olağan özgür piyasa kuralları çerçevesinde kendi seyrinde gittiğine ve stabilitenin bu türlü sağlandığına piyasanın inanması gerekiyor.
Yatırım tavsiyesi içermez.